Baht Sohbetleri: Sıra konuttaki mobilyalarda mı?

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Gazeteci Hakan Güldağ, piyasada artık fiyatlamaların ‘saatlik’ olarak takip edilmeye başlandığını vurguladı, hem alım-satım birebir vakitte yatırım tarafında belirsizliklerin tesirli olduğuna dikkat çekti. Güldağ, Merkez Bankası’nın 18 Kasım’da ‘pas geçeceği’, Ağaoğlu ise dolar/TL’nin 10 düzeyini görüp geri geleceği öngörüsünde bulundu.

Güldağ: Dolar kurunda hareketlilik arttı; bir dolar 10 lira düzeyine uygunca yaklaştı. Parite dolar lehine hareket etmesine karşın TL, Euro karşısında da kıymet kaybediyor. Sepet kurda bir aylık artış yüzde 10’u buldu. özetlemek gerekirsesı yeterlice ucuzladık. Evet, cari açığımız azalıyor. Hatta fazla veriyor. İhracatta yeterli gidiyoruz. Siparişler de devam ediyor. Ancak neyi kaça satıyoruz, hangi fiyata ne kadar ölçüde mal veriyoruz diye bakınca da çok ucuz kaldığımızı görüyoruz. Gerçi paha de yükseliyor ancak ihracatta ünite paha endeksi seviyemiz 105. Buna karşılık ölçü endeksi 156. Makas hala açık.

Ağaoğlu: Buna bir isim koydum; meskendeki mobilyaları satıyoruz.

Güldağ: Sıra oraya mı geldi?

Ağaoğlu: Şöyle ki: Şu sırada tüm dünya Çin’den mal almakta zorlanıyor. Aşikâr ki koronavirüsten daha sonra ortaya çıkan tedarik aksaması devam edecek. Herkes bir ötekinin elindeki malı çekmeye çalışıyor. Tedarik cephesi hasarlı ve bu hasar devam ediyor. Navlun cephesinde de o denli… Fiyatlarda o denli büyük geri çekilmeler beklemeyin. Yeni taşımalar için de belirlenen fiyatlara bakınca bugünle tıpkı fiyatlarla gemiler kiralanıyor.

Güldağ: Gemi inşa sanayi de salgın devrinden etkilendi. Diyelim ki, dünya iktisadı her yıl yüzde 3-4 ortalama büyüyor. Ancak bu salgın periyodunda frene basılınca gemi üretimi da askıya alınmış oldu. daha sonra talep patlayınca eldeki gemiler kâfi olmuyor. Alışılmış yeni gemiler yapılıyor artık fakat…

Ağaoğlu: O gemiler çabucak denize inmeyeceği ve rekabet de fazla olmayacağı için navlun meblağları da en az 2023’ün ortasına kadar yüksek kalmaya devam edecek.

Güldağ: Yalnızca konteyner tarafında değil. Kostercilerle konuştuğumuzda şubat-marta kadar fiyatlar yüksek kalır diye bekliyorlardı. Anlaşılan daha uzayacak süreç…

Ağaoğlu: Talep devam ettiği için kostercilerin öngörüsü de gerçek. Şu anda bütün dünya ekonomileri olabildiği en düzgün kapasite kullanımlarıyla çalışıyor. Hammadde yarı mamul stokları her insanın elinde var. Türkiye de stokları satıyor. Üretim için kullandığın yarı mamul ve hammadde elimizde eski fiyatlardan varken, bir de bunun üzerine kur değerlenip, iş gücü olarak da ucuzladığın anda dışarıyla rekabetin epeyce daha kolay oluyor. Lakin bu kısa bir süre için geçerli. Kostercilere katılıyorum, şubatmart itibariyle eldeki stoklar kıymetli oranda bitecek, Yani eldeki mobilyalar bitecek ve biz tekrar o üretimi yapabilmek için yeni kurdan ve yeni fiyattan ithal edeceğiz.

Güldağ: Şu anda lehimize görünen bu süreç, uzun sürmeyebilir ve değişik halde riskler taşıyor.

Ağaoğlu: İşin daha değişik bulabileceğin tarafı; sanki yeni fiyatlarla yeni mal gelecek mi? Çin’den mal tedarik etmeye çalışanlar, parayı peşin verseler bile, navlunu ayarlasalar bile malı bulamıyorlar. Çip kasvetinde olduğu üzere.

‘Evdeki mobilyaları’ satarak gidilecek yer hayli uzak değil.

Güldağ:
Geçen Türkiye Seramik Federasyonu Lideri Fazilet Çenesiz söylüyordu; “Çok ucuz ihracat yapıyoruz” diye. Elimizdeki kaynakları biz bir biçimde Avrupa’ya bu kadar ucuza transfer etmemenin yollarını bulmalıyız.

Ağaoğlu: Bir manada o denli. Aslında stokları satıyoruz. Bu sürdürülebilir bir şey değil. Buna bağlı olarak bu türlü büyüme gelsin, cari fazla oluşsun üzere bir model de sürdürülebilir değil.

Güldağ: İSO Lideri Erdal Bahçıvan söylemiş oldu aslına bakarsanız; “devalüasyondan medet uman endüstrici, ihracatçı olmak istemiyoruz” diye…

Ağaoğlu: Öte yandan, stokları bir daha inşa etmek gerektiğinde kur tarafında daha fazla hareketlilik hissedebiliriz. İthalat için yapacağınız sıradan bir döviz talebi bile kuru hareket ettirebilir. Zira döviz satmıyor kimse. Faiz indirimi devam edecek beklentisi ve kurun reaksiyonu olsa olsa üst istikametli olur diye beklenti var. Kurun aşağı inme ihtimalinin az, üst çıkma potansiyelinin yüksek olduğu bir ortamda satıcıların azaldığı bir anda rastgele bir döviz talebi fiyatı üst çıkarabiliyor.

Güldağ: Gazetemizden Özge Yavuz Diler’in bu hafta hazırladığı haberde altı çizilen bir nokta vardı; “gıda meblağları aylıktan günlüğe, hatta saatliğe döndü, maliyet hesabı yapamıyoruz” diye… Kurda da birebir şeyi yaşıyoruz. Fiyatlama aralığı uygunca sıklaştı.

Ağaoğlu: O denli, zira herkes işi gücü bırakıp artık kuru takip etmek zorunda kalıyor. Şu anda yaşanan iki sorun var. Birincisi kurdan kaynaklanıyor olmakla birlikte, fiyat düzeneği bozuldu. İkincisi; enflasyon beklentisi bozuldu. Hem enflasyon beklentileri tıpkı vakitte fiyatlama davranışlarındaki bozulma şu anda iktisattaki ıstırabın ana kaynağı.

Güldağ: enflasyonu indirmeden yapılan bu faiz indirimleri önemli bir dengesizlik yarattı. Merkez Bankası 18’inde toplanacak. Doların 10 TL’yi geçmemesi, geçse de orada kalmaması için faiz indirimi tahminen bu seferlik pas geçilir diye bir iddiam var. Alışılmış ne vakit hangi telefonlar gelir onu bilmiyoruz.

Ağaoğlu: “Haklı çıksan ne olur” diye sorsam…

Güldağ: Hakikat diyorsun, şu anda farklı siyasetlerle desteklemedikten daha sonra fazla bir yararı olmaz. Lakin gördüğüm bizim şu anda net bir siyasetimiz yok. Bir yandan Merkez Bankası ‘fiyat istikrarı yerine cari açığı odağına aldı, büyümeyi enflasyonla uğraşa tercih etti’ yorumları yapıyoruz. Bir yandan da, Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan ‘yüksek kur hedefl emiyoruz, enflasyonla gayret bizim için önemli’ üzere piyasaya yönelik açıklamalar geliyor.

Ağaoğlu: Diyelim ki pas geçti. niye 300-400 baz puanlık bir hareketi başlattınız? Geçen sefer ben olsam 200 yapardım dediğimde ben bildim mi? Yahut ne işime yaradı? Yok. Lakin su testisi çatladı.

Güldağ: Doların seyrinde yurtdışı kaynaklı tesirler de yüksek. ABD’de enflasyon yüzde 6.2’ye çıkınca, Amerikan 10 yıllıkları da üst hareketlendi. Anlaşılan yatırımcılar FED’in enflasyon süreksiz telaffuzuna pek inanmıyor. Faiz artırımına daha erken başlanır diyor.

Ağaoğlu: Kurun 10’u görmesi an sıkıntısı. Ancak oraya bir gidip geri geleceğiz. Ben hala yılı tek haneyle kapatacağımızı bekliyorum. 9.65-85 ortası bir yerde olur.

Güldağ: Tam bu kestirimlere girmişken, bütçeler hazırlanıyor, gelecek hafta iddialarını alalım. Gördüğüm izlediğim kadarıyla, 3,500 TL’nin altında bir minimum fiyat beklemiyorum doğrusu, üzeri gelebilir.

Ağaoğlu: Taban fiyat 3,500- 4,000 TL deyin. Kurda 10 lira ve üstündeki bir yerde olduğunda 400 dolardan bahsediyoruz. bir daha dünyada hayli önemli düşük taban ücretlilerden biri haline geliyoruz.

Petrolde bilek güreşi yaşanıyor

Güldağ:
Pekala özetlemek gerekirse şöyleki bir kömüre ve petrole değinelim. Doğalgazda fiyat düşüşü var. Ancak petrol gidiyor. Galiba Biden’ın stratejik petrol rezervlerini açarım tehdidi pek fazla işe yaramadı. Lakin güya herkes biraz petrolü almak, bu kışı nasıl geçireceğini görmek istiyor. Brent 90’ı aşar mı dersin? Milletlerarası kuruluşların iddialarında bir daha 100 dolarlar konuşulmaya başlandı.

Ağaoğlu: Kritik nokta petrol rezervlerinden hayli İran. İran’la nükleer görüşmelerin tekrar başlayıp başlamayacağı… Bunun yeni yılın başında başlayacağı ve tıpkı vakitte İran’ın yeniden piyasaya döneceği lakin üretim kapasitesinin sonlu kalacağı üzere birtakım beklentiler var. Strateji rezerv dediğimiz ABD dünyanın bir günlük petrol talebinin karşılığını ya verir ya vermez. Piyasanın epey çarçabuk absorbe edebileceği bir sayı, o yüzden onu epey fazla dikkate almadılar lakin bu bahsetmiş olduğun bende de biraz petrol bulunsun diyen kesim çift hanelilere inanmayı tercih ediyorlar. Finansal petrol tarafında konumlanma hala daha kıymetli bir eksilme olmadığı uzun konumlarda görüldüğü kadarıyla. OPEC+’ya bizim üzere petrol tüketicileri diyor ki daha fazla üret. Biden da diyor ki siz daha fazla üretin ancak buna karşılık OPEC+ da diyor ki senin kayaç petrolü üreticilerin daha fazla üretsin, bu sefer Biden diyor ki çevreci sebeplerle ben onun daha fazla artmasına müsaade vermek istemiyorum. Birebir biçimde ABD ortasındaki kayaç petrolü üreticilerinden talep geliyor. Şu anda aslında bir bilek güreşi var. Kim kazanır sorusunda maalesef bunu üreticiler kazanıyor. Çin talebinin gerilemesiyle ben önümüzdeki yılda o 100 dolarların yerine 75 dolarlı bir petrol goreceğimizi kestirim ediyorum. Lakin ondan evvel bir 90, 95 hatta 100 doları bir yakıp söndürebilirler. Lakin bu finansal petrolcülerin yapacağı bir iş.

Altın 1835’i kırarak kapatırsa 1900’leri gorebilir

Güldağ:
İstersen altın ve gümüşle ilgili de konuşalım, geleneğimiz bozulmasın.

Ağaoğlu: Spot altında 1.865 düzeyi değerli. Burayı kırmadan bir şey yapamıyor. Bu düzeyin üzerinde kapanışların akabinde 1.900’lü sayılara kadar gidecek yükseliş bekleniyor. Ancak artık aşamayacak üzere görünüyor. Aşması için gümüşün desteklemesi lazım. Gümüş de epeyce zayıf. Aslında gümüşün daha süratli gitmesi gerekiyor. Üstüne üstlük Yeşil Mutabakat niçiniyle gümüşe hayli daha fazla baht veriliyor. Yeşil Mutabakat ertelenebilir. O yüzden epey fazla hareket olmuyor gümüş tarafında.

Emtia için Çin yılbaşından daha sonra ipucu verecek

Güldağ:
Endüstriyel emtia tarafındaki gerileme için ne düşünüyorsun?

Ağaoğlu: Ziraî emtiada biraz buğday tarafında gariplik var. Onun haricinde orada da koronavirüs niçiniyle, evvelce buğday tüketmeyenler bile stok yapmaya başlamıştı. Artık o tesirin bir modül azalacağını düşünüyorum. Bilhassa Çin’in büyümesi o açıdan fazlaca kritik. Çin’deki gelişmeyi epeyce yakından takip etmemizde yarar var. 15 Ocak’tan itibaren önemli bir Çin değerlendirmesi yapmakta yarar var. Zira bilhassa emtia tarafında yılın nasıl gelişeceği ile ilgili ipuçları verecek.

Okumaya devam et...