Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ, Talih Sohbetleri’nde bu hafta, Türkiye’nin en kıymetli ticaret pazarı olan Avrupa’da izlenecek para siyasetini ele aldı. Paritede 1,04 düzeyine dikkat çeken Ağaoğlu, ihracatçı şirketler için daha ince hesap kitap yapılması gereken periyoda girildiğini vurguladı.
İkili, yeni konut finansman paketinin mümkün yansımalarını kıymetlendirdi. Güldağ, döviz ve altın bozdurmaya yönelik devam eden beklentiye işaret ederken Ağaoğlu, paketin parası olana yarayacağını söylemiş oldu. Güldağ ve Ağaoğlu, yükselişe geçen dolar ve CDS’e yönelik beklentileri de ele aldı.
Güldağ: Yeni konut finansman paketi, döviz kurlarındaki hareket, yükselen CDS ve gecelik kredi faizleri… Ben, açıkçası telefonumun susmadığı bir hafta yaşadım. İstersen konut kredileri ile başlayalım. 3 ayaklı finansman paketi belirtildi. Ekspertiz bedeli azami 2 milyon liraya kadar olan sıfır konut için yüzde 0,99 faiz ve 120 ay vade ile kredi verilecek. Bir de genişletilmiş konut kredisi var, ki asıl ana öykü burada diye düşünüyorum. Konut pahasının en az yarısının 1 Nisan 2022 öncesinde döviz ve/veya altın hesaplarında bulunması koşulu. Bu kere faiz yüzde 0,89 doğal. Paketin bir ayağı da yarım kalmış işlere dönük olarak müteahhitlere 20 milyar liralık kredi sunulması. Lakin ana kıssa güya; bozdurmayan vatandaştan alalım dövizi, bu işleri dengeleyelim eforu… Oburu işin sosu, müteahhitlere de işlerini bitirmesi için dayanak.
Ağaoğlu: Sorun nerede biliyor musun; bir daha evvel inşaat! İkinci sorun da şu: Yüzde 0,89 lafını telaff uz ettiğin andan itibaren, yüzde 8,5 siyaset faizinin olduğu periyottaki üzere, ikinci el araç meblağlarının birinci el araç meblağlarını geçtiği, insanların kredi alabilmek için adeta birbirlerinin üzerine çıktıkları devir kanısı hasıl olur insanlarda.
Güldağ: Son paket enflasyonu körükleyecek mi tartışması da yarattı ister istemez…
Ağaoğlu: Bu, enflasyonu azdırır mı sorusunu bir daha bir ekonomist bakış açısıyla değerlendirelim. Başlara bir faiz oranı nakşettiğiniz andan itibaren onu gerçek zannedecek beşerler yahut gösterge olarak onu kullanacaklar. Onun üzerine her türlü sonucu almaya başlayacaklar. Bu ortada yüzde 0,99’u değil, 0,89’u baz alacaklar. Yüzde 0,89’u söylemiş olduğin andan itibaren “her şeye verilecek” üzere bir algı oluşuyor. Faiz düştüğü için tüketime gidelim fikrine giriliyor. Daha fazla fiyatı artacak, evvelde alayım üzere bir talep doğuyor. Bunların hepsinin ötesinde liralaşma teşvikin temelinde iki şey olur. Birincisi TL’ye olan itimadı artırıcı tedbirler alırsınız, bunlar yok. İki; faizle kaygınızı anlatırsınız, bu da yok.
Güldağ: Açıklanan kredi paketi anında satılık konut ilanlarına yansıdı. Bir anda yüzde 20 artan konut fiyatları paylaşıldı toplumsal medyada.
Ağaoğlu: Düşük faizden yararlanmak isteyenlerin yaratacağı talep yahut bu talep gelecek diye öncesinde müteahhitlerin yahut konut sahiplerinin meblağları artırması, sonuçta o düşük faiz pek bir işe yaramayacak. Geçtim, hayli sıkça sorduğum bir soruyu sorayım; bu ve gibisi faiz indirimleri yahut teşvikler kime fayda?
Güldağ: Temel olarak satıcıya fayda.
Ağaoğlu: Yani bu türlü teşvikler yalnızca parası olana yarıyor. İkinci soruyu sorayım; 4,250 lira minimum fiyatın olduğu bir yerde 2 milyon lira kredi ile kaç kişi konut alabilecek peşinatı yaptırabilme kapasitesine sahip? Bu cins paketlerin toplumsal adaleti ve dengeyi koruyacak biçimde bir bakış açısıyla hazırlanması epey daha sağlıklı olacak diye düşünüyorum. bir arada yaşamamızın zorlaşmasını istemeyiz.
Güldağ: Dolar/TL, dört ayı aşkın müddetten daha sonra 15 lira sonunu aştı, 15.40’lara geldi. Kurlardaki hareket bir kadro önlemleri de birlikteinde getirmiş üzere görünüyor. Bankalara, “işlemleri saat 10 ile 16 içinde yapın” denildi. Muteber kaynaklardan duyduğum için söyleyeceğim “büyük şirketlere 10 milyon doların üzerinde günlük süreç yapılmasın” üzere telefonlar açılıyormuş. Rotatif kredilere de bir fren gelmiş üzere anlaşılıyor. Sermaye yeterliliği rasyolarında birtakım dallarda oynamalar oldu. Kimisi 7 buçuktan 24,5’e çıkmış, kimisi 12’den 24’lere çıktı. Swap faizi 60’a geldi, CDS’ler de 700 düzeylerinde. Endüstriciler ile konuşuyorum, tüm bunlar “Ne oluyor?” sorusuna yol açıyor. Biroldukca dal “Bizim işlerimizi pürüzler, rekabetçiliğimizi de önemli manada törpüleyebilir, maliyetlerimiz giderek artıyor” noktasındalar. “Maliyetlerimiz yüzde 120, hatta bunun üzerinde arttı lakin kurlardaki artışı yüzde 8-10’u bulmuyordu. Biraz bırakılması lazımdı, o tarafıyla düzgün oldu. Fakat, bu belirsizlik epeyce berbat, sanki kaça çıkar ne olur? 16,50 deniyor, siz ne diyorsunuz?” diye sorularla muhatap oluyoruz ve ben de tıpkı soruları sana sorayım.
Ağaoğlu: Türkiye’nin risk primi (CDS) 700 baz puanın üzerine çıktı. 500’ün üzerine çıkması bir kederdi, 600’ün üzerine çıkması teknik olarak birtakım şeyleri tetikliyor. Tetiklediği için 700’e süratli geldik. 700’e niye geldik sorusunun karşılığı için dışarıdan gelen tesirler dersek, fazlaca hakikat olmayacak. İçeriden gelen ne var da bu oldu deyince; 0,89’luk paket kıymetli sebeplerden bir tanesi. Enflasyon yüzde 70’e dayanmışken, bir daha enflasyonu tetikleyecek usulde siyasetler izlerseniz, “burası dikiş tutmaz” diyen beşerler Türkiye’nin risk primini artırır. Riski almak isteyenlerden daha yüksek sigorta primi ister hale gelirler. Bu priminin düşmesi lazım. Yani şu biçimde düşün; alınan kararlar, atılan adımlar, izlenen siyasetler ve yeni gelen tedbirlerin hangisi Türkiye’nin global rekabetinde destekleyici ataklar? Lütfen herkes şapkasını önüne koyup bir düşünsün.
Güldağ: Enflasyonla gayret öncelikli değil; net bir biçimde anlaşıldı bu üçlü paketle. İkinci olarak da “sermaye denetimleri fazlaca uzak değil” algısı arttı. Görünen o ki döviz piyasası ile gereğince başa çıkamıyoruz. Çıkamadığımız noktada gidip sarıldığımız şey de para siyasetinden çok daha epeyce denetimci bir yaklaşım oluyor. Bu iki algının CDS’leri epey olumsuz etkilediğini düşünüyorum, zira aniden hayli önemli bir sıçrama yaptı. Pekala fazlaca sorulan sorulardan biri doğal bunu kestirmek bilmek fazlaca güç fakat bu hareket devam eder mi, ederse nerelere kadar eder? Yeni bir soluklanma düzeyi ortaya çıkacak mı, yoksa daha mı fazla huzursuz olmalıyız? Ne düşünüyorsun? Tedirginlikten kastım, kurların yükselişi…
Ağaoğlu: Teknik tahlili Türkiye’de en eski kullananlardan ve en çok inanmaya başlayanlardanım. Yani işe yaradığına inanıyorum daha doğrusu. Diyelim ki 5 milyon lira sermayeli ve her yıl 1,5 milyon lira ziyan etmiş bir şirket bilançosu var. Bu şirketin pay senedinin bedeli 0,10 lira yahut 10 kuruş olması gerekirken 1.000 lira oluyorsa, ben o şirketin teknik tahliline bakmam. Teknik tahlilin temel var iseyımı hür fiyatların oluştuğu ve bu fiyatın da bütün ayrıntıları içerdiği tarafındadır. Şu anda Türk lirasının hür ticaretinin yapıldığı ve bütün ayrıntıların fiyatın içine girdiği bir ortam olduğunu düşünmüyorum. O yüzden de yalnızca teknik tahliline bakarak bir şey söylemek ne yazık ki mümkün değil. Bir manada yönlendirilen, yönetilen bir kur siyaseti izlendiği için, teknik tahlille söylenenlere epeyce fazla prim veremiyorum. Amma velakin istatistikte denir ki “rakamlara gereğince azap edersen sana istediğini söylerler”. Ben de tıpkı şeyi grafikler için söylüyorum. Grafiklere gereğince azap edersem bana istediğimi söylerler.
Güldağ: bu biçimde bir grafik ne der pekala?
Ağaoğlu: Gereğince azap etmeden yavaşça bir azap ile baktığımızda 15,95 orta düzeylerden biri. Lakin asıl söylemek istediğim şu olur. Liralaşma denilen siyaset Türk lirasının kıymetini artırıcı tarafta midir, azaltıcı istikamette mi? Yani Türk lirası kazanmaya mı daha meyilli, kıymet kaybetmeye mi? Maalesef paha kaybetmeye daha meyilli görünüyor. Paha kazanması için ne üzere tedbirler alındı diye sorduğumuzda sayacak fazlaca fazla bir şey bulamıyoruz. Lakin kıymet kaybetmesine niye olabilecek epey şey var.
Güldağ: Biraz evvel konuştuklarımız da dahil.
Ağaoğlu: Motamot o denli. O niçinle buradan geriye gidecektir, yani teknik tahlilin söylemiş olduği şu anda hiç bir şey olmasa 14.73’e geri dönmesi lazım diye görüyorum ben burada. Döner mi, birlikte karşılık verelim.
Güldağ: Ben hiç teknik tahlilden anlamıyorum fakat bu hafta dönme ihtimali yok üzere görünüyor.
Ağaoğlu: Bir arkadaşımın söylemiş olduği enteresan bir şey var. “TÜFE endeksli ya da TÜFEX diyebileceğimiz enflasyona endeksli tahvil çıkarılacak. Beşerler dövizlerini satacaklar, TÜFE’ye endeksli tahvili alacaklar. Bu döviz satışıyla bir arada dolar 9 lira olacak” diyor. İki açıdan bakalım. A) 9 liraya giderken yolda kim, ne kadar döviz alır? Hesaplarsak sıradan bir sayı çıkar diye düşünüyorum. B) TÜFEX yahut TÜFE’ye endeksli bir tahvili almak için döviz satacak beşerler şimdiye kadar niye kur muhafazalı için satmadılar. Gerçi 25 milyar dolar satıldığı açıklaması var. Satmasına sattılar da bizim brüt rezervlerimiz 107,5 milyar dolarda, memleketler arası tanıma göre yapılan rezervle hesabımız 14 milyar dolarda. Buna karşılık net rezervimiz, swapları da dahil ettiğimiz vakit eksi 37 milyar dolarda. Artık biz buna 55 milyar dolarda başlamıştık. 25 milyar dolar kur muhafazalı aldığımız takdirde 30 milyar dolara düşmesi lazımdı. Bunun üzerine yaklaşık 100 milyar dolar ihracatın karşılığında 40 milyar dolar, haydi 35 milyar dolar diyelim. Yani 5 milyar dolar artıya geçmiş olması gerekirken net rezervler, hala daha eksi 37’deyse, kim hangi dövizi satacak da kuru 9’a indirecek? sorusunun cevabı bende yok.
Güldağ: Biroldukça sorunun cevabı esasen şu sıralar pek yok, görüntü ortada. Çukur, kazmayı sonlandırmamız lazım ki bu işlerden bir sıyrılabilelim. Lakin geçen gün İnanç Sak yazıyordu, “çukur kazmayı bırakmak da sonuç itibariyle çukurdan çıktığınız manasına gelmiyor”. Yani yapılması gereken epeyce şey var. İki değerli mevzuyu değerlendirdik diye düşünüyorum. Doğrusu kurlarının seyri ile ilgili de hoş bir bilgi vermiş oldum okuyucularımız ismine teşekkür ediyorum.
Paritede 1,04-1,0425 bandı hala kritik eşik
Güldağ: Almanya’da enflasyon yüzde 7,4’e çıktı. Yüksek enflasyon ECB’yi de ikna etmiş görünüyor. Lider Lagarde temmuzda bir faiz artışı olabileceği sinyali verdi. Paritenin seyri ve bizim ihracatçılarımıza tesiri için ne dersin?
Ağaoğlu: Avrupa Merkez Bankası’nın sıkılaştırmayı biraz hızlandırması gerektiğini düşünüyorum. Faizin eksi olması ile sıfır olması içinde gereç bir fark kalmıyor. Bu da Euro’nun daha aşağı inmesini şimdilik maniler diye düşünüyorum. Euro’da 1,04-1,0425 bandı hala kritik eşik. Ancak Euro’dan orta ve uzun vadede büyük bir muvaffakiyet beklemiyorum. Tahminen yılın sonunda 1,12’lere kadar geliriz lakin Rusya savaşından daha sonra Euro çok zorlanacağı bir surece girmiş durumda. Bilhassa Avrupa Birliği’ne ihracat yapan şirketlerimiz için biraz daha ince hesap kitap yapmaları gereken periyoda girdik diye düşünüyorum. Kârlarını koruyabilmek için de hedge etmeyi önemli olarak düşünsünler. Daha evvelki yaptıkları ihracat için geç lakin bundan daha sonra yapacakları ihracat için tedbir almalarında yarar var.
Okumaya devam et...
İkili, yeni konut finansman paketinin mümkün yansımalarını kıymetlendirdi. Güldağ, döviz ve altın bozdurmaya yönelik devam eden beklentiye işaret ederken Ağaoğlu, paketin parası olana yarayacağını söylemiş oldu. Güldağ ve Ağaoğlu, yükselişe geçen dolar ve CDS’e yönelik beklentileri de ele aldı.
Güldağ: Yeni konut finansman paketi, döviz kurlarındaki hareket, yükselen CDS ve gecelik kredi faizleri… Ben, açıkçası telefonumun susmadığı bir hafta yaşadım. İstersen konut kredileri ile başlayalım. 3 ayaklı finansman paketi belirtildi. Ekspertiz bedeli azami 2 milyon liraya kadar olan sıfır konut için yüzde 0,99 faiz ve 120 ay vade ile kredi verilecek. Bir de genişletilmiş konut kredisi var, ki asıl ana öykü burada diye düşünüyorum. Konut pahasının en az yarısının 1 Nisan 2022 öncesinde döviz ve/veya altın hesaplarında bulunması koşulu. Bu kere faiz yüzde 0,89 doğal. Paketin bir ayağı da yarım kalmış işlere dönük olarak müteahhitlere 20 milyar liralık kredi sunulması. Lakin ana kıssa güya; bozdurmayan vatandaştan alalım dövizi, bu işleri dengeleyelim eforu… Oburu işin sosu, müteahhitlere de işlerini bitirmesi için dayanak.
Ağaoğlu: Sorun nerede biliyor musun; bir daha evvel inşaat! İkinci sorun da şu: Yüzde 0,89 lafını telaff uz ettiğin andan itibaren, yüzde 8,5 siyaset faizinin olduğu periyottaki üzere, ikinci el araç meblağlarının birinci el araç meblağlarını geçtiği, insanların kredi alabilmek için adeta birbirlerinin üzerine çıktıkları devir kanısı hasıl olur insanlarda.
Güldağ: Son paket enflasyonu körükleyecek mi tartışması da yarattı ister istemez…
Ağaoğlu: Bu, enflasyonu azdırır mı sorusunu bir daha bir ekonomist bakış açısıyla değerlendirelim. Başlara bir faiz oranı nakşettiğiniz andan itibaren onu gerçek zannedecek beşerler yahut gösterge olarak onu kullanacaklar. Onun üzerine her türlü sonucu almaya başlayacaklar. Bu ortada yüzde 0,99’u değil, 0,89’u baz alacaklar. Yüzde 0,89’u söylemiş olduğin andan itibaren “her şeye verilecek” üzere bir algı oluşuyor. Faiz düştüğü için tüketime gidelim fikrine giriliyor. Daha fazla fiyatı artacak, evvelde alayım üzere bir talep doğuyor. Bunların hepsinin ötesinde liralaşma teşvikin temelinde iki şey olur. Birincisi TL’ye olan itimadı artırıcı tedbirler alırsınız, bunlar yok. İki; faizle kaygınızı anlatırsınız, bu da yok.
Güldağ: Açıklanan kredi paketi anında satılık konut ilanlarına yansıdı. Bir anda yüzde 20 artan konut fiyatları paylaşıldı toplumsal medyada.
Ağaoğlu: Düşük faizden yararlanmak isteyenlerin yaratacağı talep yahut bu talep gelecek diye öncesinde müteahhitlerin yahut konut sahiplerinin meblağları artırması, sonuçta o düşük faiz pek bir işe yaramayacak. Geçtim, hayli sıkça sorduğum bir soruyu sorayım; bu ve gibisi faiz indirimleri yahut teşvikler kime fayda?
Güldağ: Temel olarak satıcıya fayda.
Ağaoğlu: Yani bu türlü teşvikler yalnızca parası olana yarıyor. İkinci soruyu sorayım; 4,250 lira minimum fiyatın olduğu bir yerde 2 milyon lira kredi ile kaç kişi konut alabilecek peşinatı yaptırabilme kapasitesine sahip? Bu cins paketlerin toplumsal adaleti ve dengeyi koruyacak biçimde bir bakış açısıyla hazırlanması epey daha sağlıklı olacak diye düşünüyorum. bir arada yaşamamızın zorlaşmasını istemeyiz.
Güldağ: Dolar/TL, dört ayı aşkın müddetten daha sonra 15 lira sonunu aştı, 15.40’lara geldi. Kurlardaki hareket bir kadro önlemleri de birlikteinde getirmiş üzere görünüyor. Bankalara, “işlemleri saat 10 ile 16 içinde yapın” denildi. Muteber kaynaklardan duyduğum için söyleyeceğim “büyük şirketlere 10 milyon doların üzerinde günlük süreç yapılmasın” üzere telefonlar açılıyormuş. Rotatif kredilere de bir fren gelmiş üzere anlaşılıyor. Sermaye yeterliliği rasyolarında birtakım dallarda oynamalar oldu. Kimisi 7 buçuktan 24,5’e çıkmış, kimisi 12’den 24’lere çıktı. Swap faizi 60’a geldi, CDS’ler de 700 düzeylerinde. Endüstriciler ile konuşuyorum, tüm bunlar “Ne oluyor?” sorusuna yol açıyor. Biroldukca dal “Bizim işlerimizi pürüzler, rekabetçiliğimizi de önemli manada törpüleyebilir, maliyetlerimiz giderek artıyor” noktasındalar. “Maliyetlerimiz yüzde 120, hatta bunun üzerinde arttı lakin kurlardaki artışı yüzde 8-10’u bulmuyordu. Biraz bırakılması lazımdı, o tarafıyla düzgün oldu. Fakat, bu belirsizlik epeyce berbat, sanki kaça çıkar ne olur? 16,50 deniyor, siz ne diyorsunuz?” diye sorularla muhatap oluyoruz ve ben de tıpkı soruları sana sorayım.
Ağaoğlu: Türkiye’nin risk primi (CDS) 700 baz puanın üzerine çıktı. 500’ün üzerine çıkması bir kederdi, 600’ün üzerine çıkması teknik olarak birtakım şeyleri tetikliyor. Tetiklediği için 700’e süratli geldik. 700’e niye geldik sorusunun karşılığı için dışarıdan gelen tesirler dersek, fazlaca hakikat olmayacak. İçeriden gelen ne var da bu oldu deyince; 0,89’luk paket kıymetli sebeplerden bir tanesi. Enflasyon yüzde 70’e dayanmışken, bir daha enflasyonu tetikleyecek usulde siyasetler izlerseniz, “burası dikiş tutmaz” diyen beşerler Türkiye’nin risk primini artırır. Riski almak isteyenlerden daha yüksek sigorta primi ister hale gelirler. Bu priminin düşmesi lazım. Yani şu biçimde düşün; alınan kararlar, atılan adımlar, izlenen siyasetler ve yeni gelen tedbirlerin hangisi Türkiye’nin global rekabetinde destekleyici ataklar? Lütfen herkes şapkasını önüne koyup bir düşünsün.
Güldağ: Enflasyonla gayret öncelikli değil; net bir biçimde anlaşıldı bu üçlü paketle. İkinci olarak da “sermaye denetimleri fazlaca uzak değil” algısı arttı. Görünen o ki döviz piyasası ile gereğince başa çıkamıyoruz. Çıkamadığımız noktada gidip sarıldığımız şey de para siyasetinden çok daha epeyce denetimci bir yaklaşım oluyor. Bu iki algının CDS’leri epey olumsuz etkilediğini düşünüyorum, zira aniden hayli önemli bir sıçrama yaptı. Pekala fazlaca sorulan sorulardan biri doğal bunu kestirmek bilmek fazlaca güç fakat bu hareket devam eder mi, ederse nerelere kadar eder? Yeni bir soluklanma düzeyi ortaya çıkacak mı, yoksa daha mı fazla huzursuz olmalıyız? Ne düşünüyorsun? Tedirginlikten kastım, kurların yükselişi…
Ağaoğlu: Teknik tahlili Türkiye’de en eski kullananlardan ve en çok inanmaya başlayanlardanım. Yani işe yaradığına inanıyorum daha doğrusu. Diyelim ki 5 milyon lira sermayeli ve her yıl 1,5 milyon lira ziyan etmiş bir şirket bilançosu var. Bu şirketin pay senedinin bedeli 0,10 lira yahut 10 kuruş olması gerekirken 1.000 lira oluyorsa, ben o şirketin teknik tahliline bakmam. Teknik tahlilin temel var iseyımı hür fiyatların oluştuğu ve bu fiyatın da bütün ayrıntıları içerdiği tarafındadır. Şu anda Türk lirasının hür ticaretinin yapıldığı ve bütün ayrıntıların fiyatın içine girdiği bir ortam olduğunu düşünmüyorum. O yüzden de yalnızca teknik tahliline bakarak bir şey söylemek ne yazık ki mümkün değil. Bir manada yönlendirilen, yönetilen bir kur siyaseti izlendiği için, teknik tahlille söylenenlere epeyce fazla prim veremiyorum. Amma velakin istatistikte denir ki “rakamlara gereğince azap edersen sana istediğini söylerler”. Ben de tıpkı şeyi grafikler için söylüyorum. Grafiklere gereğince azap edersem bana istediğimi söylerler.
Güldağ: bu biçimde bir grafik ne der pekala?
Ağaoğlu: Gereğince azap etmeden yavaşça bir azap ile baktığımızda 15,95 orta düzeylerden biri. Lakin asıl söylemek istediğim şu olur. Liralaşma denilen siyaset Türk lirasının kıymetini artırıcı tarafta midir, azaltıcı istikamette mi? Yani Türk lirası kazanmaya mı daha meyilli, kıymet kaybetmeye mi? Maalesef paha kaybetmeye daha meyilli görünüyor. Paha kazanması için ne üzere tedbirler alındı diye sorduğumuzda sayacak fazlaca fazla bir şey bulamıyoruz. Lakin kıymet kaybetmesine niye olabilecek epey şey var.
Güldağ: Biraz evvel konuştuklarımız da dahil.
Ağaoğlu: Motamot o denli. O niçinle buradan geriye gidecektir, yani teknik tahlilin söylemiş olduği şu anda hiç bir şey olmasa 14.73’e geri dönmesi lazım diye görüyorum ben burada. Döner mi, birlikte karşılık verelim.
Güldağ: Ben hiç teknik tahlilden anlamıyorum fakat bu hafta dönme ihtimali yok üzere görünüyor.
Ağaoğlu: Bir arkadaşımın söylemiş olduği enteresan bir şey var. “TÜFE endeksli ya da TÜFEX diyebileceğimiz enflasyona endeksli tahvil çıkarılacak. Beşerler dövizlerini satacaklar, TÜFE’ye endeksli tahvili alacaklar. Bu döviz satışıyla bir arada dolar 9 lira olacak” diyor. İki açıdan bakalım. A) 9 liraya giderken yolda kim, ne kadar döviz alır? Hesaplarsak sıradan bir sayı çıkar diye düşünüyorum. B) TÜFEX yahut TÜFE’ye endeksli bir tahvili almak için döviz satacak beşerler şimdiye kadar niye kur muhafazalı için satmadılar. Gerçi 25 milyar dolar satıldığı açıklaması var. Satmasına sattılar da bizim brüt rezervlerimiz 107,5 milyar dolarda, memleketler arası tanıma göre yapılan rezervle hesabımız 14 milyar dolarda. Buna karşılık net rezervimiz, swapları da dahil ettiğimiz vakit eksi 37 milyar dolarda. Artık biz buna 55 milyar dolarda başlamıştık. 25 milyar dolar kur muhafazalı aldığımız takdirde 30 milyar dolara düşmesi lazımdı. Bunun üzerine yaklaşık 100 milyar dolar ihracatın karşılığında 40 milyar dolar, haydi 35 milyar dolar diyelim. Yani 5 milyar dolar artıya geçmiş olması gerekirken net rezervler, hala daha eksi 37’deyse, kim hangi dövizi satacak da kuru 9’a indirecek? sorusunun cevabı bende yok.
Güldağ: Biroldukça sorunun cevabı esasen şu sıralar pek yok, görüntü ortada. Çukur, kazmayı sonlandırmamız lazım ki bu işlerden bir sıyrılabilelim. Lakin geçen gün İnanç Sak yazıyordu, “çukur kazmayı bırakmak da sonuç itibariyle çukurdan çıktığınız manasına gelmiyor”. Yani yapılması gereken epeyce şey var. İki değerli mevzuyu değerlendirdik diye düşünüyorum. Doğrusu kurlarının seyri ile ilgili de hoş bir bilgi vermiş oldum okuyucularımız ismine teşekkür ediyorum.
Paritede 1,04-1,0425 bandı hala kritik eşik
Güldağ: Almanya’da enflasyon yüzde 7,4’e çıktı. Yüksek enflasyon ECB’yi de ikna etmiş görünüyor. Lider Lagarde temmuzda bir faiz artışı olabileceği sinyali verdi. Paritenin seyri ve bizim ihracatçılarımıza tesiri için ne dersin?
Ağaoğlu: Avrupa Merkez Bankası’nın sıkılaştırmayı biraz hızlandırması gerektiğini düşünüyorum. Faizin eksi olması ile sıfır olması içinde gereç bir fark kalmıyor. Bu da Euro’nun daha aşağı inmesini şimdilik maniler diye düşünüyorum. Euro’da 1,04-1,0425 bandı hala kritik eşik. Ancak Euro’dan orta ve uzun vadede büyük bir muvaffakiyet beklemiyorum. Tahminen yılın sonunda 1,12’lere kadar geliriz lakin Rusya savaşından daha sonra Euro çok zorlanacağı bir surece girmiş durumda. Bilhassa Avrupa Birliği’ne ihracat yapan şirketlerimiz için biraz daha ince hesap kitap yapmaları gereken periyoda girdik diye düşünüyorum. Kârlarını koruyabilmek için de hedge etmeyi önemli olarak düşünsünler. Daha evvelki yaptıkları ihracat için geç lakin bundan daha sonra yapacakları ihracat için tedbir almalarında yarar var.
Okumaya devam et...