Hüseyin GÖKÇE
Mahpus cezaları, af ve erteleme üzere haberlerle gündemden düşmeyen karşılıklıksız çek probleminin tahlili için Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Başkanı Gürsel Baran’dan somut teklifler geldi. ATO Lideri Baran, çekte bankalara da sorumluluk verilmesini, çek bedellerinin ödenmesi için fon kurulmasını önerdi. Türkiye’de iş beğenmeme gerçeği olduğunun altını çizen Baran, Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’a CV gönderen 15 bin kişinin tek tek aranarak OSB’de iş teklif edildiğini bunlardan yalnızca 4 adedinin işi kabul ettiğini bildirdi. Son devirde gündemde bulunan yapılandırmaya da değinen Baran, yapılandırmanın vergi ve prim yükümlülüklerini nizamlı olarak yerine getiren mükellefl er açısından haksız rekabet yarattığını söylemiş oldu.
Ankara Sohbetlerine konuk olan Gürsel Baran, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil’in sorularını yanıtlandırdı.
● Karşılıksız çek sorunu çözülebilmiş değil. Bu mevzuda sizce neler yapılabilir?
Karşılıksız çekte mal yahut hizmet satan kişi mağdur oluyor. Bu bir manada özel bölümün para basması manasına geliyor. Çekte üzerinde yazılı fiyatın yüzde 10’u kadar bir ölçüden bankalar da sorumlu tutulsun. Karşılıksız çek kesene 42 ay mühlet verilmesi yerine, bu işin tahlili için bir fon kurulsun.
● Çek ile ilgili daha evvel de çeşitli serzenişleriniz olmuştu?
O malı veren kişiyi kimse düşünmüyor. Torba yasa çıkmadan Meclis’e gidip epeyce itiraz ettim. Açık söyleyeyim, ben burada makûs niyet olduğundan kuşku ediyorum. Devlet bir yıl evvel çıktı dedi ki “Sizi mahpustan çıkarıyorum” borcunuzun yüzde 10’unu 1 yıl ortasında ödeyin, geri kalanını 30 ayda ödeyin. Yani toplam 42 ayda ödeyin mahpustan çıkın dedi. Ortadan bir yıl geçti mühlet bir yıl daha uzadı. 30 Haziran prestijiyle yeniden uzamış oldu. Ben bunların bir kısmının uygun niyetli olmadığını, borcunu ödemek istemediğini düşünüyorum.
‘KARŞILIKSIZ ÇEK İÇİN FON OLUŞTURULSUN’
Bahsin bir öbür tarafı alacaklılar için ise yanlışsız bir çalışma olmadı. Diyelim ki gerçek iş yapıldı, bu biçimde da bu taraftaki adama da diyeceksin ki, “Onlara 42 ayda ödeyin dedim ancak sen de gel paranı benden al, onlardan tahsilat yapınca bana iade et.”
Bu bir fon oluşturularak da yapılabilir. Alacaklı fondan parasını tahsil eder, borçlu ödemesini fona yapar. Yahut borçlu ödemesini yapınca alacaklı fonun parasını iade eder. bu türlü bir formülle alacaklının da mağduriyetinin önüne geçilebilir. Yalnızca tek tarafın yarasına merhem olmak olmaz. Önemli bir mağduriyet var. Hele enfl asyonun devasa yükseklikte olduğu bir periyotta mağduriyetin boyutu da artıyor.
Çek aslında ne demektir? Ben size mal veriyorum, vadeli ise 90’ıncı gün paradır. Aslında dünyada anında paradır fakat dünyada kimsenin yapmadığı biçimiyle vadeli çeki yasal hale getirerek, bir manada para basmaya başladık. Olmayan parayı bastık. halbuki o denli bir para yok. Bu aslında hakikat kullanılırsa fazlaca büyük inovasyon ve kıymetli bir enstrüman. Fakat maalesef bizde çek büsbütün istismar aracı haline geldi. Artık pek epeyce tüccar ve iş insanı çek kabul etmeyi bıraktı. Yalnızca nakit ve ticaret kredi kartı kabul ediliyor. İnsanların elinde o kadar karşılıksız çek var ki. Zombi şirketler oluşuyor, kederimiz kimsenin ticaretiyle, işiyle oynamak değil. Fakat yıllardır özveriyle çalışan insanların haklarını korumaktır. Bankaların çek yaprağında ait sorumluluğu şu anda 2 bin 300 lira. Bugün ben çekin üzerine 1 milyon lira da yazabilirim, 500 bin lira da. halbuki banka çek kullandıracağı şahısları inceleyip ona göre versin. Benim yazdığım çekten banka da sorumlu olsun. En azından yüzde 10 sorumlu olsun. Çekin büyüklüğüne bakılmaksızın. Banka canı yanmadığı için bunu yapıyor. Şayet siz yüzde 10 ödeme koşulu getirirseniz, banka da berbat niyetli bireylere çek vermez.
“Talep giderek düşüyor, bu da enfl asyonu gerilecektir”
● Artışa geçen fiyatlar konusunda ne düşünüyorsunuz?
Bayramdan bu yana bir sakinlik yaşanıyor. Bunun niçini de bence fiyatta yaşanan ağır artışlar. Natürel insanların alım gücü de düştükçe talep daralıyor. Benim iddiam satışlar azalacağı için önümüzdeki süreçte fiyatlar geriye yanlışsız gidecektir bu da enfl asyonu geriletecektir. Bizim katma kıymetli üretimle ilgili külfetimiz var. Artık biz OSTİM’de Boeing ve Airbus’a üretim yapan firmalar var ancak bunların üretimde kullandıkları demiri de Boeing üzere firmalar veriyor. Bakın coğrafik işaretli eseri geliştirip; katma bedelli üretim yaptığımızda cari açığı da azaltırız. Yani ihracatı kâr ederek yapmalıyız. Biz Avrupa’nın tedarik üssü olabiliriz. Çin sorunu de fazlaca kıymetli. Çin’den çıkan bir konteyner İtalya’ya 12 bin dolara giderken, bizden çıkan eser 2 bin dolara gidebiliyor.
● Tıpkı iş kolunda epeyce sayıda dükkan oluyor ve kıymetli kısmı da iş yapamıyor. Ticaret odası olarak size yetki verilse, bu plansızlığı çözebilir misiniz?
Ankara’da inşaat gereci alanında 800 civarında firma var. Bana göre 800 epey fazla, hatta 200 firma bile epeyce fazla. Ben sizin söylemiş olduğiniz mevzuyu ilgili bakanlara aktardım. Bütün Türkiye’de ticaret odalarına, mahallî idarelere yahut bakanlık ortasında ünite oluşturun, bu işle ilgilenen birisi olsun dedim. Bizim bununla ilgili araştırmaları yapacak, o kararları verebilecek akademisyenlerle işbirliği yaparız. Üniversitelerle de ortak çalışırız. Örneğin Hotiç Fransa’ya gidip bir mağaza açmak istediğinde, müsaade vermediler zira birebir bölgede 3 tane ayakkabı firması olduğunu söylemiş olduler.
● Ankara’da niçin bu kadar AVM var?
Bizim eğitim bölümünde, özel bölüm yüzde 35 dolulukla eğitim verirken, hala 5 tane okul inşaatı sürüyor. Bu yüzden planlamaya önemli manada gereksinim var. Evvelki Ticaret Bakanı bu taraftaki taleplerimizi, “Serbest ticarete karşıt diye kabul etmedi”. İş yapamayan kendi battığı üzere, komşusunu da batırıyor. Vilayetlerde ticaret odalarına verilsin. Biz, bilim insanlarıyla birlikte çalışıp, 10 günde gerekli müsaadesi verebilecek duruma geliriz. Ankara’nın haritasını 2 ay ortasında çıkarırız, ne kadar berber, elektrikçi, kuaför, galeri lazım hepsini ayarlarız. eser 2 bin dolara gidebiliyor.
“Mansur Yavaş’a başvuran 15 bin bireyden 4 kişi endüstride çalışmayı kabul etti”
İstihdam ile ilgili sorularımızı da yanıtlayan Baran, iş arayanların endüstride çalışmaya sıcak bakmadıklarını örneklerle anlattı. ATO Lideri Baran şunları söylemiş oldu: “Biz vakit zaman Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş ile bir ortaya geliriz. Yavaş, ‘Bende 15 bin CV birikti, bunları alacak yerim yok. Herkes, oğlunu, kızını getiriyor. OSB yöneticilerinin de daima çalışacak elaman bulamadıklarını söylüyorlar’ dedi. Yavaş, OSB yetkililerini çağırmış, ‘Siz adam arıyorsunuz, bende 15 bin CV var, bunları arayın’ demiş. Bunların hepsi bir grup oluşturup, bu 15 bin kişiyi arıyor. Bunlardan yalnızca 4 tanesi aramalara olumlu yanıt vermiş. Kalanların tamamı belediyeye başvurduklarını ve orada çalışmak istediklerini söylemişler. Bakın bugün DÜNYA’da okudum, ASELSAN Genel Müdürü 100 bin müracaat olduğunu söylüyor. Bu da şunu gösteriyor, kurumsal büyük firmalar haricindeki özel dal giderek bitiyor. Niçin herkes ASELSAN, TAI’yi istiyor ki.”
● Orta eleman konusunda da uyumsuzluk mu var?
Bu yalnızca sanayicilerin kadar, tüccarların da sorunu. Mesleksel eğitimde yalnızca, tornacı, frezeci yetişmesin. Pazarlamacı da yetişsin. Bugün ilkokul mezunu pazarlamacı 10 bin lira maaş alıyor. İnsan bağlantısı olacak, mal satmayı becerecek. Bu işi öğrenince aslına bakarsan para ile ilgili kaygının olmuyor. Ben muhasebe ve depoda çalıştıracak adam bulmakta zorlanıyorum. Beşerler, önemli biçimde özel kesimde çalışmaktan kaçıyorlar sonuç olarak. Depocu bulunamamasının bir niçini de e-ticaret. Beşerler fazlaca küçük maaş farklarıyla e-ticaret şirketlerinin deposunda çalışmaya başlıyorlar. E ticaeret ilerdeki devirde perakende ticaretten önemli hisse alır, yani bizi badireye sokacak kadar hisse alır.
● Kayıt dışı çalıştırılan mültecilere ait şikayetler de arttı
Ankara’da mobilya, tarım kesiminde de mülteci çalışanların sayısı epeyce fazla. Ben kendi bölümüm dahil çalıştıracak eleman bulamıyorum. Bu hem de haksız rekabete yol açıyor. Karşılıklı iki fabrikadan biri hiç sigortasız ve kayıt dışı emekçi çalıştırmazken, ötekinin çalışanının yarısının mültecilerden oluşmasını düşünün. Birebir iş kolunda faaliyet gösteren fabrikalar, nasıl rekabet edecek? Haksız rekabet değil mi bu? Kendi işyerim için depocu arıyorum, bulamıyorum.
● Bu davranış şeklinde tek sorun çalışanlarda mı sizce?
Birçok vakit ben de bunu düşünüyorum. Alışılmış ki yalnızca çalışanlarda değil, işverenlerde da sorun var. Yani emekçi patron ayrımı yapmadan, genel insan kaynağında sorun olduğunu söyleyebilirim. Buna da devletin el atması lazım. Kaçak personel çalıştıran, maaşını ödemeyen, vergisini vermeyenlerle ilgili badireyi da çözecek olan devlettir. Devletimiz gelip takip etsin, denetlesin, nerede yanlış yapıyorsam uyarsın, gerekiyorsa ceza versin. Bunu kendi firmam için söylüyorum fakat bu genel bir sorun. Bir görüşmede yaklaşık 25 oda liderimiz vardı. Oradaki herkes çalıştıracak adam bulamadıklarını söylemiş oldu.
“Yapılandırmalar haksız rekbete yol açıyor”
Pandeminin pek epey bölümün iş yapma formunu değiştirdiğini, azımsanmayacak bir kısmını da büsbütün gelirden yoksun bıraktığını, iktisat idaresinin de mükellefl eri rahatlatmak son periyotta ikinci yapılandırmayı çıkarmak zorunda kaldığını anlatan ATO Lideri Baran, “Ancak geçmişte yapılanları da dikkate aldığımızda, bence yapılandırma mevcut yolla katiyen haksız rekabete yol açıyor. Beşerler o denli bir vaziyete geldi ki her yapılandırma, her af, vergisini sistemli ödeyenlerin sayısını azaltıyor” dedi.
Muhasebecilerin gelip, “vergi periyodu geldi fakat yakında yapılandırma, af çıkacak, sakın ödeme” diye uyardığını kayeden Baran, şöyleki konuştu: “Bu noktada muhtaçlığı olan beşerler için yapılandırmayı epey yanlışsız bir uygulama olarak görmekle birlikte, vergisini vaktinde ödeyen, uyumlu mükellefl erin de bu yaptığının karşılığını görmeli, bir manada onore edilmelidir. SGK primlerinde olduğu üzere, vergilerde de tertipli ödeyenlere indirim uygulanıyor. Bu indirimler gündeme getirilerek nizamlı ödeme özendirilmeli. İşi nitekim bozuk olduğu için ödeyemeyenleri bir kenara bıraktığımızda, bu biçimde bir uygulama, ödememeyi alışkanlık haline getirenlerin bir kısmını da tahminen tekrar sistemin içine çekebilir.”
Tek kederi Ankara olan liderlerin diyaloğu değerli
Maruf BUZCUGİL
Ankara’nın problemleriyle dertlenen ticaret ve sanayi kesiti liderlerinin lokal yöneticilerle bağlantı halinde tahlillere odaklanmaları Türkiye için de olumlu bir örnek oluşturuyor. TOBB Ticaret Odaları Kurulu ve Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Gürsel Baran, DÜNYA Ankara Temsilciliği’ne yaptığı “hayırlı olsun” ziyareti vesilesiyle “Ankara Sohbetleri”nin konuğu oldu. Lider Baran, Türkiye’nin değerli ticaret liderlerinden biri olarak, “mültecilerin kayıt dışı istihdamı”ndan, “ticaretteki planlama eksikliği”ne, “vergi afları”ndan, “karşılıksız çeklerin mağdur ettiği işletmeler”e ve “bankaların karşılıksız çeklerle ilgili sorumluluğu”nailişkin hayli kıymetli kıymetlendirme ve saptamalarını bizlerle paylaştı. İşsizliğin bilhassa de genç işsizliğin en yakıcı sorun olduğu Türkiye’de Ankara’dan yansıyan istihdam görüntüleri, sorunun açık işe adam yerleştirmenin epeyce ötesinde boyutları olduğunu bir kere daha önümüze koydu.
ATO Lideri Baran ve diyalog halinde olduğu Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın iş arayan binlerce gencimiz ile ilgi emsal saptamaları, teknik seviyede istihdam siyasetlerini oluşturanlar açısından kıymetli bilgiler barındırıyor. İş arayanların kamu kurumları ve belediyelerde teminatlı iş aradığını belirten Baran, “Biz vakit zaman Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş ile bir ortaya geliriz.” diyerek Yavaş’ın şu müşahedesini aktardı: “Bende 15 bin CV birikti, bunları alacak yerim yok. Herkes, oğlunu, kızını getiriyor. Buna karşılık Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) yöneticilerinin de daima çalışacak elaman bulamadıklarını söylüyorlar” dedi.
Baran, Mansur Yavaş’ın OSB’lerdeki firmalar aracılığıyla tek tek arattığı 15 bin bireyden yalnızca 4’ünün işe yerleşmeyi kabul ettiği bilgisini paylaştı. ATO Lideri Baran, Ankara’nın istihdamla ilgili problemlerini irdelerken, bilhassa Suriyeli mültecilerin kayıt dışı istihdamının yol açtığı haksız rekabetin altını çizdi. Ankara’da bilhassa tarım ve mobilya dalında hayli sayıda mültecinin çalıştığını belirten Baran, haklı olarak, “Karşılıklı iki fabrikadan biri hiç sigortasız ve kayıt dışı emekçi çalıştırmazken, ötekinin işçisinin yarısının mültecilerden oluşmasını düşünün. Birebir iş kolunda faaliyet gösteren fabrikalar, nasıl rekabet edecek? Haksız rekabet değil mi bu?” diye soruyor. Problemler daima olacak ve tahlil arayışları hiç bitmeyecek, lakin problemlerin her türlü önyargıdan uzak bir duruşla kent başkanlarınca diyalog halinde ele alınıyor olması bile epey kıymetli. Umarız Ankara’dan yükselen uzlaşma ve kent problemlerini her türlü kısır tartışmaların üzerine taşıma ihtimamı tüm Türkiye’ye örnek olur.
Okumaya devam et...
Mahpus cezaları, af ve erteleme üzere haberlerle gündemden düşmeyen karşılıklıksız çek probleminin tahlili için Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Başkanı Gürsel Baran’dan somut teklifler geldi. ATO Lideri Baran, çekte bankalara da sorumluluk verilmesini, çek bedellerinin ödenmesi için fon kurulmasını önerdi. Türkiye’de iş beğenmeme gerçeği olduğunun altını çizen Baran, Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’a CV gönderen 15 bin kişinin tek tek aranarak OSB’de iş teklif edildiğini bunlardan yalnızca 4 adedinin işi kabul ettiğini bildirdi. Son devirde gündemde bulunan yapılandırmaya da değinen Baran, yapılandırmanın vergi ve prim yükümlülüklerini nizamlı olarak yerine getiren mükellefl er açısından haksız rekabet yarattığını söylemiş oldu.
Ankara Sohbetlerine konuk olan Gürsel Baran, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil’in sorularını yanıtlandırdı.
● Karşılıksız çek sorunu çözülebilmiş değil. Bu mevzuda sizce neler yapılabilir?
Karşılıksız çekte mal yahut hizmet satan kişi mağdur oluyor. Bu bir manada özel bölümün para basması manasına geliyor. Çekte üzerinde yazılı fiyatın yüzde 10’u kadar bir ölçüden bankalar da sorumlu tutulsun. Karşılıksız çek kesene 42 ay mühlet verilmesi yerine, bu işin tahlili için bir fon kurulsun.
● Çek ile ilgili daha evvel de çeşitli serzenişleriniz olmuştu?
O malı veren kişiyi kimse düşünmüyor. Torba yasa çıkmadan Meclis’e gidip epeyce itiraz ettim. Açık söyleyeyim, ben burada makûs niyet olduğundan kuşku ediyorum. Devlet bir yıl evvel çıktı dedi ki “Sizi mahpustan çıkarıyorum” borcunuzun yüzde 10’unu 1 yıl ortasında ödeyin, geri kalanını 30 ayda ödeyin. Yani toplam 42 ayda ödeyin mahpustan çıkın dedi. Ortadan bir yıl geçti mühlet bir yıl daha uzadı. 30 Haziran prestijiyle yeniden uzamış oldu. Ben bunların bir kısmının uygun niyetli olmadığını, borcunu ödemek istemediğini düşünüyorum.
‘KARŞILIKSIZ ÇEK İÇİN FON OLUŞTURULSUN’
Bahsin bir öbür tarafı alacaklılar için ise yanlışsız bir çalışma olmadı. Diyelim ki gerçek iş yapıldı, bu biçimde da bu taraftaki adama da diyeceksin ki, “Onlara 42 ayda ödeyin dedim ancak sen de gel paranı benden al, onlardan tahsilat yapınca bana iade et.”
Bu bir fon oluşturularak da yapılabilir. Alacaklı fondan parasını tahsil eder, borçlu ödemesini fona yapar. Yahut borçlu ödemesini yapınca alacaklı fonun parasını iade eder. bu türlü bir formülle alacaklının da mağduriyetinin önüne geçilebilir. Yalnızca tek tarafın yarasına merhem olmak olmaz. Önemli bir mağduriyet var. Hele enfl asyonun devasa yükseklikte olduğu bir periyotta mağduriyetin boyutu da artıyor.
Çek aslında ne demektir? Ben size mal veriyorum, vadeli ise 90’ıncı gün paradır. Aslında dünyada anında paradır fakat dünyada kimsenin yapmadığı biçimiyle vadeli çeki yasal hale getirerek, bir manada para basmaya başladık. Olmayan parayı bastık. halbuki o denli bir para yok. Bu aslında hakikat kullanılırsa fazlaca büyük inovasyon ve kıymetli bir enstrüman. Fakat maalesef bizde çek büsbütün istismar aracı haline geldi. Artık pek epeyce tüccar ve iş insanı çek kabul etmeyi bıraktı. Yalnızca nakit ve ticaret kredi kartı kabul ediliyor. İnsanların elinde o kadar karşılıksız çek var ki. Zombi şirketler oluşuyor, kederimiz kimsenin ticaretiyle, işiyle oynamak değil. Fakat yıllardır özveriyle çalışan insanların haklarını korumaktır. Bankaların çek yaprağında ait sorumluluğu şu anda 2 bin 300 lira. Bugün ben çekin üzerine 1 milyon lira da yazabilirim, 500 bin lira da. halbuki banka çek kullandıracağı şahısları inceleyip ona göre versin. Benim yazdığım çekten banka da sorumlu olsun. En azından yüzde 10 sorumlu olsun. Çekin büyüklüğüne bakılmaksızın. Banka canı yanmadığı için bunu yapıyor. Şayet siz yüzde 10 ödeme koşulu getirirseniz, banka da berbat niyetli bireylere çek vermez.
“Talep giderek düşüyor, bu da enfl asyonu gerilecektir”
● Artışa geçen fiyatlar konusunda ne düşünüyorsunuz?
Bayramdan bu yana bir sakinlik yaşanıyor. Bunun niçini de bence fiyatta yaşanan ağır artışlar. Natürel insanların alım gücü de düştükçe talep daralıyor. Benim iddiam satışlar azalacağı için önümüzdeki süreçte fiyatlar geriye yanlışsız gidecektir bu da enfl asyonu geriletecektir. Bizim katma kıymetli üretimle ilgili külfetimiz var. Artık biz OSTİM’de Boeing ve Airbus’a üretim yapan firmalar var ancak bunların üretimde kullandıkları demiri de Boeing üzere firmalar veriyor. Bakın coğrafik işaretli eseri geliştirip; katma bedelli üretim yaptığımızda cari açığı da azaltırız. Yani ihracatı kâr ederek yapmalıyız. Biz Avrupa’nın tedarik üssü olabiliriz. Çin sorunu de fazlaca kıymetli. Çin’den çıkan bir konteyner İtalya’ya 12 bin dolara giderken, bizden çıkan eser 2 bin dolara gidebiliyor.
● Tıpkı iş kolunda epeyce sayıda dükkan oluyor ve kıymetli kısmı da iş yapamıyor. Ticaret odası olarak size yetki verilse, bu plansızlığı çözebilir misiniz?
Ankara’da inşaat gereci alanında 800 civarında firma var. Bana göre 800 epey fazla, hatta 200 firma bile epeyce fazla. Ben sizin söylemiş olduğiniz mevzuyu ilgili bakanlara aktardım. Bütün Türkiye’de ticaret odalarına, mahallî idarelere yahut bakanlık ortasında ünite oluşturun, bu işle ilgilenen birisi olsun dedim. Bizim bununla ilgili araştırmaları yapacak, o kararları verebilecek akademisyenlerle işbirliği yaparız. Üniversitelerle de ortak çalışırız. Örneğin Hotiç Fransa’ya gidip bir mağaza açmak istediğinde, müsaade vermediler zira birebir bölgede 3 tane ayakkabı firması olduğunu söylemiş olduler.
● Ankara’da niçin bu kadar AVM var?
Bizim eğitim bölümünde, özel bölüm yüzde 35 dolulukla eğitim verirken, hala 5 tane okul inşaatı sürüyor. Bu yüzden planlamaya önemli manada gereksinim var. Evvelki Ticaret Bakanı bu taraftaki taleplerimizi, “Serbest ticarete karşıt diye kabul etmedi”. İş yapamayan kendi battığı üzere, komşusunu da batırıyor. Vilayetlerde ticaret odalarına verilsin. Biz, bilim insanlarıyla birlikte çalışıp, 10 günde gerekli müsaadesi verebilecek duruma geliriz. Ankara’nın haritasını 2 ay ortasında çıkarırız, ne kadar berber, elektrikçi, kuaför, galeri lazım hepsini ayarlarız. eser 2 bin dolara gidebiliyor.
“Mansur Yavaş’a başvuran 15 bin bireyden 4 kişi endüstride çalışmayı kabul etti”
İstihdam ile ilgili sorularımızı da yanıtlayan Baran, iş arayanların endüstride çalışmaya sıcak bakmadıklarını örneklerle anlattı. ATO Lideri Baran şunları söylemiş oldu: “Biz vakit zaman Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş ile bir ortaya geliriz. Yavaş, ‘Bende 15 bin CV birikti, bunları alacak yerim yok. Herkes, oğlunu, kızını getiriyor. OSB yöneticilerinin de daima çalışacak elaman bulamadıklarını söylüyorlar’ dedi. Yavaş, OSB yetkililerini çağırmış, ‘Siz adam arıyorsunuz, bende 15 bin CV var, bunları arayın’ demiş. Bunların hepsi bir grup oluşturup, bu 15 bin kişiyi arıyor. Bunlardan yalnızca 4 tanesi aramalara olumlu yanıt vermiş. Kalanların tamamı belediyeye başvurduklarını ve orada çalışmak istediklerini söylemişler. Bakın bugün DÜNYA’da okudum, ASELSAN Genel Müdürü 100 bin müracaat olduğunu söylüyor. Bu da şunu gösteriyor, kurumsal büyük firmalar haricindeki özel dal giderek bitiyor. Niçin herkes ASELSAN, TAI’yi istiyor ki.”
● Orta eleman konusunda da uyumsuzluk mu var?
Bu yalnızca sanayicilerin kadar, tüccarların da sorunu. Mesleksel eğitimde yalnızca, tornacı, frezeci yetişmesin. Pazarlamacı da yetişsin. Bugün ilkokul mezunu pazarlamacı 10 bin lira maaş alıyor. İnsan bağlantısı olacak, mal satmayı becerecek. Bu işi öğrenince aslına bakarsan para ile ilgili kaygının olmuyor. Ben muhasebe ve depoda çalıştıracak adam bulmakta zorlanıyorum. Beşerler, önemli biçimde özel kesimde çalışmaktan kaçıyorlar sonuç olarak. Depocu bulunamamasının bir niçini de e-ticaret. Beşerler fazlaca küçük maaş farklarıyla e-ticaret şirketlerinin deposunda çalışmaya başlıyorlar. E ticaeret ilerdeki devirde perakende ticaretten önemli hisse alır, yani bizi badireye sokacak kadar hisse alır.
● Kayıt dışı çalıştırılan mültecilere ait şikayetler de arttı
Ankara’da mobilya, tarım kesiminde de mülteci çalışanların sayısı epeyce fazla. Ben kendi bölümüm dahil çalıştıracak eleman bulamıyorum. Bu hem de haksız rekabete yol açıyor. Karşılıklı iki fabrikadan biri hiç sigortasız ve kayıt dışı emekçi çalıştırmazken, ötekinin çalışanının yarısının mültecilerden oluşmasını düşünün. Birebir iş kolunda faaliyet gösteren fabrikalar, nasıl rekabet edecek? Haksız rekabet değil mi bu? Kendi işyerim için depocu arıyorum, bulamıyorum.
● Bu davranış şeklinde tek sorun çalışanlarda mı sizce?
Birçok vakit ben de bunu düşünüyorum. Alışılmış ki yalnızca çalışanlarda değil, işverenlerde da sorun var. Yani emekçi patron ayrımı yapmadan, genel insan kaynağında sorun olduğunu söyleyebilirim. Buna da devletin el atması lazım. Kaçak personel çalıştıran, maaşını ödemeyen, vergisini vermeyenlerle ilgili badireyi da çözecek olan devlettir. Devletimiz gelip takip etsin, denetlesin, nerede yanlış yapıyorsam uyarsın, gerekiyorsa ceza versin. Bunu kendi firmam için söylüyorum fakat bu genel bir sorun. Bir görüşmede yaklaşık 25 oda liderimiz vardı. Oradaki herkes çalıştıracak adam bulamadıklarını söylemiş oldu.
“Yapılandırmalar haksız rekbete yol açıyor”
Pandeminin pek epey bölümün iş yapma formunu değiştirdiğini, azımsanmayacak bir kısmını da büsbütün gelirden yoksun bıraktığını, iktisat idaresinin de mükellefl eri rahatlatmak son periyotta ikinci yapılandırmayı çıkarmak zorunda kaldığını anlatan ATO Lideri Baran, “Ancak geçmişte yapılanları da dikkate aldığımızda, bence yapılandırma mevcut yolla katiyen haksız rekabete yol açıyor. Beşerler o denli bir vaziyete geldi ki her yapılandırma, her af, vergisini sistemli ödeyenlerin sayısını azaltıyor” dedi.
Muhasebecilerin gelip, “vergi periyodu geldi fakat yakında yapılandırma, af çıkacak, sakın ödeme” diye uyardığını kayeden Baran, şöyleki konuştu: “Bu noktada muhtaçlığı olan beşerler için yapılandırmayı epey yanlışsız bir uygulama olarak görmekle birlikte, vergisini vaktinde ödeyen, uyumlu mükellefl erin de bu yaptığının karşılığını görmeli, bir manada onore edilmelidir. SGK primlerinde olduğu üzere, vergilerde de tertipli ödeyenlere indirim uygulanıyor. Bu indirimler gündeme getirilerek nizamlı ödeme özendirilmeli. İşi nitekim bozuk olduğu için ödeyemeyenleri bir kenara bıraktığımızda, bu biçimde bir uygulama, ödememeyi alışkanlık haline getirenlerin bir kısmını da tahminen tekrar sistemin içine çekebilir.”
Tek kederi Ankara olan liderlerin diyaloğu değerli
Maruf BUZCUGİL
Ankara’nın problemleriyle dertlenen ticaret ve sanayi kesiti liderlerinin lokal yöneticilerle bağlantı halinde tahlillere odaklanmaları Türkiye için de olumlu bir örnek oluşturuyor. TOBB Ticaret Odaları Kurulu ve Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Gürsel Baran, DÜNYA Ankara Temsilciliği’ne yaptığı “hayırlı olsun” ziyareti vesilesiyle “Ankara Sohbetleri”nin konuğu oldu. Lider Baran, Türkiye’nin değerli ticaret liderlerinden biri olarak, “mültecilerin kayıt dışı istihdamı”ndan, “ticaretteki planlama eksikliği”ne, “vergi afları”ndan, “karşılıksız çeklerin mağdur ettiği işletmeler”e ve “bankaların karşılıksız çeklerle ilgili sorumluluğu”nailişkin hayli kıymetli kıymetlendirme ve saptamalarını bizlerle paylaştı. İşsizliğin bilhassa de genç işsizliğin en yakıcı sorun olduğu Türkiye’de Ankara’dan yansıyan istihdam görüntüleri, sorunun açık işe adam yerleştirmenin epeyce ötesinde boyutları olduğunu bir kere daha önümüze koydu.
ATO Lideri Baran ve diyalog halinde olduğu Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın iş arayan binlerce gencimiz ile ilgi emsal saptamaları, teknik seviyede istihdam siyasetlerini oluşturanlar açısından kıymetli bilgiler barındırıyor. İş arayanların kamu kurumları ve belediyelerde teminatlı iş aradığını belirten Baran, “Biz vakit zaman Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş ile bir ortaya geliriz.” diyerek Yavaş’ın şu müşahedesini aktardı: “Bende 15 bin CV birikti, bunları alacak yerim yok. Herkes, oğlunu, kızını getiriyor. Buna karşılık Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) yöneticilerinin de daima çalışacak elaman bulamadıklarını söylüyorlar” dedi.
Baran, Mansur Yavaş’ın OSB’lerdeki firmalar aracılığıyla tek tek arattığı 15 bin bireyden yalnızca 4’ünün işe yerleşmeyi kabul ettiği bilgisini paylaştı. ATO Lideri Baran, Ankara’nın istihdamla ilgili problemlerini irdelerken, bilhassa Suriyeli mültecilerin kayıt dışı istihdamının yol açtığı haksız rekabetin altını çizdi. Ankara’da bilhassa tarım ve mobilya dalında hayli sayıda mültecinin çalıştığını belirten Baran, haklı olarak, “Karşılıklı iki fabrikadan biri hiç sigortasız ve kayıt dışı emekçi çalıştırmazken, ötekinin işçisinin yarısının mültecilerden oluşmasını düşünün. Birebir iş kolunda faaliyet gösteren fabrikalar, nasıl rekabet edecek? Haksız rekabet değil mi bu?” diye soruyor. Problemler daima olacak ve tahlil arayışları hiç bitmeyecek, lakin problemlerin her türlü önyargıdan uzak bir duruşla kent başkanlarınca diyalog halinde ele alınıyor olması bile epey kıymetli. Umarız Ankara’dan yükselen uzlaşma ve kent problemlerini her türlü kısır tartışmaların üzerine taşıma ihtimamı tüm Türkiye’ye örnek olur.
Okumaya devam et...