Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatını anlatan bir fazlaca kitap yazıldı ve yazılmaya devam ediyor. Bu hususta son periyotta yazılan kitaplardan biri de Ahmet Yavuz’un kaleme aldığı “Başkomutan tartışmasız Lider” başlıklı çalışma. Bir asker gözüyle Mustafa Kemal Paşa’nın hayatını kaleme alan Ahmet Yavuz, bu alanda kıymetli bir çalışmaya imza attı.
Kırmızı Kedi Yayınevi tarafınca yayınlanan kitap, askeri yorumlara ve krokilere yer veriyor.
1914’te Salih Bozok’a bir mektup yazan Mustafa Kemal Paşa, “Almanların savaşı kazanacağına emin olmadığını” lisana getirdi. Bilindiği üzere, Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’na Almanya’nın yanında katılmış ve savaştan yenik olarak ayrılmıştı. Daha savaşın başında arkadaşı Salih Bozok’a mektup yazan Paşa, öngörülerini lisana getirmiş ve bu bahiste haklı çıkmıştır.
ARTIK ÜNLÜ BİR KUMANDAN
Atatürk’ü Çanakkale Kahramanı olarak tanıtan Anafartalar Çıkarması da kitapta kroki üzerinden detaylı olarak anlatılan konulardan birisi. Seddülbahir’de yer alan İngiliz ve Fransız Kuvvetlerine ek olarak Anafartalar bölgesinden çıkarma yapan Anzak kuvvetleri, Anafartalar, Kocaçimen ve Conkbayırı bölgelerinde karşılandı. Anafartalar Küme Kumandanı olarak bakılırsavlendirilen Mustafa Kemal Paşa, çıkarma karşısında faal rol üstlendi. Bölgede 15 bin civarında Türk askeri vardı.
Mustafa Kemal Paşa “Her ne olursa olsun Conkbayırı elde bulundurulmalı” diye düşünüyordu. Yapılan çıkarmayı geri püskürttü. “Ben size taaruzu değil ölmeyi emrediyorum” dedi.
Kafkas Cephesi’nde bakılırsavlendirildi. Bu cephede Erzincan ve Elazığ civarında birkaç tümenlik kolordu vardı. Rus kuvvetleri ise Kars ve Van Gölü etrafında bulunuyordu. Başka yandan Rus taaruzu başlayınca Mustafa Kemal Paşa kolordusunu geri çekmek zorunda kaldı. Paşa, o günleri şöyleki anlatır: “Bendenize askeri ömrümde en epey zevk duyduran, Muş Cephesinde 8. Fırka (Tümen) ile yaptığım ricat (geri çekilme) manevrasındaki muvaffakiyet olmuştur. Bu hareketin değerini öncedena hiç kimse takdir edememiştir”
Hakikaten de Mustafa Kemal Paşa’nın geri çekilme harekatı daha fazlaca kayıp verilmesinin önüne geçti. Yaver Şükrü Tezer’in anlattığına göre, Paşa, kolordu kumandanıyla birlikte son asker geçene kadar bekledi ve çekilmeyi en geride sevk ve yönetim etti. Rusların batıya yönelmesi üzerine ise Bitlis ve Muş geri alındı.
1918’de Liman von Sanders Yıldırım Orduları Küme Kumandanlığı’nı Mustafa Kemal Paşa’ya bıraktı. 30 Ekim günü Mondros Mütarekesi imzalandı ve Paşa, orduların bulundukları yerde kalmalarını önerdi. Lakin bu kabul edilmediği üzere Yıldırım Orduları lağvedildi ve Mustafa Kemal Paşa da İstanbul’ a hakikat yola çıktı.
GELDİKLERİ ÜZERE MASRAFLAR
13 Kasım günü Mustafa Kemal Paşa İstanbul’daydı ve Yaveri Cevat Abbas Gürer ile birlikte boğazı geçerken boğazda demirlemiş İtilaf Devletleri gemilerini gördü ve meşhur kelamını söylemiş oldu: “Geldikleri üzere giderler”.
İstanbul’da 6 ay kalan Mustafa Kemal Paşa, Harbiye Nazırı olmayı ve hükümete güvenoyu verilmesinin önüne geçmeyi istedi. Başka yandan Fethi Okyar ile bir arada Minber Gazetesi’ni çıkardı. Altı aylık çalışmanın akabinde Paşa, tarafını Anadolu’ya çevirdi. 19 Mayıs’ta Samsun’a ulaştı ve uğraşta yeni bir sayfa açıldı.
Kitap, Mustafa Kemal Paşa’nın Atatürk bulunmasına giden süreci bir asker gözünden anlatması açısından son derece değerli. Ahmet Yavuz’un yapıtı bu hususta kıymetli bir boşluğu dolduruyor.
Kırmızı Kedi Yayınevi tarafınca yayınlanan kitap, askeri yorumlara ve krokilere yer veriyor.
1914’te Salih Bozok’a bir mektup yazan Mustafa Kemal Paşa, “Almanların savaşı kazanacağına emin olmadığını” lisana getirdi. Bilindiği üzere, Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’na Almanya’nın yanında katılmış ve savaştan yenik olarak ayrılmıştı. Daha savaşın başında arkadaşı Salih Bozok’a mektup yazan Paşa, öngörülerini lisana getirmiş ve bu bahiste haklı çıkmıştır.
ARTIK ÜNLÜ BİR KUMANDAN
Atatürk’ü Çanakkale Kahramanı olarak tanıtan Anafartalar Çıkarması da kitapta kroki üzerinden detaylı olarak anlatılan konulardan birisi. Seddülbahir’de yer alan İngiliz ve Fransız Kuvvetlerine ek olarak Anafartalar bölgesinden çıkarma yapan Anzak kuvvetleri, Anafartalar, Kocaçimen ve Conkbayırı bölgelerinde karşılandı. Anafartalar Küme Kumandanı olarak bakılırsavlendirilen Mustafa Kemal Paşa, çıkarma karşısında faal rol üstlendi. Bölgede 15 bin civarında Türk askeri vardı.
Mustafa Kemal Paşa “Her ne olursa olsun Conkbayırı elde bulundurulmalı” diye düşünüyordu. Yapılan çıkarmayı geri püskürttü. “Ben size taaruzu değil ölmeyi emrediyorum” dedi.
Kafkas Cephesi’nde bakılırsavlendirildi. Bu cephede Erzincan ve Elazığ civarında birkaç tümenlik kolordu vardı. Rus kuvvetleri ise Kars ve Van Gölü etrafında bulunuyordu. Başka yandan Rus taaruzu başlayınca Mustafa Kemal Paşa kolordusunu geri çekmek zorunda kaldı. Paşa, o günleri şöyleki anlatır: “Bendenize askeri ömrümde en epey zevk duyduran, Muş Cephesinde 8. Fırka (Tümen) ile yaptığım ricat (geri çekilme) manevrasındaki muvaffakiyet olmuştur. Bu hareketin değerini öncedena hiç kimse takdir edememiştir”
Hakikaten de Mustafa Kemal Paşa’nın geri çekilme harekatı daha fazlaca kayıp verilmesinin önüne geçti. Yaver Şükrü Tezer’in anlattığına göre, Paşa, kolordu kumandanıyla birlikte son asker geçene kadar bekledi ve çekilmeyi en geride sevk ve yönetim etti. Rusların batıya yönelmesi üzerine ise Bitlis ve Muş geri alındı.
1918’de Liman von Sanders Yıldırım Orduları Küme Kumandanlığı’nı Mustafa Kemal Paşa’ya bıraktı. 30 Ekim günü Mondros Mütarekesi imzalandı ve Paşa, orduların bulundukları yerde kalmalarını önerdi. Lakin bu kabul edilmediği üzere Yıldırım Orduları lağvedildi ve Mustafa Kemal Paşa da İstanbul’ a hakikat yola çıktı.
GELDİKLERİ ÜZERE MASRAFLAR
13 Kasım günü Mustafa Kemal Paşa İstanbul’daydı ve Yaveri Cevat Abbas Gürer ile birlikte boğazı geçerken boğazda demirlemiş İtilaf Devletleri gemilerini gördü ve meşhur kelamını söylemiş oldu: “Geldikleri üzere giderler”.
İstanbul’da 6 ay kalan Mustafa Kemal Paşa, Harbiye Nazırı olmayı ve hükümete güvenoyu verilmesinin önüne geçmeyi istedi. Başka yandan Fethi Okyar ile bir arada Minber Gazetesi’ni çıkardı. Altı aylık çalışmanın akabinde Paşa, tarafını Anadolu’ya çevirdi. 19 Mayıs’ta Samsun’a ulaştı ve uğraşta yeni bir sayfa açıldı.
Kitap, Mustafa Kemal Paşa’nın Atatürk bulunmasına giden süreci bir asker gözünden anlatması açısından son derece değerli. Ahmet Yavuz’un yapıtı bu hususta kıymetli bir boşluğu dolduruyor.