semaver
Active member
Artırımların gerisi arkası kesilmiyor: Un ve makarnaya büyük artırım Temel besin hususlarındaki artırımlara her gün bir yenisi ekleniyor. Buğday fiyatlarının global piyasalarda son 9 yılın rekorunu kırması, yurt ortasında kuraklık niçiniyle buğday üretiminin önemli biçimde azalması ve TL’de görülen tarihi paha kayıpları un, makarna ve ekmek meblağlarını vurdu.
Ülke genelinde bilinen bir un markasının fabrika satış temsilcisinin aktardığına nazaran, 2021 Ocak’ta 150 TL olan 50 kilo unun toptan fiyatı kasım ayı prestijiyle 300 lirayı buldu. Bu fiyata döviz kurundaki son rekordan daha sonra 45-55 TL içinde yeni bir artırım daha eklendi. Unun toptan fiyatı yılın birinci 11 ayında yüzde 136 zamlanmış oldu.
Sözcü.com.tr’den Gamze Bal’ın haberine nazaran, toptan fiyatlarda yaşanan bu hareketliliğin fiyat listelerine gelecek ay yansıması, bu durumun perakende un fiyatlarını da yüzde 48’e kadar artırması bekleniyor.
Buğday piyasasında yaşanan hareketlilikler ve kur krizinin un fiyatlarını etkilemesi, fırıncının ekmekteki artırım taleplerini artırmasının yanı sıra makarna fiyatlarının da en az yüzde 15 zamlanmasına yol açacak.
BİR KİLO UN 12.60 TL’YE ÇIKACAK
Konuştuğumuz un sanayicileri, aralık ayından itibaren bir kilo unun lokal marketlerde 9.5 TL, ulusal marketlerde ise 12.60 TL’ye kadar çıkacağını aktardı. Ulusal marketlerde bir kilo un fiyatı, 2021 Kasım prestijiyle 8.5 TL civarında seyrediyor.
Gelecek aylarda un fiyatlarındaki seyrin nasıl şekilleneceği ise büyük bir belirsizlik…
Bir un sanayicisi, olağan kurallarda buğdaya harmandan daha sonra aralık ayının sonu ile ocak, şubat aylarında artırım geldiği bilgisini vererek şu biçimde diyor: “Durumun vehameti buradan anlaşılabilir. Daha artırım devri gelmeden bu kadar fiyat artışı yaşandı. meblağların duracağını da sanmıyorum. Evvel dolardaki artışı durdurmaları, dolar/TL’nin 10 düzeylerinde dengelenmesi gerek.”
ARTIK 340-355 TL’YE ÇIKTI
yıllardır un endüstrinin ortasında olan, ülke genelinde bilinen bir un markasının fabrika satış temsilcisinin, şu değerlendirmesi dikkat çekti:
“Geçen sene bu periyotlarda en ucuz ekmeklik buğday unu 130-149 TL’ye alınabiliyordu. Artık 340-355 TL’ye çıktı. Kimse bu kadar artmasını beklemiyordu. Kestirim, öngörü yapılamayan bir devirdeyiz. Bir kumar, bir at yarışı üzere bir durumun ortasındayız.”
“YERİNE YENİSİNİ KOYMAK ZOR”
Başka yandan, birtakım marketlerde şeker, yağ ve kahveden daha sonra unun da kotalı satıldığını anımsatan yetkili, “Unun fabrikadan çıkışı da kotalı çünkü” diyor:
“Dört günde bir artırım yapar hale geldik. Eseri satsak, yerine yenisini koymak sıkıntı. O yüzden tanıdığımız, bildigimiz müşterilere satış yapıyoruz. Yeni müşteriye mal vermiyoruz. Krizden fazla kaos ortamı var.”
“EKMEK 3 TL OLMALI”
İstanbul Ticaret Odası (İTO)12 No’lu Ekmek Un ve Unlu Mamuller Meslek Komitesi Lideri Hasan Demir ise, un fiyatlarındaki önemli artırımları toptancılarla perakendeciler yansıtırken, ekmek fiyatlarına kendileri karar veremediği için fırıncıların yansıtamadığını, bunun da mağduriyet oluşturduğunu söylüyor.
Ağustos ayında İTO’ya 230 gram ekmeğin 2.5 TL bulunmasına yönelik artırım tekliflerini sunduklarında un meblağlarının 175 TL olduğunu söyleyen Demir, ekmek artırımının İTO’dan geçtiği 11 Kasım’da ise un meblağlarının 300 liraya dayandığına dikkat çekti.
“Ekmeğe artırım gelse de maliyetlerdeki artışın durmaması niçiniyle yeni artırımlı tarife de geçerliliğini kaybetti” diyen Demir, şu anki kaidelerde ekmeğin en az 3 TL olması gerektiğini lisana getirdi.
MAKARNANIN BİR PAKETİ 5 TL’Yİ AŞACAK
Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Lideri Abdülkadir Külahçıoğlu ise, ana girdisi buğday olan kesimde, döviz kurunda yaşanan son artışların tüketiciye yansımasının yıl başından daha sonra gerçekleşeceğine dikkat çekerek, bu artırımın da en az yüzde 15 olacağına işaret etti.
Olağan kurallarda buğday meblağlarının toplam girdiler ortasında yüzde 70’lik bir hisseye sahip olduğunu, lakin güce ve başka tüm girdilere gelen artırımlarla buğdayın ve başka girdilerin hissesinin yüzde 50-yüzde 50 olduğunu belirten Külahçıoğlu, 2021 başından bu yana tüm girdi maliyetlerindeki toplam artışın yüzde 100’ü bulduğunu kaydetti.
Üretici maliyetlerindeki artışın tüketiciye bir iki ay gecikmeli yansıdığını tabir eden Külahçıoğlu, “Ortalama stok maliyetlerinden dolayı şimdiki artırımları vatandaşa çabucak değil, kademeli yansıtıyoruz. Kurdaki son artışların yansıması da yıl başından daha sonra olur” dedi.
Külahçıoğlu, “Son bir yılda makarna yüzde 35 zamlanmıştı. Şu an bir paket makarna 4.50 TL. Lakin 2.90 TL’ye de satılan markalar var. Yılbaşından daha sonra gelecek olan artırım da en az yüzde 15 olur” diye konuştu.
Külahçıoğlu ayrıyeten, Türkiye’de şu anda makarnalık buğday stoklarının kâfi olduğunu, vakit zaman bu alanda ihracatın durdurulması üzere önlemlere muhtaçlık olmadığına vurgu yaptı.
BUĞDAY REKOLTESİNDE TEHLİKE ÇANLARI
Öte yandan, bu yıl artan ziraî kuraklığın hububat üretimini vurması, buğday rekoltesini çok aşağı çekti.
Bunun yanı sıra, buğday fiyatları iklim olayları ve Rusya’daki arz meçhullüğü niçiniyle emtia borsalarında son 9 yılın en yüksek düzeyine çıkmıştı.
Ulusal Hububat Konseyi’nin sozcu.com.tr’ye verdiği bilgiye göre, milletlerarası piyasalarda ham unsur meblağlarının artması, buğday meblağlarını da kalitesine nazaran 350 dolara çıkardı. Bunun 400 dolara yükselmesi bekleniyor.
Buğdayda bu yılki hasattan daha sonra toplam rekolte çabucak hemen resmi olarak açıklanmadı. Fakat TÜİK’in 2021 Bitkisel Üretim 2. Kestirimi bilgilerine göre, buğdayda son 14 yılın, arpada ise son 32 yılın en düşük üretimi bekleniyor. Buğday üretimi 17 milyon 650 bin ton olarak varsayım ediliyor. Bu da Türkiye tüketiminin çok altında.
Ziraat bölümü temsilcilerine bakılırsa ise, buğdayda bu yılın 17.5 milyon ton olması optimist bir kestirim. Kuraklığın en çok hububat üretimini vurduğuna dikkat çeken TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası’ndan yetkililerin varsayımlarına göre, buğday rekoltesi bu yıl 15 milyon tona kadar gerilemiş olabilir.
Fakat, Toprak Mahsulleri Ofisi’nden yapılan açıklamada, Türkiye’nin buğday ikame sorunu ve buna bağlı olarak un arzında bir sorun oluşmadığı vurgulanıyor.
Ülke genelinde bilinen bir un markasının fabrika satış temsilcisinin aktardığına nazaran, 2021 Ocak’ta 150 TL olan 50 kilo unun toptan fiyatı kasım ayı prestijiyle 300 lirayı buldu. Bu fiyata döviz kurundaki son rekordan daha sonra 45-55 TL içinde yeni bir artırım daha eklendi. Unun toptan fiyatı yılın birinci 11 ayında yüzde 136 zamlanmış oldu.
Sözcü.com.tr’den Gamze Bal’ın haberine nazaran, toptan fiyatlarda yaşanan bu hareketliliğin fiyat listelerine gelecek ay yansıması, bu durumun perakende un fiyatlarını da yüzde 48’e kadar artırması bekleniyor.
Buğday piyasasında yaşanan hareketlilikler ve kur krizinin un fiyatlarını etkilemesi, fırıncının ekmekteki artırım taleplerini artırmasının yanı sıra makarna fiyatlarının da en az yüzde 15 zamlanmasına yol açacak.
BİR KİLO UN 12.60 TL’YE ÇIKACAK
Konuştuğumuz un sanayicileri, aralık ayından itibaren bir kilo unun lokal marketlerde 9.5 TL, ulusal marketlerde ise 12.60 TL’ye kadar çıkacağını aktardı. Ulusal marketlerde bir kilo un fiyatı, 2021 Kasım prestijiyle 8.5 TL civarında seyrediyor.
Gelecek aylarda un fiyatlarındaki seyrin nasıl şekilleneceği ise büyük bir belirsizlik…
Bir un sanayicisi, olağan kurallarda buğdaya harmandan daha sonra aralık ayının sonu ile ocak, şubat aylarında artırım geldiği bilgisini vererek şu biçimde diyor: “Durumun vehameti buradan anlaşılabilir. Daha artırım devri gelmeden bu kadar fiyat artışı yaşandı. meblağların duracağını da sanmıyorum. Evvel dolardaki artışı durdurmaları, dolar/TL’nin 10 düzeylerinde dengelenmesi gerek.”
ARTIK 340-355 TL’YE ÇIKTI
yıllardır un endüstrinin ortasında olan, ülke genelinde bilinen bir un markasının fabrika satış temsilcisinin, şu değerlendirmesi dikkat çekti:
“Geçen sene bu periyotlarda en ucuz ekmeklik buğday unu 130-149 TL’ye alınabiliyordu. Artık 340-355 TL’ye çıktı. Kimse bu kadar artmasını beklemiyordu. Kestirim, öngörü yapılamayan bir devirdeyiz. Bir kumar, bir at yarışı üzere bir durumun ortasındayız.”
“YERİNE YENİSİNİ KOYMAK ZOR”
Başka yandan, birtakım marketlerde şeker, yağ ve kahveden daha sonra unun da kotalı satıldığını anımsatan yetkili, “Unun fabrikadan çıkışı da kotalı çünkü” diyor:
“Dört günde bir artırım yapar hale geldik. Eseri satsak, yerine yenisini koymak sıkıntı. O yüzden tanıdığımız, bildigimiz müşterilere satış yapıyoruz. Yeni müşteriye mal vermiyoruz. Krizden fazla kaos ortamı var.”
“EKMEK 3 TL OLMALI”
İstanbul Ticaret Odası (İTO)12 No’lu Ekmek Un ve Unlu Mamuller Meslek Komitesi Lideri Hasan Demir ise, un fiyatlarındaki önemli artırımları toptancılarla perakendeciler yansıtırken, ekmek fiyatlarına kendileri karar veremediği için fırıncıların yansıtamadığını, bunun da mağduriyet oluşturduğunu söylüyor.
Ağustos ayında İTO’ya 230 gram ekmeğin 2.5 TL bulunmasına yönelik artırım tekliflerini sunduklarında un meblağlarının 175 TL olduğunu söyleyen Demir, ekmek artırımının İTO’dan geçtiği 11 Kasım’da ise un meblağlarının 300 liraya dayandığına dikkat çekti.
“Ekmeğe artırım gelse de maliyetlerdeki artışın durmaması niçiniyle yeni artırımlı tarife de geçerliliğini kaybetti” diyen Demir, şu anki kaidelerde ekmeğin en az 3 TL olması gerektiğini lisana getirdi.
MAKARNANIN BİR PAKETİ 5 TL’Yİ AŞACAK
Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Lideri Abdülkadir Külahçıoğlu ise, ana girdisi buğday olan kesimde, döviz kurunda yaşanan son artışların tüketiciye yansımasının yıl başından daha sonra gerçekleşeceğine dikkat çekerek, bu artırımın da en az yüzde 15 olacağına işaret etti.
Olağan kurallarda buğday meblağlarının toplam girdiler ortasında yüzde 70’lik bir hisseye sahip olduğunu, lakin güce ve başka tüm girdilere gelen artırımlarla buğdayın ve başka girdilerin hissesinin yüzde 50-yüzde 50 olduğunu belirten Külahçıoğlu, 2021 başından bu yana tüm girdi maliyetlerindeki toplam artışın yüzde 100’ü bulduğunu kaydetti.
Üretici maliyetlerindeki artışın tüketiciye bir iki ay gecikmeli yansıdığını tabir eden Külahçıoğlu, “Ortalama stok maliyetlerinden dolayı şimdiki artırımları vatandaşa çabucak değil, kademeli yansıtıyoruz. Kurdaki son artışların yansıması da yıl başından daha sonra olur” dedi.
Külahçıoğlu, “Son bir yılda makarna yüzde 35 zamlanmıştı. Şu an bir paket makarna 4.50 TL. Lakin 2.90 TL’ye de satılan markalar var. Yılbaşından daha sonra gelecek olan artırım da en az yüzde 15 olur” diye konuştu.
Külahçıoğlu ayrıyeten, Türkiye’de şu anda makarnalık buğday stoklarının kâfi olduğunu, vakit zaman bu alanda ihracatın durdurulması üzere önlemlere muhtaçlık olmadığına vurgu yaptı.
BUĞDAY REKOLTESİNDE TEHLİKE ÇANLARI
Öte yandan, bu yıl artan ziraî kuraklığın hububat üretimini vurması, buğday rekoltesini çok aşağı çekti.
Bunun yanı sıra, buğday fiyatları iklim olayları ve Rusya’daki arz meçhullüğü niçiniyle emtia borsalarında son 9 yılın en yüksek düzeyine çıkmıştı.
Ulusal Hububat Konseyi’nin sozcu.com.tr’ye verdiği bilgiye göre, milletlerarası piyasalarda ham unsur meblağlarının artması, buğday meblağlarını da kalitesine nazaran 350 dolara çıkardı. Bunun 400 dolara yükselmesi bekleniyor.
Buğdayda bu yılki hasattan daha sonra toplam rekolte çabucak hemen resmi olarak açıklanmadı. Fakat TÜİK’in 2021 Bitkisel Üretim 2. Kestirimi bilgilerine göre, buğdayda son 14 yılın, arpada ise son 32 yılın en düşük üretimi bekleniyor. Buğday üretimi 17 milyon 650 bin ton olarak varsayım ediliyor. Bu da Türkiye tüketiminin çok altında.
Ziraat bölümü temsilcilerine bakılırsa ise, buğdayda bu yılın 17.5 milyon ton olması optimist bir kestirim. Kuraklığın en çok hububat üretimini vurduğuna dikkat çeken TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası’ndan yetkililerin varsayımlarına göre, buğday rekoltesi bu yıl 15 milyon tona kadar gerilemiş olabilir.
Fakat, Toprak Mahsulleri Ofisi’nden yapılan açıklamada, Türkiye’nin buğday ikame sorunu ve buna bağlı olarak un arzında bir sorun oluşmadığı vurgulanıyor.