Sabah gazetesi muharriri Hıncal Uluç, bugünkü köşesinde dikkat çeken bir yazı kaleme aldı.
Ali Poyrazoğlu’nun “Şıngır da mıngır Beyoğlu” ismini verdiği gösterisi izlemeye gittiğini tabir eden Uluç, Ali Poyrazoğlu’nun Türk tiyatrosunun en kıymetli isimlerinden olan Ulvi Uraz anısından bahsetmiş olduğuni ve Poyrazoğlu dahil tüm salonun ve kendisinin hüngür hüngür ağladığını söylemiş oldu.
İşte Hıncal Uluç’un o yazısı:
Yeni bir ülke bulamazsın, öbür bir deniz bulamazsın.
Bu kent gerinden gelecektir.
Sen yeniden tıpkı sokaklarda dolaşacaksın,
tıpkı mahallede kocayacaksın;
tıpkı konutlarda kır düşecek saçlarına.
Dönüp dolaşıp bu kente geleceksin sonunda.
Öteki bir şey umma
Ömrünü nasıl tükettiysen burada, bu köşecikte,
o denli tükettin demektir bütün yeryüzünü de.
Evvel Rumca bir şeyler söyleyerek başlamıştı kelama, Ali.. Benim ezeli dostum, Poyrazoğlu.. Temposu ve vurgularından bir şiir okuduğunu hissettik.
daha sonra Türkçe’sini okudu.. İstanbul doğumlu ünlü Yunan şairi Konstantinos Kavafis’in dizelerini Cevat Çapan usta, bu biçimde şahane çevirmişti işte..
“Ne kadar yaşarsan yaşa, nereye gidersen git, kent gerinden gelecektir” diyordu işte, İstanbullu..
Pazar günü öğlenden daha sonra Ali Poyrazoğlu’nun “Şıngır da mıngır Beyoğlu” ismini verdiği gösterisi izlemeye gittim..
Kültür Bakanı’mız Mehmet Nuri Ersoy, Ali’den “Kendi anılarında Beyoğlu’nu anlat” demiş, “Kültür Yolu Festivali” başlarken.. Kültür Yolu aslına bakarsanız olağanüstü bir buluş.. Bu sanal yolda iki haftalık bir şenlik düzenlemek de şahane sefer mükemmel.
Fakat birebir tarihlerde AKM’nin 13 yıl daha sonra, mükemmel şovlarla açılması, bu şenliği en azından medyada biraz gölgeledi ancak o tam pastırma yazı havasında millet sokaklara, kırlara, kıyılara akmak için tüm yolları tıklım tıklım doldururken, güç bela ulaştığımız Grand Pera Merkezi Emek salonunda tekrar de tek boş koltuk yoktu, saat üçte birebir vakitte..
Ali geldi sahneye.. Elinde birkaç kart var.. Kelam edeceği dostlarının, ortasında yaşadığı yerlerin isimlerini yazmış yalnızca o kartlara.. Gerisi doğaçlama..
Hafızadan.. Yani yazılı metin olmadan 3 saate yakın, ancak nasıl geçtiğini anlamadığımız gösteri..
Keşke Metin Akpınar da orda olsaydı da, kendi yaptığı gösteride nasıl ziyan edildiğini görseydi. BKM de, hayatında Devekuşu izlememiş birine moderatörlük yaptıracağına “Çık Metin anlat” deseydi, o eşsiz sohbetini hayli izlediğim Metin de Ali üzere yıkar geçerdi salonu..
Şıngır da mıngır Beyoğlu yalnızca içerileri değil, dışarıları, caddesiyle de farklıydı. Bu iki resme bakınca ağlamak gelmiyor mu içinizden, sahiden..
her neyse..
Sadede gelelim..
“Şıngır da mıngır Beyoğlu nasıl bugünlerde” diye sorarsa, o günleriyaşayıp üst giden birisi, bu Ali’yi izleyipyukarı gideceklerden birine, şu cevabıalacaktır kesin..
“Ali Poyrazoğlu izleyenlerini hüngür şakır ağlatıyor, anlayın ötesini..” Beyoğlu’nun ömründe şıngır mıngırlarvar, insanı güldüren, keyifli eden..
Lakin dramlar, trajediler de var, birebir vakitte yaşanmış.. Hüngür şakır..
Ali’nin anlattıkları, onların çabucak hepsini 1955’ten beri birebir vakitte taaa Ankaralardan koşup gelerek izlemiş biri olarak, beni bir öbür çarptı..
Ulvi Uraz bayıldığım bir ustaidi.. Ali’ye başrol vermiş, sahnesinde..
BKM’deki gösterisinde Metin Akpınar da “Ulvi Uraz’da başladım” demişti.
Büyük oyunlar oynamakla kalmıyor, büyük oyuncular da yetiştiriyor üstat!.
Ali’yi fazlaca sevmiş. Konutuna yemeğe davet etmiş.
Mükemmel bir salon.. Salonun neredeyse yarısını kaplayan bir kuyruklu piyano..
Eşi Suzan Uraz piyanist. Onu dadinlemişler. Öyleyakın usta, çırak..
Ulvi Uraz Tiyatrosu, konservatuvar mezunlarına, daha öğrenecek neleri olduğunu gösteren dev, ismiyle dev ve her gece tıklım tıklım bir tatbikat sahnesi güya..
Ali o okuldan da mezun olmuş..
Bütün hayali, Beyoğlu’nu eski İstanbul Kültür Merkezi haline döndürmek olan Bay Vitali’nin (Hakko) dayanağı ile kendi tiyatrosunu da kurmuş. Ortadan bir vakit geçmiş..
Ulvi Ağabey’in işleri bozulmuş.
Tiyatrosu kapanmış.. Nasıl kapanmasın..
Televizyon çıkmış, mertlik bozulmuş..
Şıngır da mıngır Beyoğlu’nda pazartesi geceleri, bayanların uzun etek, ağabeye elbise, adamların koyu renk ekip elbise, hatta smokinle geldikleri galalar yapan ve kapıda opera üzere program dağıtan sinemaların önü de, içi de boşalmış.
Kimileri oynattıkları sinemaya modül ekleyerek tahlil bulmuş.. Kapıda müşteri soruyor: “Parça var mı?” Gişeci “Var” derse bilet alıyor. Yoksa öbür sinemaya.. Modül dedikleri resmen bir porno sinemadan kesilip temel sinemaya eklenen kısımlar..
Bu seks furyasına Yeşilçam da uyunca, ortalarında en ünlüleri de olan komedyenlerin bir kısmı yerli seks sinemalarında oynar olmuşlar..
bu biçimde tiyatro izleyicisi de azalmış.
Tiyatrolar da..
Beyoğlu şıklığı da bitmiş.. Zira yarısından fazlası kesimli sinema oynayan sinemalara kim masraf kestirim edin?.
her neyse.. Ali’nin tiyatrosuna uzunca bir ortadan daha sonra Ulvi Uraz gelmiş..
Tiyatrosunu kapatan, beş kuruşsuz kalan Ulvi Ağabey, “Arkamda iz bırakmadan gitmek istemiyorum.
Bir jübile yapmaya karar verdim. Ancak beş kuruşum yok.
Dostlardan yardım istemeye karar verdim. Bana 2500 lira ver” demiş.. Ali bir kötü olmuş, bir fenaolmuş.. Bir zarfa 2500 lira koymuş, ozaman içinder neredeyse bin dolar.. UlviAğbi parayı yaşlı gözlerle almış çıkmış..
Tam burayı anlatırken, Ali ağlamaya başladı.. Birkaç kelimeyi sıkıntı söylemiş oldu..
“Ulvi Ağbi o gece kalp krizinden öldü.. Jübilesini yapamadan..” daha sonra hüngürdedi.. Gözlüğünüçıkardı, sildi. Gözlerini sildi, lakin konuşamıyor..
esasen konuşsa kimsede dinleyecek hâl yok. En başta ben, daima ağlıyoruz zira..
Ali birkaç derin nefes alıp konuşacak hale gelince devam etti..
“Aradan bir vakit daha geçti.. Bir gün kapıdan içeri Suzan Abla girdi. Ulvi Uraz’ın eşi.. Elinde bir zarf var. Bana uzattı. ‘İçinde Ulvi’nin senden aldığı borç var. 2500 lira’ dedi.
Ben o parayı nasıl alırım..” Suzan Hanım diretmiş.. “Ulvi vasiyet etti. ‘Yukarda rahat etmemi istiyorsan tüm borçlarımı öde’ dedi, bana.. Bir de liste bıraktı.
Bu parayı alacaksın” demiş.
Ali meraklanmış ve sormuş..
“Kusura bakma Suzan Abla.. Sen bu paraları nerden buldun?.”
Ve yanıt..
“Hani bize geldiğinde çaldığım o kuyruklu piyano vardı ya.. Onu sattım!.” Ali tekrar hüngürdedi.. Ben de,nerdeyse tüm salon da.. Az evvelden kahkahadankırılanlar da bizlerdik halbuki..
Ancak kent işte, ne demişti Kavafis..
Kent gerimizden geliyordu işte, güldürüsü, dramı, güldürüsü ile..
Ali bu harika anıları Ersoy Bakan’ın isteği ile iki kerelik anlattı.
Devam et Ali.. Devam et.. Bu anıları dinlemeye herkes gelir.. Gelmeli..
Çık anlat İstanbullulara.. Anlat ki, benim üzere, herkes, Kavafis’in haklı olduğunu, kentin ardımızdan geldiğini anlasınlar..
Bu kentin, İstanbul’un, Beyoğlu’nun hem şıngır mıngırı, hem hüngür müngürü ile gerimizden geldiğini ve daima geleceğini hepimiz anlayalım..
Ali Poyrazoğlu’nun “Şıngır da mıngır Beyoğlu” ismini verdiği gösterisi izlemeye gittiğini tabir eden Uluç, Ali Poyrazoğlu’nun Türk tiyatrosunun en kıymetli isimlerinden olan Ulvi Uraz anısından bahsetmiş olduğuni ve Poyrazoğlu dahil tüm salonun ve kendisinin hüngür hüngür ağladığını söylemiş oldu.
İşte Hıncal Uluç’un o yazısı:
Yeni bir ülke bulamazsın, öbür bir deniz bulamazsın.
Bu kent gerinden gelecektir.
Sen yeniden tıpkı sokaklarda dolaşacaksın,
tıpkı mahallede kocayacaksın;
tıpkı konutlarda kır düşecek saçlarına.
Dönüp dolaşıp bu kente geleceksin sonunda.
Öteki bir şey umma
Ömrünü nasıl tükettiysen burada, bu köşecikte,
o denli tükettin demektir bütün yeryüzünü de.
Evvel Rumca bir şeyler söyleyerek başlamıştı kelama, Ali.. Benim ezeli dostum, Poyrazoğlu.. Temposu ve vurgularından bir şiir okuduğunu hissettik.
daha sonra Türkçe’sini okudu.. İstanbul doğumlu ünlü Yunan şairi Konstantinos Kavafis’in dizelerini Cevat Çapan usta, bu biçimde şahane çevirmişti işte..
“Ne kadar yaşarsan yaşa, nereye gidersen git, kent gerinden gelecektir” diyordu işte, İstanbullu..
Pazar günü öğlenden daha sonra Ali Poyrazoğlu’nun “Şıngır da mıngır Beyoğlu” ismini verdiği gösterisi izlemeye gittim..
Kültür Bakanı’mız Mehmet Nuri Ersoy, Ali’den “Kendi anılarında Beyoğlu’nu anlat” demiş, “Kültür Yolu Festivali” başlarken.. Kültür Yolu aslına bakarsanız olağanüstü bir buluş.. Bu sanal yolda iki haftalık bir şenlik düzenlemek de şahane sefer mükemmel.
Fakat birebir tarihlerde AKM’nin 13 yıl daha sonra, mükemmel şovlarla açılması, bu şenliği en azından medyada biraz gölgeledi ancak o tam pastırma yazı havasında millet sokaklara, kırlara, kıyılara akmak için tüm yolları tıklım tıklım doldururken, güç bela ulaştığımız Grand Pera Merkezi Emek salonunda tekrar de tek boş koltuk yoktu, saat üçte birebir vakitte..
Ali geldi sahneye.. Elinde birkaç kart var.. Kelam edeceği dostlarının, ortasında yaşadığı yerlerin isimlerini yazmış yalnızca o kartlara.. Gerisi doğaçlama..
Hafızadan.. Yani yazılı metin olmadan 3 saate yakın, ancak nasıl geçtiğini anlamadığımız gösteri..
Keşke Metin Akpınar da orda olsaydı da, kendi yaptığı gösteride nasıl ziyan edildiğini görseydi. BKM de, hayatında Devekuşu izlememiş birine moderatörlük yaptıracağına “Çık Metin anlat” deseydi, o eşsiz sohbetini hayli izlediğim Metin de Ali üzere yıkar geçerdi salonu..
Şıngır da mıngır Beyoğlu yalnızca içerileri değil, dışarıları, caddesiyle de farklıydı. Bu iki resme bakınca ağlamak gelmiyor mu içinizden, sahiden..
her neyse..
Sadede gelelim..
“Şıngır da mıngır Beyoğlu nasıl bugünlerde” diye sorarsa, o günleriyaşayıp üst giden birisi, bu Ali’yi izleyipyukarı gideceklerden birine, şu cevabıalacaktır kesin..
“Ali Poyrazoğlu izleyenlerini hüngür şakır ağlatıyor, anlayın ötesini..” Beyoğlu’nun ömründe şıngır mıngırlarvar, insanı güldüren, keyifli eden..
Lakin dramlar, trajediler de var, birebir vakitte yaşanmış.. Hüngür şakır..
Ali’nin anlattıkları, onların çabucak hepsini 1955’ten beri birebir vakitte taaa Ankaralardan koşup gelerek izlemiş biri olarak, beni bir öbür çarptı..
Ulvi Uraz bayıldığım bir ustaidi.. Ali’ye başrol vermiş, sahnesinde..
BKM’deki gösterisinde Metin Akpınar da “Ulvi Uraz’da başladım” demişti.
Büyük oyunlar oynamakla kalmıyor, büyük oyuncular da yetiştiriyor üstat!.
Ali’yi fazlaca sevmiş. Konutuna yemeğe davet etmiş.
Mükemmel bir salon.. Salonun neredeyse yarısını kaplayan bir kuyruklu piyano..
Eşi Suzan Uraz piyanist. Onu dadinlemişler. Öyleyakın usta, çırak..
Ulvi Uraz Tiyatrosu, konservatuvar mezunlarına, daha öğrenecek neleri olduğunu gösteren dev, ismiyle dev ve her gece tıklım tıklım bir tatbikat sahnesi güya..
Ali o okuldan da mezun olmuş..
Bütün hayali, Beyoğlu’nu eski İstanbul Kültür Merkezi haline döndürmek olan Bay Vitali’nin (Hakko) dayanağı ile kendi tiyatrosunu da kurmuş. Ortadan bir vakit geçmiş..
Ulvi Ağabey’in işleri bozulmuş.
Tiyatrosu kapanmış.. Nasıl kapanmasın..
Televizyon çıkmış, mertlik bozulmuş..
Şıngır da mıngır Beyoğlu’nda pazartesi geceleri, bayanların uzun etek, ağabeye elbise, adamların koyu renk ekip elbise, hatta smokinle geldikleri galalar yapan ve kapıda opera üzere program dağıtan sinemaların önü de, içi de boşalmış.
Kimileri oynattıkları sinemaya modül ekleyerek tahlil bulmuş.. Kapıda müşteri soruyor: “Parça var mı?” Gişeci “Var” derse bilet alıyor. Yoksa öbür sinemaya.. Modül dedikleri resmen bir porno sinemadan kesilip temel sinemaya eklenen kısımlar..
Bu seks furyasına Yeşilçam da uyunca, ortalarında en ünlüleri de olan komedyenlerin bir kısmı yerli seks sinemalarında oynar olmuşlar..
bu biçimde tiyatro izleyicisi de azalmış.
Tiyatrolar da..
Beyoğlu şıklığı da bitmiş.. Zira yarısından fazlası kesimli sinema oynayan sinemalara kim masraf kestirim edin?.
her neyse.. Ali’nin tiyatrosuna uzunca bir ortadan daha sonra Ulvi Uraz gelmiş..
Tiyatrosunu kapatan, beş kuruşsuz kalan Ulvi Ağabey, “Arkamda iz bırakmadan gitmek istemiyorum.
Bir jübile yapmaya karar verdim. Ancak beş kuruşum yok.
Dostlardan yardım istemeye karar verdim. Bana 2500 lira ver” demiş.. Ali bir kötü olmuş, bir fenaolmuş.. Bir zarfa 2500 lira koymuş, ozaman içinder neredeyse bin dolar.. UlviAğbi parayı yaşlı gözlerle almış çıkmış..
Tam burayı anlatırken, Ali ağlamaya başladı.. Birkaç kelimeyi sıkıntı söylemiş oldu..
“Ulvi Ağbi o gece kalp krizinden öldü.. Jübilesini yapamadan..” daha sonra hüngürdedi.. Gözlüğünüçıkardı, sildi. Gözlerini sildi, lakin konuşamıyor..
esasen konuşsa kimsede dinleyecek hâl yok. En başta ben, daima ağlıyoruz zira..
Ali birkaç derin nefes alıp konuşacak hale gelince devam etti..
“Aradan bir vakit daha geçti.. Bir gün kapıdan içeri Suzan Abla girdi. Ulvi Uraz’ın eşi.. Elinde bir zarf var. Bana uzattı. ‘İçinde Ulvi’nin senden aldığı borç var. 2500 lira’ dedi.
Ben o parayı nasıl alırım..” Suzan Hanım diretmiş.. “Ulvi vasiyet etti. ‘Yukarda rahat etmemi istiyorsan tüm borçlarımı öde’ dedi, bana.. Bir de liste bıraktı.
Bu parayı alacaksın” demiş.
Ali meraklanmış ve sormuş..
“Kusura bakma Suzan Abla.. Sen bu paraları nerden buldun?.”
Ve yanıt..
“Hani bize geldiğinde çaldığım o kuyruklu piyano vardı ya.. Onu sattım!.” Ali tekrar hüngürdedi.. Ben de,nerdeyse tüm salon da.. Az evvelden kahkahadankırılanlar da bizlerdik halbuki..
Ancak kent işte, ne demişti Kavafis..
Kent gerimizden geliyordu işte, güldürüsü, dramı, güldürüsü ile..
Ali bu harika anıları Ersoy Bakan’ın isteği ile iki kerelik anlattı.
Devam et Ali.. Devam et.. Bu anıları dinlemeye herkes gelir.. Gelmeli..
Çık anlat İstanbullulara.. Anlat ki, benim üzere, herkes, Kavafis’in haklı olduğunu, kentin ardımızdan geldiğini anlasınlar..
Bu kentin, İstanbul’un, Beyoğlu’nun hem şıngır mıngırı, hem hüngür müngürü ile gerimizden geldiğini ve daima geleceğini hepimiz anlayalım..