semaver
Active member
AKP ve MHP’nin ortaklaşa hazırladığı seçim yasası önerisi TBMM’ye sunuldu AKP ve MHP’nin uzun müddettir üzerinde çalıştığı ve başta Milletvekili Seçim Yasası, seçim maddeleri ve Siyasi Partiler Yasası’nda değişliklik önbakılırsan yasa teklifi, TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
AKP Genel Lider Yardımcısı Hayati Yazıcı ve MHP Genel Lider Yardımcısı Feti Yıldız’ın imzasıyla TBMM Başkanlığı’na verilen teklif, muhalefet partileri için “biroldukca engeli” ortasında barındırıyor. Teklifte bilhassa muhalefet partilerini yakından ilgilendiren düzenlemeler şöyleki:
Teklifte, daha evvelki seçimlerde uygulanan “bir siyasi partinin seçime katılabilmesi için TBMM’de kümesi bulunması” koşulu da kaldırılıyor. Bunun yerine, “belirtilen müddetler içerisinde ilçe, vilayet ve büyük kongrelerini üst üste iki kereden fazla ihmal etmemiş olma koşulu” getiriliyor. bu biçimdece “milletvekili transferlerinin” de önü kapanıyor.
2018 seçimleri sürecinde Yüksek Seçim Heyeti, “İYİ Parti’nin vilayet ve ilçe kongrelerini belirlenen müddet ortasında yapmadığı” nedeni öne sürülerek “seçimlere katılamayacağına” karar vermişti. Bunun üzerine de CHP’li 15 milletvekili partisinden istifa ederek, YETERLİ Parti’ye geçmişti. YETERLİ Parti, TBMM’de 20 milletvekili ile küme kurup, “seçimlere katılma yeterliliğine” sahip olmuştu.
USULSÜZLÜKLERE niye OLABİLİR
Teklifle, seçmen kütükleri de düzenleniyor. Buna göre, Mahalli Yönetimler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkındaki Yasa uyarınca yapılacak seçimlerde, “yerleşim yeri adresine bakılırsa oluşturulan bir yıl evvelki seçmen kütüğü üzerinden güncelleme süreçleri yapılacak.” bu biçimdece “adresi kapanmış olması niçiniyle adres kayıt sisteminde görünmeyen bir seçmen” bile “en son seçmen olduğu adrese bakılırsa”, seçmen listelerine kaydedilerek, oy kullanabilecek. Bu düzenlemenin de “oy pusulaları üzerinden usulsüzlüklere yol açabileceğine” dikkat çekiliyor.
ERKEN SEÇİM TARTIŞMASINA SON
Teklif ile mevcut seçim yasalarında geçen “başbakan” ve “bakanlar” tabirleri de cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi kapsamında kaldırılarak, sisteme uyumlu hale getirildi. Ayrıyeten teklif, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilmesi halinde, anayasa gereği fakat “resmi gazetede yayımlandıktan bir yıl daha sonra” uygulanabilecek. Cumhur İttifakı, bu düzenleme ile muhalefetin sıkça lisana getirdiği “erken seçim” tartışmalarına da son vermeyi amaçlıyor.
MUHALEFET YAPILMAK İSTENEN DEĞİŞİKLİKLERE REAKSİYON GÖSTERDİ:
KARANLIK ODALARDA DÜZENLEME
UYGUN Parti Küme Lideri İsmail Tatlıoğlu, iktidarın TBMM’ye sunduğu yasa teklifine ait konuştu. Tatlıoğlu, dün Meclis’te düzenlediği basın toplantısında, AKP’nin 2018’de Meclis’teki, 2019’da da büyükşehirlerdeki gücünü yitirdiğini belirterek, “Şimdi sıra bu iktidarın, Cumhur İttifakı’nın tasfiyesidir. Seçime giderken Seçim Yasası’nı değiştiren bütün siyasal iktidarlar seçimi kaybetmiştir. AK Parti ve MHP’nin akıbetinin tıpkı olacağı kesindir” dedi. İttifak sisteminin tasfiye edilmek istendiğini vurgulayan Tatlıoğlu, “Düştükleri oy oranını taban alarak bir baraj düzenlemesi yapıp, ittifaklar sistemini tasfiye etme gayesi taşımaktalar. Tıpkı ihale süreçleri üzere kapalı kapılar ve karanlık odalarda bir düzenleme intibahı uyandırmakta” tabirlerini kullandı.Birkaç ay daha sonra “İktidar ve Tayyip Erdoğan’a verilmeyen oylar geçersiz” biçiminde bir teklifle de gelebileceklerini söyleyen Tatlıoğlu, “Çünkü bu işin kuralı ve standardı kaçmış durumda” diye konuştu.
‘CUMHUR İTTİFAKI KABUL ETTİ’
Türkiye Emekçi Partisi Genel Lideri Erkan Baş ise seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesini de içeren düzenlemeye, “Cumhur İttifakı, bu seçim kanunuyla Cumhurbaşkanlığı’nı kaybettiğini kabul etmiştir” yansısı gösterdi.
AKP Genel Lider Yardımcısı Hayati Yazıcı ve MHP Genel Lider Yardımcısı Feti Yıldız’ın imzasıyla TBMM Başkanlığı’na verilen teklif, muhalefet partileri için “biroldukca engeli” ortasında barındırıyor. Teklifte bilhassa muhalefet partilerini yakından ilgilendiren düzenlemeler şöyleki:
- Seçim barajı yüzde 7’ye düşürüldü: Teklife nazaran daha evvelki seçimlerde uygulanan yüzde 10 seçim barajı, yüzde 7’ye indirildi. Buna göre de ittifakların aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, “seçim etraflarında milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak ortasında yer alan her bir partinin o seçim etrafında almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak” yapılacak. Örneğin, Millet İttifakı ortasında yer alan YETERLİ Parti ve CHP’nin bir vilayette milletvekili çıkarabilmesi için “her bir partinin de o seçim bölgesinde yüzde 7 seçim barajını geçmesi” gerekecek. Bir öteki deyişle, bir siyasi parti “ittifakın artık oylarından yararlanarak, milletvekili çıkaramayacak.” 2018 seçimlerinde, Elazığ’da, Saadet Partisi’nin aldığı yüzde 3.4’lük oy, ittifak gereği yüzde 10.6 oy alan CHP’ye eklenmişti. bu biçimdece CHP, ittifak kapsamında 40 yıldan uzun müddettir milletvekili çıkaramadığı Elazığ’da, “ittifak oylarının etkisiyle” milletvekili çıkarabilmişti.
- Vekil çıkarmaya zorluk: Teklifteki birebir karar ayrıyeten DEVA, Gelecek, Saadet Partisi, Demokrat Parti üzere partilerin “kendi isim ve parti logolarıyla” Millet İttifakı ortasında yer almalarının da önünde “engel” oluşturuyor. Zira, ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısının, her seçim bölgesinde “ittifak ortasında elde ettiği oy sayısı temel alınarak, genel D’Hondt uygulamasıyla belirlenecek” olması, oy oranları düşük siyasi partilerin seçim bölgelerinde milletvekili çıkarabilmesini “neredeyse imkânsız hale geliyor.”
- ‘İktidara yakın’ seçim konseyi: Teklif, vilayet seçim şurası lideri, asil ve yedek üyelerini de bir daha düzenliyor. Buna nazaran, vilayet seçim heyeti bir lider, iki asıl ve iki de yedek üyeden oluşacak. Vilayet seçim heyeti lider ve asıl üyeleri de iki yılda bir ocak ayının son haftasında, vilayet merkezinde bakılırsav yapan ve birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar içinden, birinci derece isimli yargı adalet komitesince yapılan “kura çekimiyle” tespit edilecek. Ayrıyeten “kura çekiminde” birinci çıkan lider, daha sonraki iki üye asil ve en son çıkan iki üye de yedek üye olarak belirlenecek. Birinci sınıfa ayrılmış kâfi sayıda hâkimin olmaması durumunda ise en kıdemli yargıçtan başlayarak eksikler tamamlanacak. Bu kararla kurulan vilayet seçim heyeti ise iki yıl müddet ile bakılırsav yapacak. halbuki mevcut düzenlemelerde, “o vilayet ve ilçedeki en kıdemli hâkim (en yaşlı üye) vilayet seçim heyeti başkanlığı nazaranvini yürüyordu. Düzenlemede ise “en kıdemli üç hâkim içinden kura çekimiyle” belirlenecek vilayet seçim heyeti liderlerinin “iktidara yakın isimlerden oluşmasına muhtemel” gözüyle bakılıyor.
- Sandık konseyi üyelikleri de değişiyor: Teklifle, siyasi partilerin sandık heyetlerine üye bildirme haklarında da değişikliğe gidiliyor. Buna nazaran, “sandık şurasına üye bildirme hakkı olan bir parti, oluru olmadan öbür bir parti üyesini sandık heyeti üyesi olarak gösteremeyecek.”
- Muhtar seçimlerine düzenleme: Teklif, muhtarlık seçimlerini de bir daha düzenliyor. Seçim kararına nazaran, birinci sırada yer alan bir muhtar adayı, “seçilme yeterliliğine sahip olduğunu en geç bir ay ortasında belgelendirmesi halinde mazbata alabilecek.” Aksi durumda ise ikinciye, çabucak sonrasında üçüncüye ve nihayet seçilme ehliyetine sahip aday bulunana kadar bu süreç yapılacak. halbuki iktidar kanadı daha evvel, mahallî seçimlerde belediye, belediye meclisi ve muhtarlık seçimlerinin tıpkı anda gerçekleşmesi halinde “geçersiz oy sayısının yüksek olması” niçiniyle bu seçimlerin “ayrılması tarafında görüş ortaya koymuştu.” Lakin yapılacak bu düzenlemeden “anayasaya karşıt olacağı” nedeni öne sürülerek vazgeçilmişti.
Teklifte, daha evvelki seçimlerde uygulanan “bir siyasi partinin seçime katılabilmesi için TBMM’de kümesi bulunması” koşulu da kaldırılıyor. Bunun yerine, “belirtilen müddetler içerisinde ilçe, vilayet ve büyük kongrelerini üst üste iki kereden fazla ihmal etmemiş olma koşulu” getiriliyor. bu biçimdece “milletvekili transferlerinin” de önü kapanıyor.
2018 seçimleri sürecinde Yüksek Seçim Heyeti, “İYİ Parti’nin vilayet ve ilçe kongrelerini belirlenen müddet ortasında yapmadığı” nedeni öne sürülerek “seçimlere katılamayacağına” karar vermişti. Bunun üzerine de CHP’li 15 milletvekili partisinden istifa ederek, YETERLİ Parti’ye geçmişti. YETERLİ Parti, TBMM’de 20 milletvekili ile küme kurup, “seçimlere katılma yeterliliğine” sahip olmuştu.
USULSÜZLÜKLERE niye OLABİLİR
Teklifle, seçmen kütükleri de düzenleniyor. Buna göre, Mahalli Yönetimler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkındaki Yasa uyarınca yapılacak seçimlerde, “yerleşim yeri adresine bakılırsa oluşturulan bir yıl evvelki seçmen kütüğü üzerinden güncelleme süreçleri yapılacak.” bu biçimdece “adresi kapanmış olması niçiniyle adres kayıt sisteminde görünmeyen bir seçmen” bile “en son seçmen olduğu adrese bakılırsa”, seçmen listelerine kaydedilerek, oy kullanabilecek. Bu düzenlemenin de “oy pusulaları üzerinden usulsüzlüklere yol açabileceğine” dikkat çekiliyor.
ERKEN SEÇİM TARTIŞMASINA SON
Teklif ile mevcut seçim yasalarında geçen “başbakan” ve “bakanlar” tabirleri de cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi kapsamında kaldırılarak, sisteme uyumlu hale getirildi. Ayrıyeten teklif, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilmesi halinde, anayasa gereği fakat “resmi gazetede yayımlandıktan bir yıl daha sonra” uygulanabilecek. Cumhur İttifakı, bu düzenleme ile muhalefetin sıkça lisana getirdiği “erken seçim” tartışmalarına da son vermeyi amaçlıyor.
MUHALEFET YAPILMAK İSTENEN DEĞİŞİKLİKLERE REAKSİYON GÖSTERDİ:
KARANLIK ODALARDA DÜZENLEME
UYGUN Parti Küme Lideri İsmail Tatlıoğlu, iktidarın TBMM’ye sunduğu yasa teklifine ait konuştu. Tatlıoğlu, dün Meclis’te düzenlediği basın toplantısında, AKP’nin 2018’de Meclis’teki, 2019’da da büyükşehirlerdeki gücünü yitirdiğini belirterek, “Şimdi sıra bu iktidarın, Cumhur İttifakı’nın tasfiyesidir. Seçime giderken Seçim Yasası’nı değiştiren bütün siyasal iktidarlar seçimi kaybetmiştir. AK Parti ve MHP’nin akıbetinin tıpkı olacağı kesindir” dedi. İttifak sisteminin tasfiye edilmek istendiğini vurgulayan Tatlıoğlu, “Düştükleri oy oranını taban alarak bir baraj düzenlemesi yapıp, ittifaklar sistemini tasfiye etme gayesi taşımaktalar. Tıpkı ihale süreçleri üzere kapalı kapılar ve karanlık odalarda bir düzenleme intibahı uyandırmakta” tabirlerini kullandı.Birkaç ay daha sonra “İktidar ve Tayyip Erdoğan’a verilmeyen oylar geçersiz” biçiminde bir teklifle de gelebileceklerini söyleyen Tatlıoğlu, “Çünkü bu işin kuralı ve standardı kaçmış durumda” diye konuştu.
‘CUMHUR İTTİFAKI KABUL ETTİ’
Türkiye Emekçi Partisi Genel Lideri Erkan Baş ise seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesini de içeren düzenlemeye, “Cumhur İttifakı, bu seçim kanunuyla Cumhurbaşkanlığı’nı kaybettiğini kabul etmiştir” yansısı gösterdi.