6 sefer kansere yakalanan ve bunları atlatan Üroonkoloji uzmanı Prof. Dr. Ahmet Erözenci Hürriyet Gazetesi’nden İpek İzci’ye röportaj verdi. 35 sene evvel Cerrahpaşa’da asistan iken lenfoma olduğunu öğrenen Ahmet Erözenci, derin bir çöküntü yaşamadığını tek isteğinin o devir 2 yaşındaki kızının büyüdüğünü görmek olduğunu anlattı. Genelde sakin bir yapıya sahip olduğunu söyleyen Ahmet Erözenci, “Geçmişe de geleceğe de fazla odaklanan biri değilim” dedi. Lenfoma’dan daha sonra 5 sefer daha kansere yakalanan ve bunları atlatan Ahmet Erözenci, ‘kanser koçluğu’ yapıyor
İşte o röportajın tamamı:
“Altı defa kanseri atlattı, iki kardeşini bu hastalıktan kaybetti. Üroonkoloji uzmanı Prof. Dr. Ahmet Erözenci, tabip, hasta ve hasta yakını olarak kanseri en yeterli bilen isimlerden… Dünya Kanser Günü yaklaşırken hem öyküsünü dinlediğimiz tıpkı vakitte kansere bakışını konuştuğumuz Prof. Dr. Erözenci “Hissettiklerime kaygı diyemem. O anki hislerimin hayatımı olumsuz etkilemesine müsaade vermedim” deyip ekliyor: “Kanser tanısı konan kişinin yaşama mühletine değil, ne kadar kaliteli yaşadığına odaklanması gerektiğine inanıyorum.”
Bundan tam 35 sene evvel, Cerrahpaşa’da, asistanlığının son yılındaydı. Bir hocası, konuşmaları sırasında “Boynunun sağ tarafında şişlik var, bir baktır” dedi. Çabucak o gün baktırdı, sonraki gün biyopsi yapıldı. Dört-beş gün ortasında Kanser olduğunu öğrendi.
Kendini “Genelde sakin bir yapıya sahibimdir ve anda yaşarım. Geçmişe de geleceğe de fazla odaklanan biri değilim” diye anlatan 65 yaşındaki Prof. Dr. Ahmet Erözenci, “Ne olacak, ölecek miyim” diye bir sorgulama hayatış şüphesiz lakin bunun her hastanın verdiği doğal bir reaksiyon olduğunu hatırlatıyor. Derin bir çöküntü yaşamadığını, tek istediğinin o devir 2 yaşındaki kızının büyüdüğünü görmek olduğunu söyleyip “Lenfoma tanısı kondu, tedavinin nasıl olacağına karar verildi; hepsi bu kadar” diye anlatıyor.
Erözenci, o günden daha sonra beş kere daha yakalandı kansere… Bildiği kadarıyla ailesinde kendindilk evvelki jenerasyonlarda bir kanser hikayesi yok fakat ağabeyini 59, ablasını da 71 yaşındayken bir daha bu hastalıktan kaybetti. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Kısmı Lideri Erözenci, hasta, hasta yakını ve tabip olarak kanserin her istikametini biliyor, ‘kanser koçluğu’ da yapıyor.
“Lenfoma tanısı kondu, tedavinin nasıl olacağına karar verildi; hepsi bu kadar” diye epey sakin anlattınız sohbetimizin başında… Fakat bu biçimde hastalığın 4’üncü evresindeydiniz…
Evet. Tedavim burada başladı ancak daha sonra Amerika’ya gittim. “Çok geç kalmışsın” dediler. Ben de “Bir yere yetişmeye çalışmıyorum” dedim. Tedavimi yapan hekim “Beş sene yaşama bahtın yüzde 16.3” deyince ona 0.3’ü nasıl hesapladığını sormuştum. Deher neysel bir tedavi uyguladılar. aslına bakarsanız o noktada ‘hayır’ deme durumum yoktu. Bu tedavi 12 şahsa yapıldı, hastaların 10’u vefat etti. Şanslıydım.
Korkmadınız mı?
Duygusal bir dalgalanma oluyor lakin hissettiklerime endişe diyemem. O anki hislerimin hayatımı olumsuz etkilemesine müsaade vermedim. Etrafımda bana dayanak olan oldukçatu, özellikle da eşim. Bir de hayli lehime dönen bir durum oldu. Doktorluğun yanı sıra müellif olmak istiyordum. Kendime “Hastalığı atlattığımda yazacağım” dedim. Birinci romanım da işte bu biçimde çıktı. Anahtar söz ‘atlatırsam’ değil, ‘atlattığımda’… Alışılmış ki renkli bir tablo çizemem. bu biçimde kemoterapinin yan tesirlerini engelleyen ilaçlar azdı. 9-10 başka ilaç alıyordum ve bedenimde radyoterapi görmeyen yer kalmamıştı. Tedavim verilen ortalarla birlikte iki seneyi geçti.
Amerika’dayken gündüzleri hastanede çalışıp işiniz bitince tedavi oluyordunuz, değil mi?
Natürel doğal. MD Anderson Kanser Hastanesi’nde gün uzunluğu çalışıyordum, hastalar bitince “Hadi gel” diye arıyorlardı. Aslında çocuk üroloğu olacaktım lakin Amerika’da üroonkoloji üzerine çalıştım. Türkiye’ye döndüğümde de bu alanda çalışmaya devam ettim.
Lenfomadan daha sonra cilt ve kolon kanserleri tanısı… 2016’da tiroit, 2019’da prostat, geçen yıl da mesane kanseri oldunuz. “Bir dakika, neler oluyor, niye ben” diye sormuyor musunuz?
“niçin” epey hoş lakin bir o kadar tehlikeli bir soru. Natürel ki insanın canı sıkılıyor! Emeklilik yaşım yaklaşıyor, müelliflik yapmak, gezmek istiyorum, “Nereden çıktı bu” dedim. Ancak benim için değerli olan, kişinin durumunu olumluya çevirmesi… Prostat kanseri erken teşhis konduğunda yüzde 100 iyileştirilebilen bir cins. Ameliyattan daha sonra iki-üç haftalık toparlanma dönemimde ağrılar niçiniyle bir şeyler okumam güçtü lakin ameliyattan evvel Sinema listesi yapmıştım, onları izledim. O sinemalardan edindiğim fikirlerle de bir kitap yazdım. Kanserde kişinin kendisi için yapabileceği bir şey olduğunu bilmesi kıymetli.
Prof. Dr. Ahmet Erözenci, Detay Yayınları’ndan çıkan ‘Bir Türk Sineması Olarak Kanser’ isimli kitabında hastalığın getirdiği duygusal zorlukların nasıl aşılacağını anlatıyor.
GÜNÜ DOLU DOLU YAŞAMAK
Şu an nasılsınız, mesane kanserini atlattınız mı?
Atlattım, denetimlerimi yaptırıyorum. aslına bakarsanız kanserlerimi düşünerek hayatıyorum. Hatta büyük ihtimalle hastalarımın kanserlerini onlardan daha fazla düşünüyorum. Ameliyatını yapacağım, denetime gelecek, ek tedavi gerekecek; daima bir karar verme durumu ortasındayım. Bir metafor vardır “Nal sesleri duyduğunda aklına kimi vakit zebralar da gelsin” diye… Bu, nüksetmeye meyilli bir hastalık. Hastalar bedenini duymalı, dinlemeli ve uyanık olmalı. Bir yakınmaları olduğunda bunu kendi buldukları niçinlerle açıklamak yerine hekimlerine danışmalılar.
Kanser tanısı konmuş birinin yaşama odaklanması nasıl oluyor?
Kişinin yaşama müddetine değil, ne kadar kaliteli yaşadığına odaklanması gerektiğine inanıyorum. Hepimizin hayatında kendimizi yerden yere attığımız, hüzünden geceler uzunluğu uyuyamadığımız, üç-dört ay daha sonra da gülerek anlattığımız en az bir olay olmuştur. Her şeyin süreksiz olduğu bir dünyada, aksiye kilitlenmenin, o kadar ıstıraba saplanmanın manası yok. “Meditasyon yaptım, geçti. Başa takmıyorum” üzere bir şeyden bahsetmiyorum olağan olarak, olağan ki takıyorsunuz. TRT’de ‘Riziko’ isimli bir kültür yarışı vardı, ona katıldım ve Türkiye şampiyonu oldum. Lakin şampiyon olduğum müsabakada 3-4 sorudaki yanılgıyı fark ettiğim için üretimciler beni işe aldı. daha sonra radyo programı yaptım, fotoğraf stantları açtım, kitaplar yazdım, ut çalmaya başladım. Yani değerli olan, günü olabildiğince dolu yaşamak. 30’umda kanser tanısı kondu, artık geriye baktığımda başıma gelen en olumlu hadiselerden biri diyebiliyorum; hayatın farkına epey daha erken varmamı sağladı. O günden bugüne bir epey insanın birkaç hayatta yaşayacağı şeyi yaşadım.
İki kardeşinizi de kanserden kaybetmeniz hayatınızı nasıl etkiledi?
Biz hekimler ilaç veririz, ameliyat yaparız; bu kanserin mekanik tarafıdır. Fakat kanser duygusal bir hastalık. Bir kişinin hastalığı başında yenmesi epey değerli. Birçok hasta düzgünleşiyor ancak “Ben kanserim” fikriyle yaşamaya devam ediyorlar. Fizikî güzelleşmeyle kişinin kendini o etiketten kurtarması farklı şeyler. Abim ve ablam ameliyatlarını oldular, ilaçlarını aldılar. Onlara yaşama nasıl odaklanacakları istikametinde yardımcı olmaya çalıştım. Kardeşini kaybetmek büyük bir travma. Birbirine epeyce yakın üç kardeştik biz. Olağan ki hayatta olmalarını ve eskisi üzere eğlenmemizi isterdim.
‘GERÇEKÇİ GAYELER KOYUN’
“İçime epey attım, kanser oldum” lafına inanıyor musunuz?
Çok hoş bir soru. Bunu bilimsel olarak kanıtlayamam fakat bir müşahedem var: Hislerini söz edemeyenlerde kanser üzere kronik hastalıklar daha hayli ortaya çıkıyor. Sevgisini tabir edemeyen var, nefretini de…
Siz de mi öylesiniz yani?
Mutlaka.
Romanlar, kitaplar yazmanız, radyo programı yapmanız, enstrüman çalmanız… Bunlarla bir biçimde hislerinizi söz etmiş olmuyor musunuz?
Alışılmış ki. Romanlarımın hepsinde söyleyemediklerim var. Kıymetli olan hissettiklerimi, niyetlerimi bir biçimde söz edebilmem, benden çıkması. Fakat hakkında olumsuz düşünsem de kalkıp yöneticime bağırıp çağıracak halim yok. Mandıra Filozofu üzere yaşamak fazlaca hoş olurdu fakat toplumun aşikâr kuralları var. Bir kitabımda “İfade edilmeyen her his bilinmeyen bir hücrenin ölümü” diye yazmıştım. O yüzden, evet, benim gözümde kanser, direkt konuşamayan insanlarda daha fazla görülüyor.
Kanser olduğunu öğrenen bir hastaya söylenecek birinci kelam sizce ne olmalı?
Hekim olarak birinci yaptığım, hastalara her şartta bana ulaşabilecekleri bir telefon numarası vermek ve asla yalnız kalmayacaklarını söylemek. İkincisi, hislerini paylaşmak. Bu paylaşım özellikle aile bireyleri açısından fazlaca daha kıymetli; dehşetlerini, kızgınlıklarını, telaşlarını ne kadar paylaşırlarsa, üzerlerindeki duygusal yük o derece azalır; bu da yaşadıkları günü bir o kadar farkında olarak yaşamalarını ve birbirleriyle daha kaliteli vakit geçirmelerini sağlar.
Kanser koçu olmakla hasta yakını olmak içinde bir fark var mı?
hiç bir fark yok. Koçluk eğitimini 11 sene evvel aldım. Koçluğun genel prensibi, bir şey sorduğunuzda tahlili size kendi içinizde buldurmak. Tedavi olmak istemeyen hastalarım oldu. niye tedaviyi kabul etmediklerini konuşuyoruz lakin birinci sorum “Sizce niye kanser oldunuz” oluyor. Olağan ki sebebini bilmiyor. Ancak iddia edemeyeceğiniz sayıda kişi “Eşim bu biçimde yaptı”, “Çocuğum bu biçimde oldu”, “Patronum şöyleki dedi” diyerek kanserini açıklayacak bir niye buluyor. Öte yandan sigara içenlerin epeyce azı “Sigara içtiğim için akciğer kanseri oldum” diyor. Yani herkes duygusal planda suçlayacağı kişiyi epeyce rahat buluyor. İkinci sorum da şu oluyor: “Sizce bu kanserden hayatınızı zenginleştirebilecek ne kazanırsınız?” Bu soruyu sormamdaki emel gerçekçi gayeler koyarak hastalığı olumluya çevirebilmek. Günümüzde birden fazla kanser tipi için bir şeyler yapılabiliyor, aşikâr bir süre için de olsa hastalar hayat kalitesini koruyarak yaşayabiliyor.
SAVAŞ SÖZÜNE KARŞIYIM ZİRA KANSER BİR YOL ARKADAŞIDIR
“Kanser için savaş sözünün kullanılmasına karşıyım. Zira kanser, teşhis konan kişi için bir yol arkadaşıdır. Savaş sözü güç harcamayı, yorgunluğu ve bir yerde de mağlubiyet mümkünlüğünü getiriyor akla. Bunların da olayın çabucak başında olumsuz ruhsal yansımaları oluyor. Kaldı ki, her türlü tedaviye karşın kaybedilen hastalar için ne diyeceksiniz? Yeteri kadar savaşmadılar mı? kuvvetli değiller miydi? halbuki hayatta her şey var. Bu sabah ameliyata alacağım hasta gelmedi. Yoldayken otomobil kaymış, bir bayana çarpmış, onu hastaneye götürmüş. Hayatta olağan çizginizde yürümenizi engelleyecek olaylar olacaktır. Sizin dışınızdaki olayları halletmenin birinci adımı da kabullenmektir.”
‘HEDEFE YÖNELİK TEDAVİLER ÇIKTI’
“Kemoterapi damardan verilir, bütün hücreleri tesirler ancak kanser hücrelerinde odaklanır. Bulantı, saç dökülmesi üzere süreksiz yan tesirleri de vardır. Artık amaca yönelik tedaviler çıktı. Bu tedavilerdeyse sağlıklı hücreler ziyan görmüyor. Gen haritalarının gelişmesi yardımıyla de kişinin yakalanma mümkünlüğü yüksek kanserlerin evvelde belirlenip onlara yönelik önleyici aşıların geliştirileceğine inanıyorum.”
İşte o röportajın tamamı:
“Altı defa kanseri atlattı, iki kardeşini bu hastalıktan kaybetti. Üroonkoloji uzmanı Prof. Dr. Ahmet Erözenci, tabip, hasta ve hasta yakını olarak kanseri en yeterli bilen isimlerden… Dünya Kanser Günü yaklaşırken hem öyküsünü dinlediğimiz tıpkı vakitte kansere bakışını konuştuğumuz Prof. Dr. Erözenci “Hissettiklerime kaygı diyemem. O anki hislerimin hayatımı olumsuz etkilemesine müsaade vermedim” deyip ekliyor: “Kanser tanısı konan kişinin yaşama mühletine değil, ne kadar kaliteli yaşadığına odaklanması gerektiğine inanıyorum.”
Bundan tam 35 sene evvel, Cerrahpaşa’da, asistanlığının son yılındaydı. Bir hocası, konuşmaları sırasında “Boynunun sağ tarafında şişlik var, bir baktır” dedi. Çabucak o gün baktırdı, sonraki gün biyopsi yapıldı. Dört-beş gün ortasında Kanser olduğunu öğrendi.
Kendini “Genelde sakin bir yapıya sahibimdir ve anda yaşarım. Geçmişe de geleceğe de fazla odaklanan biri değilim” diye anlatan 65 yaşındaki Prof. Dr. Ahmet Erözenci, “Ne olacak, ölecek miyim” diye bir sorgulama hayatış şüphesiz lakin bunun her hastanın verdiği doğal bir reaksiyon olduğunu hatırlatıyor. Derin bir çöküntü yaşamadığını, tek istediğinin o devir 2 yaşındaki kızının büyüdüğünü görmek olduğunu söyleyip “Lenfoma tanısı kondu, tedavinin nasıl olacağına karar verildi; hepsi bu kadar” diye anlatıyor.
Erözenci, o günden daha sonra beş kere daha yakalandı kansere… Bildiği kadarıyla ailesinde kendindilk evvelki jenerasyonlarda bir kanser hikayesi yok fakat ağabeyini 59, ablasını da 71 yaşındayken bir daha bu hastalıktan kaybetti. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Kısmı Lideri Erözenci, hasta, hasta yakını ve tabip olarak kanserin her istikametini biliyor, ‘kanser koçluğu’ da yapıyor.
“Lenfoma tanısı kondu, tedavinin nasıl olacağına karar verildi; hepsi bu kadar” diye epey sakin anlattınız sohbetimizin başında… Fakat bu biçimde hastalığın 4’üncü evresindeydiniz…
Evet. Tedavim burada başladı ancak daha sonra Amerika’ya gittim. “Çok geç kalmışsın” dediler. Ben de “Bir yere yetişmeye çalışmıyorum” dedim. Tedavimi yapan hekim “Beş sene yaşama bahtın yüzde 16.3” deyince ona 0.3’ü nasıl hesapladığını sormuştum. Deher neysel bir tedavi uyguladılar. aslına bakarsanız o noktada ‘hayır’ deme durumum yoktu. Bu tedavi 12 şahsa yapıldı, hastaların 10’u vefat etti. Şanslıydım.
Korkmadınız mı?
Duygusal bir dalgalanma oluyor lakin hissettiklerime endişe diyemem. O anki hislerimin hayatımı olumsuz etkilemesine müsaade vermedim. Etrafımda bana dayanak olan oldukçatu, özellikle da eşim. Bir de hayli lehime dönen bir durum oldu. Doktorluğun yanı sıra müellif olmak istiyordum. Kendime “Hastalığı atlattığımda yazacağım” dedim. Birinci romanım da işte bu biçimde çıktı. Anahtar söz ‘atlatırsam’ değil, ‘atlattığımda’… Alışılmış ki renkli bir tablo çizemem. bu biçimde kemoterapinin yan tesirlerini engelleyen ilaçlar azdı. 9-10 başka ilaç alıyordum ve bedenimde radyoterapi görmeyen yer kalmamıştı. Tedavim verilen ortalarla birlikte iki seneyi geçti.
Amerika’dayken gündüzleri hastanede çalışıp işiniz bitince tedavi oluyordunuz, değil mi?
Natürel doğal. MD Anderson Kanser Hastanesi’nde gün uzunluğu çalışıyordum, hastalar bitince “Hadi gel” diye arıyorlardı. Aslında çocuk üroloğu olacaktım lakin Amerika’da üroonkoloji üzerine çalıştım. Türkiye’ye döndüğümde de bu alanda çalışmaya devam ettim.
Lenfomadan daha sonra cilt ve kolon kanserleri tanısı… 2016’da tiroit, 2019’da prostat, geçen yıl da mesane kanseri oldunuz. “Bir dakika, neler oluyor, niye ben” diye sormuyor musunuz?
“niçin” epey hoş lakin bir o kadar tehlikeli bir soru. Natürel ki insanın canı sıkılıyor! Emeklilik yaşım yaklaşıyor, müelliflik yapmak, gezmek istiyorum, “Nereden çıktı bu” dedim. Ancak benim için değerli olan, kişinin durumunu olumluya çevirmesi… Prostat kanseri erken teşhis konduğunda yüzde 100 iyileştirilebilen bir cins. Ameliyattan daha sonra iki-üç haftalık toparlanma dönemimde ağrılar niçiniyle bir şeyler okumam güçtü lakin ameliyattan evvel Sinema listesi yapmıştım, onları izledim. O sinemalardan edindiğim fikirlerle de bir kitap yazdım. Kanserde kişinin kendisi için yapabileceği bir şey olduğunu bilmesi kıymetli.
Prof. Dr. Ahmet Erözenci, Detay Yayınları’ndan çıkan ‘Bir Türk Sineması Olarak Kanser’ isimli kitabında hastalığın getirdiği duygusal zorlukların nasıl aşılacağını anlatıyor.
GÜNÜ DOLU DOLU YAŞAMAK
Şu an nasılsınız, mesane kanserini atlattınız mı?
Atlattım, denetimlerimi yaptırıyorum. aslına bakarsanız kanserlerimi düşünerek hayatıyorum. Hatta büyük ihtimalle hastalarımın kanserlerini onlardan daha fazla düşünüyorum. Ameliyatını yapacağım, denetime gelecek, ek tedavi gerekecek; daima bir karar verme durumu ortasındayım. Bir metafor vardır “Nal sesleri duyduğunda aklına kimi vakit zebralar da gelsin” diye… Bu, nüksetmeye meyilli bir hastalık. Hastalar bedenini duymalı, dinlemeli ve uyanık olmalı. Bir yakınmaları olduğunda bunu kendi buldukları niçinlerle açıklamak yerine hekimlerine danışmalılar.
Kanser tanısı konmuş birinin yaşama odaklanması nasıl oluyor?
Kişinin yaşama müddetine değil, ne kadar kaliteli yaşadığına odaklanması gerektiğine inanıyorum. Hepimizin hayatında kendimizi yerden yere attığımız, hüzünden geceler uzunluğu uyuyamadığımız, üç-dört ay daha sonra da gülerek anlattığımız en az bir olay olmuştur. Her şeyin süreksiz olduğu bir dünyada, aksiye kilitlenmenin, o kadar ıstıraba saplanmanın manası yok. “Meditasyon yaptım, geçti. Başa takmıyorum” üzere bir şeyden bahsetmiyorum olağan olarak, olağan ki takıyorsunuz. TRT’de ‘Riziko’ isimli bir kültür yarışı vardı, ona katıldım ve Türkiye şampiyonu oldum. Lakin şampiyon olduğum müsabakada 3-4 sorudaki yanılgıyı fark ettiğim için üretimciler beni işe aldı. daha sonra radyo programı yaptım, fotoğraf stantları açtım, kitaplar yazdım, ut çalmaya başladım. Yani değerli olan, günü olabildiğince dolu yaşamak. 30’umda kanser tanısı kondu, artık geriye baktığımda başıma gelen en olumlu hadiselerden biri diyebiliyorum; hayatın farkına epey daha erken varmamı sağladı. O günden bugüne bir epey insanın birkaç hayatta yaşayacağı şeyi yaşadım.
İki kardeşinizi de kanserden kaybetmeniz hayatınızı nasıl etkiledi?
Biz hekimler ilaç veririz, ameliyat yaparız; bu kanserin mekanik tarafıdır. Fakat kanser duygusal bir hastalık. Bir kişinin hastalığı başında yenmesi epey değerli. Birçok hasta düzgünleşiyor ancak “Ben kanserim” fikriyle yaşamaya devam ediyorlar. Fizikî güzelleşmeyle kişinin kendini o etiketten kurtarması farklı şeyler. Abim ve ablam ameliyatlarını oldular, ilaçlarını aldılar. Onlara yaşama nasıl odaklanacakları istikametinde yardımcı olmaya çalıştım. Kardeşini kaybetmek büyük bir travma. Birbirine epeyce yakın üç kardeştik biz. Olağan ki hayatta olmalarını ve eskisi üzere eğlenmemizi isterdim.
‘GERÇEKÇİ GAYELER KOYUN’
“İçime epey attım, kanser oldum” lafına inanıyor musunuz?
Çok hoş bir soru. Bunu bilimsel olarak kanıtlayamam fakat bir müşahedem var: Hislerini söz edemeyenlerde kanser üzere kronik hastalıklar daha hayli ortaya çıkıyor. Sevgisini tabir edemeyen var, nefretini de…
Siz de mi öylesiniz yani?
Mutlaka.
Romanlar, kitaplar yazmanız, radyo programı yapmanız, enstrüman çalmanız… Bunlarla bir biçimde hislerinizi söz etmiş olmuyor musunuz?
Alışılmış ki. Romanlarımın hepsinde söyleyemediklerim var. Kıymetli olan hissettiklerimi, niyetlerimi bir biçimde söz edebilmem, benden çıkması. Fakat hakkında olumsuz düşünsem de kalkıp yöneticime bağırıp çağıracak halim yok. Mandıra Filozofu üzere yaşamak fazlaca hoş olurdu fakat toplumun aşikâr kuralları var. Bir kitabımda “İfade edilmeyen her his bilinmeyen bir hücrenin ölümü” diye yazmıştım. O yüzden, evet, benim gözümde kanser, direkt konuşamayan insanlarda daha fazla görülüyor.
Kanser olduğunu öğrenen bir hastaya söylenecek birinci kelam sizce ne olmalı?
Hekim olarak birinci yaptığım, hastalara her şartta bana ulaşabilecekleri bir telefon numarası vermek ve asla yalnız kalmayacaklarını söylemek. İkincisi, hislerini paylaşmak. Bu paylaşım özellikle aile bireyleri açısından fazlaca daha kıymetli; dehşetlerini, kızgınlıklarını, telaşlarını ne kadar paylaşırlarsa, üzerlerindeki duygusal yük o derece azalır; bu da yaşadıkları günü bir o kadar farkında olarak yaşamalarını ve birbirleriyle daha kaliteli vakit geçirmelerini sağlar.
Kanser koçu olmakla hasta yakını olmak içinde bir fark var mı?
hiç bir fark yok. Koçluk eğitimini 11 sene evvel aldım. Koçluğun genel prensibi, bir şey sorduğunuzda tahlili size kendi içinizde buldurmak. Tedavi olmak istemeyen hastalarım oldu. niye tedaviyi kabul etmediklerini konuşuyoruz lakin birinci sorum “Sizce niye kanser oldunuz” oluyor. Olağan ki sebebini bilmiyor. Ancak iddia edemeyeceğiniz sayıda kişi “Eşim bu biçimde yaptı”, “Çocuğum bu biçimde oldu”, “Patronum şöyleki dedi” diyerek kanserini açıklayacak bir niye buluyor. Öte yandan sigara içenlerin epeyce azı “Sigara içtiğim için akciğer kanseri oldum” diyor. Yani herkes duygusal planda suçlayacağı kişiyi epeyce rahat buluyor. İkinci sorum da şu oluyor: “Sizce bu kanserden hayatınızı zenginleştirebilecek ne kazanırsınız?” Bu soruyu sormamdaki emel gerçekçi gayeler koyarak hastalığı olumluya çevirebilmek. Günümüzde birden fazla kanser tipi için bir şeyler yapılabiliyor, aşikâr bir süre için de olsa hastalar hayat kalitesini koruyarak yaşayabiliyor.
SAVAŞ SÖZÜNE KARŞIYIM ZİRA KANSER BİR YOL ARKADAŞIDIR
“Kanser için savaş sözünün kullanılmasına karşıyım. Zira kanser, teşhis konan kişi için bir yol arkadaşıdır. Savaş sözü güç harcamayı, yorgunluğu ve bir yerde de mağlubiyet mümkünlüğünü getiriyor akla. Bunların da olayın çabucak başında olumsuz ruhsal yansımaları oluyor. Kaldı ki, her türlü tedaviye karşın kaybedilen hastalar için ne diyeceksiniz? Yeteri kadar savaşmadılar mı? kuvvetli değiller miydi? halbuki hayatta her şey var. Bu sabah ameliyata alacağım hasta gelmedi. Yoldayken otomobil kaymış, bir bayana çarpmış, onu hastaneye götürmüş. Hayatta olağan çizginizde yürümenizi engelleyecek olaylar olacaktır. Sizin dışınızdaki olayları halletmenin birinci adımı da kabullenmektir.”
‘HEDEFE YÖNELİK TEDAVİLER ÇIKTI’
“Kemoterapi damardan verilir, bütün hücreleri tesirler ancak kanser hücrelerinde odaklanır. Bulantı, saç dökülmesi üzere süreksiz yan tesirleri de vardır. Artık amaca yönelik tedaviler çıktı. Bu tedavilerdeyse sağlıklı hücreler ziyan görmüyor. Gen haritalarının gelişmesi yardımıyla de kişinin yakalanma mümkünlüğü yüksek kanserlerin evvelde belirlenip onlara yönelik önleyici aşıların geliştirileceğine inanıyorum.”