Abonelik iktisadı yeni bir tsunami mi?

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Fatoş BOZKURT

Pandemi abonelik iktisadının büyümesini de hızlandırdı. Artık birçoğumuz çevrimiçi yayın platformları, müzik, sesli kitap, eğitim, dijital medya, sıhhat, yemek, spor hatta eş bulmak için bile platformlara üye ya da abone olarak aylık ödeme yapıyoruz.

Dünyada abonelik modeli tüketici harcamalarının tüm taraflarına sızmış durumda. Otomobil kulübü üyeliği, otel, yazıcı mürekkebi ve çiçek üyeliği üzere klâsik hizmetlerin ötesinde hayli çeşitli abonelikleri var insanların.

Türkiye’de de geleceğin ticaretinde değerli bir yer tutması beklenen abone temelli işlerde bir çeşitlenme kelam konusu.

Bugün abonelik sistemiyle dijital hizmetlerden faydalandığımız üzere bize her ay hobi materyali, kitap, çiçek, meyve ve zerzevat, sağlıklı atıştırmalık, şahsi bakım eseri, çay-kahve gelmesini de sağlayabiliyoruz.

Mülkiyetin sonu mu geliyor?

Abonelik Ticareti Derneği (SUBTA) tarafınca yapılan bir araştırma, dünyada e-ticaret abonelik pazarının son beş yılda yıllık yüzde 17,33 büyüme kaydettiğini ortaya koyuyor. Araştırmada ayrıyeten DTC (Direct-to-Consumer) yani Üreticiden Tüketiciye Direkt Satış konseptli markaların dörtte üçünün 2023 yılına kadar abonelik sunacağı, global e-ticaret aboneliklerinin toplam pazar hissesinin yüzde 18’ini oluşturacağı istikametinde iddialar de yer alıyor. O denli ki “abonelik ekonomisi” birfazlaca kişi tarafınca bir daha sonraki büyük iş tsunamisi olarak tanımlanıyor. Cümbüş ve yazılımdan moda ve lüks mallara hatta endüstriyel eserlere kadar bir fazlaca dalda abonelik tabanlı iş modellerinden en düzgün biçimde nasıl yararlanılacağı konuşuluyor.

2020 yılında abonelik iktisadının tüm dünyadaki büyüklüğünün 174 milyar dolar olduğu, bu yıl ise 228 milyar dolara ulaşacağı tarafında iddialar yapılıyor. 2025 yılında ise 481 milyar dolarlık bir iktisattan bahsedileceği de kestirimler içinde. Şu anda rastgele bir aboneliği bulunan 2.2 milyar bireyden bahsediliyor. 2025’te ise bu sayının 4 milyarı geçeceği beklentisi hakim. Bu sayılar akla şu soruyu getiriyor; mülkiyetin sonu mu geliyor?

Perakende ve giyside yaygınlaşıyor

Abonelik hizmeti dünyada bilhassa perakende alanında süratle yaygınlaşıyor. İngiltere’nin birinci kahve aboneliğini Pret a Manger başlattı mesela. Selfridges ise fizikî mağazalardan giysilere erişmek için sınırsız teslimat için aylık abone olunabilecek moda kiralama hizmetini devreye aldı.

Gelişme çağındaki çocukların ayakkabı numarası kısa aralıklarla değişme gösterebiliyor. Alınan ayakkabılar birkaç ay ortasında küçük gelmeye başlıyor. Bunu nazarann Nike yenilikçi bir tahlil getirdi, Nike Adventure Club ile çocuklara ayakkabı aboneliği başlattı.

2-10 yaş içinde çocuklar için oluşturabileceğiniz abonelik paketleri üç farklı fiyata sahip. Üç ayda bir ayakkabı gönderen abonelik için 20, iki ayda bir gönderim yapılan paket 30 ve her ay yeni ayakkabı gönderilen paket ise 50 dolar.

bir daha bu yıl lüks giysi markası Ralph Lauren, abonelik sistemi sunduğu birinci giysi kiralama teşebbüsü olan The Lauren Look’u tanıttı.

Türkiye’de ise 2017 yılında Engin Can Kurt ve Selen Korkmaz tarafınca kurulan Clotie insanların alışveriş döngüsünü kolaylaştırıp, özelleştirilmiş tarz tecrübesi ile alışveriş yapılmasına imkan sağlıyor. Alışveriş yaparak vakit harcamak istemeyenler platform içerisindeki stilistler aracılığıyla kullanıcılarına kendi usullerine uygun olarak seçilen kombinleri meskenlerinde deneme ve beğendiklerini almak imkanı sunuyor.

Ayşe Kefli ve Beğenilen Atasoy’un kurduğu Unomoi’nin de kendi seçtiğiniz kıyafetleri kiralayıp, bir ay boyunca dilediğiniz kadar giymenize imkan sağlayan online platformlardan bir oburu.

BMW ve Tesla da donanımlar için abonelik başlatacak

Abonelik modeli, araba, turizm ve elektronik üzere dallarda de yavaş yavaş kendini göstermeye başlıyor.

Pandemi niçiniyle durma noktasına gelen turizm dalında de oteller düşük doluluk oranları ve gelir düşüşlerinin önüne geçmek için aylık abonelik modellerini devreye almaya başladı. Yatırımcıları içinde WeWork kurucu ortağı Adam Neumann’ın da bulunduğu bir butik otel zinciri olan Selina bunlardan biri…

Selina, geçen yıl Avrupa, Latin Amerika ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki mülklerinde CoLive isimli bir abonelik başlattı. Meksika, Tulum’daki otellerde kalmak için ayda yaklaşık 350 dolar ile 5 bin dolar içinde ödeme yapmanız gerekiyor.

Emsal uygulamanın büyük otel guruplarında da kelam konusu olup olmayacağını vakit gösterecek.

Yakın vakitte Business Insider’da çıkan bir habere bakılırsa BMW de montaj sırasında arabanın gerekli donanım ve yazılımı olsa da daha sonradan alıcının tercihine göre aktifleştirilebilecek sürat sabitleyici, şeritte kalma yardımı, ısıtmalı direksiyon simidi üzere teknik özellikler için abonelik sistemi başlattı.

Son olarak ise Tesla, Full Self Driving paketini, aldığı yeni beta güncellemesi ile kullanıcılara abonelik sistemiyle sunacağını belirtildi. Evvelce bu paketi tek seferde 10 bin dolar ödeyerek almanız gerekiyordu. Abonelik ile aylık 199 TL ödeyerek bu sisteme artık abone olunabilecek. Dünyada öteki otomotiv şirketlerinden de otonom sürüş için abonelik sistemi başlatma tarafında hazırlık haberleri geliyor.

Telefon aboneliği fikri kulağa nasıl geliyor?

Geçen yıl Samsung, İngiltere pazarında amiral gemisi Galaxy S20 5G telefonlarının yanı sıra bir dizi Microsoft uygulaması ve hizmetini içeren yeni bir telefon aboneliği olan Samsung Access’i piyasa sürdü. Samsung Access, yeni telefonlar piyasaya çıktıkça, kullanıcılarına telefon modelini süratle yükseltebilme imkanı sunuyor. bu biçimdelikle her dokuz ayda bir yeni bir aygıta geçilme imkanı sunuyor bu abonelikle. Samsung Access fiyatlandırması da kullanıcıların telefon tercihine bağlı.

Türkiye’de de dikkat çeken örnekler var

Abonelik temelli iş modellerini Türkiye’de deneyen büyük kurumlar da var. Bu iş modelini birinci deneyen şirketlerden biri Vestel. 2018 yılında televizyon alışverişinde abonelik modelini getiren şirket, V Hepyeni modeliyle ayda 89 TL’den başlayan abonelik seçenekleri ile her 2 yılda televizyonu yenileme vaadinde bulunmuştu. Son olarak ise şirket, kahve.com işbirliği ile Vestel filtre kahve makineleri ve kahve.com’un kahvelerini, 4 farklı abonelik seçeneğiyle tüketicilerle buluşturacağını deklare etti. Kahve aboneliği kapsamında müşteriler, Vestel’in sunduğu 4 farklı abonelik seçeneğinden kendilerine en uygun olanını seçerek, Vestel filtre kahve makinelerinin yanında 12 ay boyunca kahve.com’daki 20’den çok ülkeden gelen 70’i aşkın çeşide sahip Moliendo Finest Coffee marka kahvelerle, lezzetli ve keyifli bir kahve tecrübesi yaşama fırsatı bulacak. Abonelik sistemini hayata geçiren bir öbür şirket ise Evyap oldu. Şirketin e-ticaret sitesi evyapshop.com’da başlayan abonelik sistemi, belirlenen eserlerde aboneliğe dönüştürülen siparişlerin, kullanıcının belirlediği tarihlerde otomatik olarak kargolanmasını sağlıyor. bu biçimdece tüketicilerin tertipli olarak satın aldığı eserler için her ay tekrar sipariş vermesine gerek kalmıyor. çiçeksepeti.com ise geçen yıl başlatmış olduğu abonelik sistemine üye olanlara, mevsimine uygun olarak tasarlanan aranjmanları haftada, iki haftada yahut ayda bir şeklide ‘Bu Kutuda Memnunluk Var’ yazan özel bir kutuda gönderiyor. Kullanıcılar aboneliği diledikleri vakit dondurabiliyor. Son olarak da PTTAVM bebek maması, bebek bezi, süratli tüketim eserleri üzere eserlerde abonelik sistemi ile özel fiyatlarla müşterine eser ulaştırmak üzere çalıştığını deklare etti.

Yazılımda da abonelik iş modeli öne çıkıyor

SaaS, yani bulut tabanlı servis olarak sunulan yazılımların yaygınlaşmaya başlamasıyla bir arada, biroldukca şirket bulut tabanlı ve abonelik sistemiyle sunulan yazılımları tercih etmeye başladı. Bugün 30 bin abonesine ön muhasebe hizmeti sunan ve Türkiye’nin birinci SaaS teşebbüslerinden biri olan Paraşüt’ün pazarlama yöneticisi Bora Şahan, birinci günden itibaren şirketin kullanıcı dostu, her yerden erişilebilen ve ayrıyeten abonelik sistemi ile yatırımı minimuma çeken bir uygulama geliştirmek için yola çıktığını söylüyor. Bugün sınırsız fatura, stok ve cari kayıt imkanı sunan Paraşüt’e müşteriler aylık ya da yıllık olarak abone olabiliyor. Yeni abone kazanmak kadar, müşteri memnuniyetini sağlayıp aboneyi sistemde tutmak da kolay değil. Şahan bunun için neler yaptıklarını şu biçimde anlatıyor:

“Abone sirkülasyonumuz, içerisinde bulunduğumuz SaaS kategorisi ortalaması ile karşılaştırıldığında hayli düşük düzeylerde. Müşteri memnuniyetinin fakat bu mevzuyu önemli bir biçimde ele alan bir takım ile mümkün olacağına inanıyoruz. Bu niçinle Paraşüt’te her süreç müşteri ve muhtaçlıkları ile başlar. Yeni eser geliştirme süreçlerimizde müşteri araştırmaları ve kullanım modellemeleri büyük yer meblağ. Sonunda ortaya çıkan eserin, müşterimizin tek bir noktadaki muhtaçlığı yerine tüm süreci kapsayacak genişlikte bulunmasına bilhassa dikkat ediyoruz. Bu sayede müşterilerimizin anlık gereksinimlerine karşılık verirken, gelecekte oluşabilecek gereksinimlerine da baştan tahlil sunuyor, müşteri memnuniyetini de artırıyoruz.”

Sesli kitap platformlarına abonelikler artıyor

Abonelik sistemiyle çalışan uygulamalardan bir oburu de sesli kitap uygulamaları. Audioteka da bu platformlardan biri. Dünya genelinde 6 milyon, ülkemizde ise 100 binin üzerinde kullanıcının deneyimlediği Autdioteka’nın eser yöneticisi Hande Saygılı, geçen yıl sesli kitaplara olan talebin 2.5 kattan fazla arttığını anlatıyor. Türkiye’de şu ana kadar 25’i aşkın yayıneviyle işbirliği yaptıklarına değinen Saygılı, “Bugün itibariyle hem Türk hem dünya klasiklerini kapsayan edebiyat kategorimizden şahsi gelişime, çocuk kitaplarından bilim tekniğe, sesli radyo tiyatrosundan ideolojiye, yaklaşık 15 farklı kategoride sesli kitaplarımız mevcut” diyor. Müşteri memnuniyetini sağlamanın temellerini müşteri tecrübesini kolaylaştırıp özel kılmak üzerine kurduklarının altını çizen saygılı, bu noktada sistemli, kolay ve kullanıcı dostu bir arayüz kullandıklarını, sistemlerini her vakit kullanıcı tecrübesi odaklı yürüttüklerini anlatıyor. Saygılı bu noktada kıymetli bir ipucunu ise şu sözlerle paylaşıyor:

“Teknoloji epeyce kolay kopyalanabilen bir şey. Bu noktada rakiplerinizden farklılaşmak ve dinleyicilerin abonelik sisteminde kalmalarını sağlamak için kaliteli içerik epey kıymetli.”

Aboneleri elde tutmak için neler yapılmalı?

Aboneleri elde tutmak için neler yapılmalı? McKinsey’in yaptığı bir araştırmaya göre başarılı bir abonelik modeli için dört mecburilik kelam konusu.

1. Eklentiden kaçının: Bir trend olduğu için mevcut eser yahut hizmetlere abonelik eklemekten kaçınmalı. Bunun yerine karar vericiler, yeni bir abonelik işinin, karşılanmayan bir tüketici muhtaçlığına bağlı bir kıymet teklifine ve iş durumuna dayalı sürdürülebilir bir model olmasını ve perakendecinin genel stratejisini desteklemesini sağlamalı.

2. Bedel sağlayarak yeni tüketiciler kazanın: Yeni aboneler için en kuvvetli mıknatıs, teklifl er ve fiyatlandırmanın yanlışsız kombinasyonu olan uygun algılanan pahadır. Yüksek kalite ve eser yahut tecrübe çeşitliliği abonelik kayıtlarında en değerli faktörlerdir.

3. Tüketicileri çeşitli şahane tecrübelerle elde tutma: Bir abonelik hizmetinin kaliteli ve yeni tecrübeler sunma yeteneği, müşteriler için daha ilgi alımlı ve eğlenceli oluyor. Bu da müşterilerin aboneliğini iptal etme yahut değiştirme mümkünlüğünü azaltıyor.

4. Esnek fiyatlandırma ile münasebetleri sürdürün ve kesintileri azaltın: Abone iptallerinin üç sebebi var; fiyat için algılanan bedel eksikliği, yeni ve eğlenceli eser yahut tecrübelerin kıtlığı, abonelikler yahut fiyatlandırma seçeneklerin eksikliği. Abonelere, hizmette kalmaları konusunda onları motive etmek için hizmeti nasıl kullanacaklarında da onlara kâfi esnekliği sağlamak kıymetli. Her fiyat katmanında gerçek fiyatı ve teklifl eri bulmak, tüketiciler için esnekliği dengelemek, müşteri kaybını azaltmak ve yatırım getirisini artırmak için kritik değere sahip.

Statü sembolü haline geliyor

Abonelik modeli hem kullanıcılar tıpkı vakitte uygulama geliştiricileri için avantajlı bir iş modeli. Zira kullanıcılar küçük bir fiyat karşılığında kaliteli bir tecrübe yaşarlarken, geliştiriciler de sabit bir gelir kaynağı elde ediyor. Adjust Bölge Müdürü Seçkin Özcan, uygulamalarını monetize etmek için abonelik modelini en epey kullanan kesimler ortasında sıhhat ve fitness uygulamaları, lisan tahsiline yönelik eğitim uygulamaları, ortasında haber, e-kitap ve çizgi roman üzere alt kesimlerin yer aldığı yayınlar ve müzik/video streaming üzere cümbüş uygulamalarının bulunduğunu söylüyor. Son periyotta her türlü servis yahut eser için aboneliklerin gün geçtikçe bir statü sembolü haline geldiğinin altını çizen Özcan konuşmasını şöyleki sürdürüyor: “Bu trend pandemi boyunca devam etti. Adjust’ın Apptopia datalarını kullanarak yaptığı araştırmaya bakılırsa, Google Play Store’daki en tanınan 225 uygulamanın yüzde 79’u ve App Store’daki en epeyce istek bakılırsan 225 uygulamanın yüzde 49’u abonelik modelini kullanıyor. Şirketler iki tıp abonelik sunabiliyor. Fiyatlı aboneliğin ortasında reklamsız içerikler, ek servisler ve ek içerikler olurken, fiyatsız abonelikte bunlar olmuyor. Aboneliğe dayalı hizmetler için vadeliden ayrıcalıkların sunulmaması ise şirketler için ölümcül olabiliyor.”

Model niye cazip?

Simon-Kucher Londra Yöneticisi Mark Billige, iki ana niçinden dolayı abonelikleri sevdiğimizi anlatıyor. Aboneliklerin artık kazanmayı sağlayıp acıyı geleceğe ertelemesini sevdiğimizi aktaran Billige, şunları söylüyor:

“Yani evvelinde daha az ödeyin lakin çabucak tüketime başlayın özelliğini seviyoruz. Ayrıyeten vakit ortasında birden çok satın alma sonucu verme gereksinimimizi azaltan bir aboneliğin öngörülebilirliğini ve sıradanliğini de seviyoruz. Doğal disiplinli uyguladıkları sürece abonelikler eşsiz bir hayat üslubu avantajı da sağlıyor. Kutu abonelikleri bu niçinle evvel sıhhat, hoşluk ve uygun hayat alanlarıda başladı.”

Aboneliklerin tedarikçiler için ise dijital kanallarda büyüme, uygun maliyetli ve ölçeklenebilir bir vitrin sağlama ve esneklik sağladığını aktaran Billiğe, “Abone temelli iş yapan şirketler istikrarlı ve öngörülebilir bir gelir akışına sahip olduğu üzere hayli kıymetli müşteri datalarına de sahip oluyor” diyor.

Okumaya devam et...