AB Büyükelçisi Meyer-Landrut, 21-22 Ekim tarihlerinde Dalyan ve Bodrum’da, “Deniz Biyoçeşitliliğinin korunması” konusunda AB’nin paydaşı olduğu etkinliklere katıldı.
Aktifliklerin ve röportajın yapıldığı tarihte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Osman Kavala’nın hür bırakılması için ortak bildiri açıklayan 10 ülkenin büyükelçisi ile ilgili “Bu Soros artığını savunanlar, bunu nasıl bıraktırırız uğraşı arasındaler. söylemiş oldum Dışişleri Bakanımıza, bizim bunları ülkemizde ağırlamak üzere bir lüksümüz olamaz” açıklaması yapmıştı.
Fakat Dışişleri Bakanlığı’na “istenmeyen adam” ilan edilmeleri talimatı verdiğini açıklamamıştı.
Aktiflikleri izleyen BBC Türkçe’den Ayşe Sayın, Büyükelçi Meyer-Landrut, Türkiye’nin Paris İklim Mutabakatı’nı imzalaması daha sonrasında yaşanacak süreç, Osman Kavala’nın özgür bırakılması için 10 ülke büyükelçisinin yaptığı davet, bununla ilgili tartışmalar ve AB-Türkiye alakalarına dair konuştu.
“MÜZAKERELER DONMUŞ VAZİYETTE DİYEBİLİRİZ”
-10 ülkenin büyükelçisinin Osman Kavala’nın hür bırakılması davetine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Onların burada yaşaması lükstür” dedi. Kavala’yı da “Soros artığı” olarak nitelendirdi. Son durum raporunu da dikkate aldığımızda AB açısından bu tartışmayı nasıl değerlendirirsiniz?
Ben aslında ortak çıkarlarımızın sarih olduğu alanlar üzerinde çalışmaya çabalıyorum. Ve işbirliğimizi geliştirebileceğimiz alanlara odaklanmaya çalışıyorum.
Olağan bu, insan hakları, hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı bizim ilgili olmadığımız alanlar manasına gelmiyor. Kurul hafta başında raporunu yayımladı. Burada da duruma dair AB’nin kanılarını, bizim niyetlerimizi gorebilirsiniz. Maalesef bir geriye gidiş, bir kötüleşme var. Raporda da bu detaylarıyla anlatılıyor.
Bu rapor aslında AB’ye iştirak manasında bir rapor ve bu da Kopenhag kriterlerinin yerine getirilmediği manasına geliyor ve müzakereler donmuş vaziyette diyebiliriz. Raporun bu vurgularıyla da değişecek üzere değil. Lakin iklim konusunda, sıhhat, mülteciler ve göç üzere memleketler arası konularda bir arada çalışmayabileceğimiz manasına gelmiyor.
“TÜRKİYE’DEN AİHM KARARLARINA RİAYET ETMESİNİ BEKLİYORUZ”
-Büyükelçilerin sınırdışı edilmesi üzere bir durum olursa, bu AB Türkiye bağlantılarını nasıl bir noktaya getirir?
Olağan Türkiye, hangi adımı atar atmaz, spekülasyona girmem. Ancak uygun adım ne olabilir? Türkiye, Avrupa Kurulu’nun (AK) kurucu üyesi olmaktan haklı olarak gurur duyuyor. Ancak AK kurucu üyesi olarak da bütün üye devletlerin olduğu üzere Türkiye’nin de bu kurulun kurumlarına riayet etmesi gerekiyor.
Örneğin AİHM de bu kurumlarından bir tanesi, onun kararlarına uygun hareket etmesi bekleniyor. Biz Avrupa ülkeleri olarak bütün üye devletlerin bu kurumları kabul etmelerini ve saymalarını, bütün ülkeler üzere Türkiye’nin de bu kararlara riayet etmelerini bekliyoruz.
“İÇİMİZ RAHAT, RAPORA İNANIYOR VE GÜVENİYORUZ”
-AB periyot raporu konusunda Türkiye, “Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ın istekleri doğrultusunda” birtakım değerlendirmelerin yer aldığını söylüyor. Ayrıyeten Türkiye, AB’nin 18 Mart mutabakatında kelamını tutmadığını ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi gerektiğini düşünüyor. Bu tenkitlere AB’nin yanıtı ne olur?
Bu rapor konusunda içimiz rahat. Rapora inanıyor ve güveniyoruz. Ülkede yaşananları da yakından takip ediyoruz. Hazırlanması kademesinde herkesle, ilgili tüm taraflarla temasa geçiyoruz. Hükümet kanadından olsun, sivil toplum olsun, belediyelerle, derneklerle, tüm temsilcilerle bir ortaya geliyoruz. Yalnızca Ankara ve İstanbul’da yapmıyoruz bunları. Bu süreç içerisinde bilgi edinmek hedefiyle Türkiye’nin farklı yerlerini de ziyaret ediyoruz. ötürüsıyla rapor çok ağır bir hazırlık sürecinden geçiyor.
AB’ye üye devletler içinde bir dayanışma bağı vardır. Bu da fazlaca şaşırtan değil, olmaması şaşırtan olurdu diye düşünüyorum. Sonuçta AB üzere kurumlarda üyelerin birbiriyle dayanışıyor olması temel unsurdur. Ancak bu biçimde bir dayanışma bağının bulunması üye devletlerin kendi ortalarında kimi farklı görüşlerinin olabileceği gerçeğini değiştirmiyor. Ancak Türk tarafı her vakit güya bir-iki ülke üye devletin yükü ile hazırlanıyormuş üzere yaklaşıyor. O denli bir durum yok aslında. Tek bir muharriri yok bu ilerleme raporunun.
Şunu demek istiyorum; dayanışma AB’nin temel prensibidir. Rastgele bir üye devlet, rastgele bir AB siyasetinin tek bir müellifi olamaz, tek bir üye devlet tarafınca AB üye siyaseti hazırlanmış olamaz ve bu, Türkiye için de geçerli, öteki ülkeler için de geçerli.
“AB SÖZVERDİĞİ SAYILARIN ÜZERİNE ÇIKTI, 30 BİN SURİYELİ MÜLTECİYİ YERLEŞTİRDİ”
18 Mart’ın da hayli farklı boyutu var. Bunun kıymetli bir kısmını göç ve mülteciler konusu oluşturuyor. Bir de iştirak süreci Gümrük Birliği ve vize sorunu var.
Göç ve mültecilerle ilgili olan kısmına baktığımız vakit Türkiye, Yunanistan ve Yunan adalarına göçü büyük ölçüde engellemiş, durdurmuş durumda. bir daha baktığınızda AB de Suriyeli mültecilerle ilgili faaliyetler konusunda Türkiye’ye takviye kelamını tuttu; 6 milyar Euro dayanak olacağın duyurmuştu ve bunu sağladı.
Bunun yanı sıra ek 3 milyar Euro daha köprü finansmanı diyebileceğimiz 500 milyon Euro’yu daha ekstra olarak sağladı. Tüm bunlara baktığımızda aslında AB mali olarak sağlamayı yemin ettiği katkıyı sağlamış ve kelamını tutmuş durumda.
Hatta birinci vakit içinderda diğer konuşulan sayılardan da daha fazla üzerine çıkmış durumda. Ve bir daha Türkiye ile birtakım işbirliği çalışmalarına da takviye sağladı. Örneğin, hudut idaresinde bilhassa de Doğu hududunda, oradaki nezaretin emeliyle 250 milyon Euro’yu aşkın dayanak sağlamış durumda. AB bu manada da yükümlülüklerini yerine getirdi diyebiliriz.
Üye devletlere Suriyeli mültecilerin yerleştirilmesi problemi ile ilgili olarak da; AB, Türkiye’nin kabul ettiği sayıda mülteciyi alacaktı. Ancak AB burada aslında bu sayıların daha da üstüne çıktı. Öte yandan Türkiye’nin Yunan adalarından gelen 2-3 bin civarındaki mülteciyi kabul ettiğini görüyoruz. AB yemin ettiği sayıların da üstüne çıkarak yaklaşk 30 bin kadar Suriyeli mülteciyi üye devletlere yerleştirdi. Ve yapılan mutabakatta teğe bir biçiminde; Türkiye’nin kabul ettiği her mülteci kadar, AB üyesi ülkelere de yerleştirilecekti. Ama teğe bir değil, teğe on formunda bir oran çıktı sonuç olarak. Her ne kadar üye devletler olarak biz hudutlu sayıda mülteci almış olsak da kelam verilenin de üzerinde bir performans gösterdik.
“VİZE SERBESTİSİ İLE 6 TANE KRİTER KALDI”
Vize serbestisi yol haritası ile ilgili 6 tane kriter kalmış durumda. Bütün bunlara baktığımızda çok da değerli kriterler: Örneğin terör tarifi ile ilgili kriterler var, şahsi bilgilerin korunmasıyla ilgili kriterler var. Sayın Johansson da (Avrupa Komitesi’nin İçişlerinden Sorumlu Üyesi) Türkiye’ye geldiğinde AB’nin bu bahiste diyalogları devam ettirmeye hazır olduğunu tabir etmişti. Ama üye devletlere bu biçimde bir teklifi götürmedilk evvel Türkiye’nin de bu kriterleri yerine getirdiğini teyit etmesi gerekiyor. daha sonra da üye devletlere dönüp, “evet biz bu diyaloğu devam ettirebiliriz” diyebilsin.
-Gümrük birliği güncellemesine ait süreç nasıl işliyor?
Gümrük Birliği ile ilgili olarak bu bağların bir daha başlamasını istiyoruz. Konsey’de bu manada da çalışmaların devam etmesini istiyoruz.
Son senelerda bilhassa fazlaca gündeme gelen ticaret pürüzleri, ticaret alanlarındaki sorunlu hususlar var. Öncelikle bunları halletmemiz gerekir. Aslında bunlar mevcut Gümrük Birliği çerçevesinde tahlile kavuşturulabilecek mevzular üzere görünüyor.
ötürüsıyla evvela bu ticaret pürüzleri ile ilgili konularda ilerleme kaydedebilelim ki, daha sonrasında yeni bir mutabakat müzakere etme evresine gelelim diye düşünüyoruz. AB olarak bunların da aşılabilmesi hedefiyle Brüksel’e birtakım ziyaretler gerçekleştirildi. Temmuz ayında tepe toplandı, teknik seviyede komite toplantıları gerçekleştirildi. Umuyoruz ki önümüzdeki günlerde bu konularda ilerlemeler kaydedilebilir. bu biçimdece Gümrük Birliği’nin yenilenmesi, güncellenmesi tekrar gündeme gelebilir.
“PARİS İKLİM MUTABAKATI’NIN ONAYLAMASI MÜSPET NOT OLARAK DÜŞÜLDÜ”
-Raporda, siyasi kriterlere ait neredeyse tek olumlu cümle yok. Bu Türkiye’yi Kopenhag kriterlerinden biraz daha uzaklaştırmaz mı?
Natürel epey uzun bir doküman. Biz raporun hazırlanması için bütün müktesebat başlıkları ile ilgili ayrıntılı çalışma yapıyoruz. Rastgele bir mevzuatta olumlu ilerleme olması halinde bu belirtiliyor.
Örneğin, ilerleme raporuna, Türkiye’nin Paris Muahedesi’ni onaylamasını biz müspet not olarak düştük. bir daha bunun üzere öteki alanlarda olumlu gelişme var ise not ediyoruz. Lakin Kopenhag kriterlerine ait siyasi bir gelişme olsa bu da not edilecekti.
Raporun aslında iki boyutlu olduğunu söyleyebiliriz. İştirak müzakerelerinde yer alan başlıkların hepsini inceliyoruz, hazırlık basamağında bir gözden geçiriyoruz. Ulaştırmadan, etrafa, güce kadar aklınıza gelebilecek iştirak müzakerelerinde yer alan başlıkların hepsine ait ahengi inceliyoruz.
Ne derece adım atılmış, ilerleme kaydedilmiş… Bunlara bakıyoruz. Bir de siyasi kriterler var. Bunlarla ilgili olarak da bilhassa içişleri, adalet başlığı daha odakta oluyor, daha üzerinde duruluyor. zatenız ilerleme raporu bundan ibaret değil. Çok daha kapsamlı bir çerçevesi var.
FRANSA-YUNANİSTAN SAVUNMA PAKTI: “ÜYE DEVLETLER SAVUNMA SİYASETLERİNE EGEMENLER”
-AB’nin telaşlı olduğu konulardan birisi Doğu Akdeniz’deki tansiyondu. Tansiyonun düşürülmesi için AB’nin uğraşları oldu ve şu anda en azından büyük bir tansiyon yok. Fakat bu ortada Fransa ile Yunanistan içinde bir savunma paktı imzalandı. Sizce bu mutabakat Doğu Akdeniz’deki suları bir daha ısıtır mı? İki AB ülkesinin bu çeşit bir savunma mutabakatı yapması AB siyasetleriyle örtüşüyor mu?
Üye devletler savunma siyasetlerinde hükümranlar. Bu bir AB siyaseti değil. Öteki ülkeler içinde da ikili mutabakatlar var esasen. Almanya ile Fransa içinde da, öbür ülkeler içinde da var. Ama bütün bu ülkeler; Fransa, İtalya, Yunanistan Türkiye ve Almanya NATO üyesi ülkeler. Ve AB içerisinde, savunma alanında sanırım en uygun çerçeve, NATO çerçevesi.
Doğu Akdeniz’le ilgili olarak da, evet geçen yıl yahut bu yıl başı itibariyle gerginliğin azaltılmakta olduğunu gördük. Bunun sürdürülebilir olmasını umuyoruz. Yaz boyunca Maraş’ta yaşanan gelişmelere ait birtakım gerginlikler oldu. Ve AB için değerli olan Yunanistan ile Türkiye içindeki görüşmelerin devam etmesi.
Bazıları buna istikşafi görüşmeler diyor, bazıları öteki isimler veriyor. Değerli olan bu görüşmelerin devam etmesi; ki yakın vakitte 63. Görüşmeler yapıldı.
Burada olağan ki kıymetli olan bu gerginliklerin ortadan kalkması. Bunlar da biliyorsunuz yürütülen keşif faaliyetleri, gemilerin faaliyetleri, NAVTEX üzere, bunlarla tetiklenen süreçler.
Sonuç olarak diplomatik kanalların burada biraz daha öne çıkmasını ve ortak bir tahlile kavuşturulmasını ümit ediyorum. Bu konu bir hafta evvel AB Dışişleri Bakanları toplantısında gündeme gelmişti. Ve Yüksek Temsilci Josep Borrell de bu toplantıya başkanlık etmişti. Kamuoyuna AB’nin diplomasi servisinden bu konuyla ilgili bir durum dokümanı hazırlayıp yayımlamaları istendi.
YEŞİL MUTABAKAT: “DESTEK HİBELER ÜZERİNDEN DEĞİL KREDİLER ÜZERİNDEN OLACAK”
-Türkiye Paris Muahedesi’ni onayladı. Türkiye sıklıkla termik güç üreten bir ülke. Ahenk sürecinde “yeşil mutabakat”la Türkiye’ye ne çeşit dayanaklar verilecek?
Türkiye’de epeyce önemli bir yenilenebilir gücün kurulmakta olduğunu görüyoruz. Natürel daha düşük bir süratle başlayınca artış da fazla oluyor. Matematik aslında, siyasetle alakası yok bunun. AB olarak da bizler aslında birlikte çalıştığımız ülkelere sağladığımız mali yardımlarda kimi değişiklere gitmeye çalışıyoruz. Bu özel bir yaklaşım değil genel bir yaklaşım.
örneğin geçmiş senelerda Türkiye’ye AB’nin sağladığı dayanaklar, daha evvel hibe formunda verilen desteklerdi. Bu takviyesi de krediler halinde vermek istiyoruz ve AB mali araçları vasıtasıyla yapmak istiyoruz. Bunlar garantiler aracılığıyla faiz takviyeleri formunda olabilir, yani bu takviyesi biraz daha rahat sağlayacak düzenekleri hayata geçirmek istiyoruz.
“TÜRKİYE’NİN DAYANAKTAN YARARLANACAK FAKAT ÖDEYEBİLECEK KAPASİTEDE OLMASI GEREKİYOR”
Tüm bu yapmaya çalıştıklarımız epeyce yıllı mali programın bir modülü. Türkiye için bir platform oluşturmaya çalışıyoruz bu manada. Kalkınma bankaları tarafınca, özel bankalar, Avrupa bankaları, üye devletlerin ulusal bankaları olabilir. Bu bankalar yeşil dönüşüm projelerini finanse edilebilirler. Fakat bunun için de Türkiye’nin elinde bu türlü finanse edilebilecek projeler listesi olması gerekiyor. Dayanaktan yararlanacak lakin ödeyebilecek kapasitede olması gerekiyor.
Bunu ödeyebilecek parayı da çıkarabilmeli. Sürdürülebilir projelere biz yeni devirde dayanak vermeye çalışıyoruz. Bu epey daha fazla fonun mobilize edilebileceği manasına geliyor. Bir paradigma değişikliği olacak. Burada ana takviye hibeler üzerinden değil krediler üzerinden olmuş olacak.
Aktifliklerin ve röportajın yapıldığı tarihte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Osman Kavala’nın hür bırakılması için ortak bildiri açıklayan 10 ülkenin büyükelçisi ile ilgili “Bu Soros artığını savunanlar, bunu nasıl bıraktırırız uğraşı arasındaler. söylemiş oldum Dışişleri Bakanımıza, bizim bunları ülkemizde ağırlamak üzere bir lüksümüz olamaz” açıklaması yapmıştı.
Fakat Dışişleri Bakanlığı’na “istenmeyen adam” ilan edilmeleri talimatı verdiğini açıklamamıştı.
Aktiflikleri izleyen BBC Türkçe’den Ayşe Sayın, Büyükelçi Meyer-Landrut, Türkiye’nin Paris İklim Mutabakatı’nı imzalaması daha sonrasında yaşanacak süreç, Osman Kavala’nın özgür bırakılması için 10 ülke büyükelçisinin yaptığı davet, bununla ilgili tartışmalar ve AB-Türkiye alakalarına dair konuştu.
“MÜZAKERELER DONMUŞ VAZİYETTE DİYEBİLİRİZ”
-10 ülkenin büyükelçisinin Osman Kavala’nın hür bırakılması davetine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Onların burada yaşaması lükstür” dedi. Kavala’yı da “Soros artığı” olarak nitelendirdi. Son durum raporunu da dikkate aldığımızda AB açısından bu tartışmayı nasıl değerlendirirsiniz?
Ben aslında ortak çıkarlarımızın sarih olduğu alanlar üzerinde çalışmaya çabalıyorum. Ve işbirliğimizi geliştirebileceğimiz alanlara odaklanmaya çalışıyorum.
Olağan bu, insan hakları, hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı bizim ilgili olmadığımız alanlar manasına gelmiyor. Kurul hafta başında raporunu yayımladı. Burada da duruma dair AB’nin kanılarını, bizim niyetlerimizi gorebilirsiniz. Maalesef bir geriye gidiş, bir kötüleşme var. Raporda da bu detaylarıyla anlatılıyor.
Bu rapor aslında AB’ye iştirak manasında bir rapor ve bu da Kopenhag kriterlerinin yerine getirilmediği manasına geliyor ve müzakereler donmuş vaziyette diyebiliriz. Raporun bu vurgularıyla da değişecek üzere değil. Lakin iklim konusunda, sıhhat, mülteciler ve göç üzere memleketler arası konularda bir arada çalışmayabileceğimiz manasına gelmiyor.
“TÜRKİYE’DEN AİHM KARARLARINA RİAYET ETMESİNİ BEKLİYORUZ”
-Büyükelçilerin sınırdışı edilmesi üzere bir durum olursa, bu AB Türkiye bağlantılarını nasıl bir noktaya getirir?
Olağan Türkiye, hangi adımı atar atmaz, spekülasyona girmem. Ancak uygun adım ne olabilir? Türkiye, Avrupa Kurulu’nun (AK) kurucu üyesi olmaktan haklı olarak gurur duyuyor. Ancak AK kurucu üyesi olarak da bütün üye devletlerin olduğu üzere Türkiye’nin de bu kurulun kurumlarına riayet etmesi gerekiyor.
Örneğin AİHM de bu kurumlarından bir tanesi, onun kararlarına uygun hareket etmesi bekleniyor. Biz Avrupa ülkeleri olarak bütün üye devletlerin bu kurumları kabul etmelerini ve saymalarını, bütün ülkeler üzere Türkiye’nin de bu kararlara riayet etmelerini bekliyoruz.
“İÇİMİZ RAHAT, RAPORA İNANIYOR VE GÜVENİYORUZ”
-AB periyot raporu konusunda Türkiye, “Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ın istekleri doğrultusunda” birtakım değerlendirmelerin yer aldığını söylüyor. Ayrıyeten Türkiye, AB’nin 18 Mart mutabakatında kelamını tutmadığını ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi gerektiğini düşünüyor. Bu tenkitlere AB’nin yanıtı ne olur?
Bu rapor konusunda içimiz rahat. Rapora inanıyor ve güveniyoruz. Ülkede yaşananları da yakından takip ediyoruz. Hazırlanması kademesinde herkesle, ilgili tüm taraflarla temasa geçiyoruz. Hükümet kanadından olsun, sivil toplum olsun, belediyelerle, derneklerle, tüm temsilcilerle bir ortaya geliyoruz. Yalnızca Ankara ve İstanbul’da yapmıyoruz bunları. Bu süreç içerisinde bilgi edinmek hedefiyle Türkiye’nin farklı yerlerini de ziyaret ediyoruz. ötürüsıyla rapor çok ağır bir hazırlık sürecinden geçiyor.
AB’ye üye devletler içinde bir dayanışma bağı vardır. Bu da fazlaca şaşırtan değil, olmaması şaşırtan olurdu diye düşünüyorum. Sonuçta AB üzere kurumlarda üyelerin birbiriyle dayanışıyor olması temel unsurdur. Ancak bu biçimde bir dayanışma bağının bulunması üye devletlerin kendi ortalarında kimi farklı görüşlerinin olabileceği gerçeğini değiştirmiyor. Ancak Türk tarafı her vakit güya bir-iki ülke üye devletin yükü ile hazırlanıyormuş üzere yaklaşıyor. O denli bir durum yok aslında. Tek bir muharriri yok bu ilerleme raporunun.
Şunu demek istiyorum; dayanışma AB’nin temel prensibidir. Rastgele bir üye devlet, rastgele bir AB siyasetinin tek bir müellifi olamaz, tek bir üye devlet tarafınca AB üye siyaseti hazırlanmış olamaz ve bu, Türkiye için de geçerli, öteki ülkeler için de geçerli.
“AB SÖZVERDİĞİ SAYILARIN ÜZERİNE ÇIKTI, 30 BİN SURİYELİ MÜLTECİYİ YERLEŞTİRDİ”
18 Mart’ın da hayli farklı boyutu var. Bunun kıymetli bir kısmını göç ve mülteciler konusu oluşturuyor. Bir de iştirak süreci Gümrük Birliği ve vize sorunu var.
Göç ve mültecilerle ilgili olan kısmına baktığımız vakit Türkiye, Yunanistan ve Yunan adalarına göçü büyük ölçüde engellemiş, durdurmuş durumda. bir daha baktığınızda AB de Suriyeli mültecilerle ilgili faaliyetler konusunda Türkiye’ye takviye kelamını tuttu; 6 milyar Euro dayanak olacağın duyurmuştu ve bunu sağladı.
Bunun yanı sıra ek 3 milyar Euro daha köprü finansmanı diyebileceğimiz 500 milyon Euro’yu daha ekstra olarak sağladı. Tüm bunlara baktığımızda aslında AB mali olarak sağlamayı yemin ettiği katkıyı sağlamış ve kelamını tutmuş durumda.
Hatta birinci vakit içinderda diğer konuşulan sayılardan da daha fazla üzerine çıkmış durumda. Ve bir daha Türkiye ile birtakım işbirliği çalışmalarına da takviye sağladı. Örneğin, hudut idaresinde bilhassa de Doğu hududunda, oradaki nezaretin emeliyle 250 milyon Euro’yu aşkın dayanak sağlamış durumda. AB bu manada da yükümlülüklerini yerine getirdi diyebiliriz.
Üye devletlere Suriyeli mültecilerin yerleştirilmesi problemi ile ilgili olarak da; AB, Türkiye’nin kabul ettiği sayıda mülteciyi alacaktı. Ancak AB burada aslında bu sayıların daha da üstüne çıktı. Öte yandan Türkiye’nin Yunan adalarından gelen 2-3 bin civarındaki mülteciyi kabul ettiğini görüyoruz. AB yemin ettiği sayıların da üstüne çıkarak yaklaşk 30 bin kadar Suriyeli mülteciyi üye devletlere yerleştirdi. Ve yapılan mutabakatta teğe bir biçiminde; Türkiye’nin kabul ettiği her mülteci kadar, AB üyesi ülkelere de yerleştirilecekti. Ama teğe bir değil, teğe on formunda bir oran çıktı sonuç olarak. Her ne kadar üye devletler olarak biz hudutlu sayıda mülteci almış olsak da kelam verilenin de üzerinde bir performans gösterdik.
“VİZE SERBESTİSİ İLE 6 TANE KRİTER KALDI”
Vize serbestisi yol haritası ile ilgili 6 tane kriter kalmış durumda. Bütün bunlara baktığımızda çok da değerli kriterler: Örneğin terör tarifi ile ilgili kriterler var, şahsi bilgilerin korunmasıyla ilgili kriterler var. Sayın Johansson da (Avrupa Komitesi’nin İçişlerinden Sorumlu Üyesi) Türkiye’ye geldiğinde AB’nin bu bahiste diyalogları devam ettirmeye hazır olduğunu tabir etmişti. Ama üye devletlere bu biçimde bir teklifi götürmedilk evvel Türkiye’nin de bu kriterleri yerine getirdiğini teyit etmesi gerekiyor. daha sonra da üye devletlere dönüp, “evet biz bu diyaloğu devam ettirebiliriz” diyebilsin.
-Gümrük birliği güncellemesine ait süreç nasıl işliyor?
Gümrük Birliği ile ilgili olarak bu bağların bir daha başlamasını istiyoruz. Konsey’de bu manada da çalışmaların devam etmesini istiyoruz.
Son senelerda bilhassa fazlaca gündeme gelen ticaret pürüzleri, ticaret alanlarındaki sorunlu hususlar var. Öncelikle bunları halletmemiz gerekir. Aslında bunlar mevcut Gümrük Birliği çerçevesinde tahlile kavuşturulabilecek mevzular üzere görünüyor.
ötürüsıyla evvela bu ticaret pürüzleri ile ilgili konularda ilerleme kaydedebilelim ki, daha sonrasında yeni bir mutabakat müzakere etme evresine gelelim diye düşünüyoruz. AB olarak bunların da aşılabilmesi hedefiyle Brüksel’e birtakım ziyaretler gerçekleştirildi. Temmuz ayında tepe toplandı, teknik seviyede komite toplantıları gerçekleştirildi. Umuyoruz ki önümüzdeki günlerde bu konularda ilerlemeler kaydedilebilir. bu biçimdece Gümrük Birliği’nin yenilenmesi, güncellenmesi tekrar gündeme gelebilir.
“PARİS İKLİM MUTABAKATI’NIN ONAYLAMASI MÜSPET NOT OLARAK DÜŞÜLDÜ”
-Raporda, siyasi kriterlere ait neredeyse tek olumlu cümle yok. Bu Türkiye’yi Kopenhag kriterlerinden biraz daha uzaklaştırmaz mı?
Natürel epey uzun bir doküman. Biz raporun hazırlanması için bütün müktesebat başlıkları ile ilgili ayrıntılı çalışma yapıyoruz. Rastgele bir mevzuatta olumlu ilerleme olması halinde bu belirtiliyor.
Örneğin, ilerleme raporuna, Türkiye’nin Paris Muahedesi’ni onaylamasını biz müspet not olarak düştük. bir daha bunun üzere öteki alanlarda olumlu gelişme var ise not ediyoruz. Lakin Kopenhag kriterlerine ait siyasi bir gelişme olsa bu da not edilecekti.
Raporun aslında iki boyutlu olduğunu söyleyebiliriz. İştirak müzakerelerinde yer alan başlıkların hepsini inceliyoruz, hazırlık basamağında bir gözden geçiriyoruz. Ulaştırmadan, etrafa, güce kadar aklınıza gelebilecek iştirak müzakerelerinde yer alan başlıkların hepsine ait ahengi inceliyoruz.
Ne derece adım atılmış, ilerleme kaydedilmiş… Bunlara bakıyoruz. Bir de siyasi kriterler var. Bunlarla ilgili olarak da bilhassa içişleri, adalet başlığı daha odakta oluyor, daha üzerinde duruluyor. zatenız ilerleme raporu bundan ibaret değil. Çok daha kapsamlı bir çerçevesi var.
FRANSA-YUNANİSTAN SAVUNMA PAKTI: “ÜYE DEVLETLER SAVUNMA SİYASETLERİNE EGEMENLER”
-AB’nin telaşlı olduğu konulardan birisi Doğu Akdeniz’deki tansiyondu. Tansiyonun düşürülmesi için AB’nin uğraşları oldu ve şu anda en azından büyük bir tansiyon yok. Fakat bu ortada Fransa ile Yunanistan içinde bir savunma paktı imzalandı. Sizce bu mutabakat Doğu Akdeniz’deki suları bir daha ısıtır mı? İki AB ülkesinin bu çeşit bir savunma mutabakatı yapması AB siyasetleriyle örtüşüyor mu?
Üye devletler savunma siyasetlerinde hükümranlar. Bu bir AB siyaseti değil. Öteki ülkeler içinde da ikili mutabakatlar var esasen. Almanya ile Fransa içinde da, öbür ülkeler içinde da var. Ama bütün bu ülkeler; Fransa, İtalya, Yunanistan Türkiye ve Almanya NATO üyesi ülkeler. Ve AB içerisinde, savunma alanında sanırım en uygun çerçeve, NATO çerçevesi.
Doğu Akdeniz’le ilgili olarak da, evet geçen yıl yahut bu yıl başı itibariyle gerginliğin azaltılmakta olduğunu gördük. Bunun sürdürülebilir olmasını umuyoruz. Yaz boyunca Maraş’ta yaşanan gelişmelere ait birtakım gerginlikler oldu. Ve AB için değerli olan Yunanistan ile Türkiye içindeki görüşmelerin devam etmesi.
Bazıları buna istikşafi görüşmeler diyor, bazıları öteki isimler veriyor. Değerli olan bu görüşmelerin devam etmesi; ki yakın vakitte 63. Görüşmeler yapıldı.
Burada olağan ki kıymetli olan bu gerginliklerin ortadan kalkması. Bunlar da biliyorsunuz yürütülen keşif faaliyetleri, gemilerin faaliyetleri, NAVTEX üzere, bunlarla tetiklenen süreçler.
Sonuç olarak diplomatik kanalların burada biraz daha öne çıkmasını ve ortak bir tahlile kavuşturulmasını ümit ediyorum. Bu konu bir hafta evvel AB Dışişleri Bakanları toplantısında gündeme gelmişti. Ve Yüksek Temsilci Josep Borrell de bu toplantıya başkanlık etmişti. Kamuoyuna AB’nin diplomasi servisinden bu konuyla ilgili bir durum dokümanı hazırlayıp yayımlamaları istendi.
YEŞİL MUTABAKAT: “DESTEK HİBELER ÜZERİNDEN DEĞİL KREDİLER ÜZERİNDEN OLACAK”
-Türkiye Paris Muahedesi’ni onayladı. Türkiye sıklıkla termik güç üreten bir ülke. Ahenk sürecinde “yeşil mutabakat”la Türkiye’ye ne çeşit dayanaklar verilecek?
Türkiye’de epeyce önemli bir yenilenebilir gücün kurulmakta olduğunu görüyoruz. Natürel daha düşük bir süratle başlayınca artış da fazla oluyor. Matematik aslında, siyasetle alakası yok bunun. AB olarak da bizler aslında birlikte çalıştığımız ülkelere sağladığımız mali yardımlarda kimi değişiklere gitmeye çalışıyoruz. Bu özel bir yaklaşım değil genel bir yaklaşım.
örneğin geçmiş senelerda Türkiye’ye AB’nin sağladığı dayanaklar, daha evvel hibe formunda verilen desteklerdi. Bu takviyesi de krediler halinde vermek istiyoruz ve AB mali araçları vasıtasıyla yapmak istiyoruz. Bunlar garantiler aracılığıyla faiz takviyeleri formunda olabilir, yani bu takviyesi biraz daha rahat sağlayacak düzenekleri hayata geçirmek istiyoruz.
“TÜRKİYE’NİN DAYANAKTAN YARARLANACAK FAKAT ÖDEYEBİLECEK KAPASİTEDE OLMASI GEREKİYOR”
Tüm bu yapmaya çalıştıklarımız epeyce yıllı mali programın bir modülü. Türkiye için bir platform oluşturmaya çalışıyoruz bu manada. Kalkınma bankaları tarafınca, özel bankalar, Avrupa bankaları, üye devletlerin ulusal bankaları olabilir. Bu bankalar yeşil dönüşüm projelerini finanse edilebilirler. Fakat bunun için de Türkiye’nin elinde bu türlü finanse edilebilecek projeler listesi olması gerekiyor. Dayanaktan yararlanacak lakin ödeyebilecek kapasitede olması gerekiyor.
Bunu ödeyebilecek parayı da çıkarabilmeli. Sürdürülebilir projelere biz yeni devirde dayanak vermeye çalışıyoruz. Bu epey daha fazla fonun mobilize edilebileceği manasına geliyor. Bir paradigma değişikliği olacak. Burada ana takviye hibeler üzerinden değil krediler üzerinden olmuş olacak.