Fikri CİNOKUR / Yener KARADENİZ / Esra ÖZARFAT / Barış SEDEF / Hatice AYDOĞAN ÖZSÖKMEN / Ayşe KAYTAN UÇAK / Osman Nuri BOYACI / İmam GÜNEŞ
Geçen hafta sonu BOTAŞ’ın doğalgaz kısıtlamasını duyurmasının çabucak akabinde Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) de sanayiciye elektrik kısıtlaması uygulayabileceğini açıklamıştı. Cumartesi günü uygulamanın birinci adımı sanayi bölgelerinin tek tek TEİAŞ tarafınca aranmasıyla atıldı. Sanayiciye yazılı bir evrak yollanmazken, 72 saatlik kesintiye uymayacaklar için “cezai müeyyidesi olacak” denildi. Birtakım sanayi bölgeleri kesintinin ardışık günlerde yapılması ve bu günlerde personellerinin yıllık müsaade kullanımını sağlarken, güç ağır dallar fırınlarını durdurmamak için muafiyet istedi. Bir muafiyet pazarlığı da besin işletmelerinden geldi. Pandemide bile çarkları durdurmadığını belirten besin kesimi, sütlerin heba olacağını, depolardaki etlerin bozulacağını, tedarik zincirinin kırılacağını belirttiler. Ayrıyeten kimi sanayi bölgeleri sistemden çekebilecekleri güç için de pazarlık halinde. Artan hammadde fiyatları, kur dalgalanmaları, güç artırımlarının akabinde kesintilerin uygulanacak olmasını endüstriciler “Moralsiziz, yılgınız. Bu hafta personelimi fabrikaya getirsem mi bilmiyorum” kelamlarıyla pahalandırıyor.
Aydınlatma ve ısıtma için güce müsaade
Alınan kararla tüm OSB’lerde aydınlatma ve ısınma maksatlı kullanılabilecek kadar güç çekimine müsaade verildi. Belirlenen günlerde belirlenen sayının üzerinde güç çeken bölgelerin gücü TEİAŞ tarafınca kesilecek ve cezai yaptırım uygulanacak.
3 saatlik kritik tepe
Güç kesintileri niçiniyle Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, OSB liderleri, TOBB dal meclis liderleri, oda liderleri, ASKON, MÜSİAD, TİM Genel Liderleri, BOTAŞ ve TEİAŞ’ın üst seviye yöneticilerinin katıldığı online toplantı düzenledi.
Dün akşam 3 saati aşan online görüşmede seramikten cama, süt mamüllerinden sıhhate kadar birfazlaca dal temsilcisi müspet ayrımcılık talebinde bulundu ve kesintilerin ne kadar süreceği ve takvim ile ilgili bilgi talep etti.
DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre kesintilerin ne kadar süreceği ile ilgili belirsizlik devam ederken kritik kesimlere ise sonlu ölçüde güç verilebileceği lakin her hangi bir dala müspet bir ayrımcılık uygulanamayacağı açıklandı. İran tarafı ile görüşmelerin ağır bir biçimde devam ettiği belirtilirken, hali hazırda stok ölçüsünün ise kullanmasın yüzde 20’si kadar olduğu lakin bu ölçünün devreye alınmasının ise bir kadro gaz irtibatları sebebi ile hayli kolay olmadığı tabir edildi.
Endüstrici ne diyor?
ZEYTİNOĞLU: ÜRETİCİLERİMİZİN TASALARI GİDERİLMELİ
● Kocaeli Sanayi Odası Lideri Ayhan Zeytinoğlu, “Enerji ile ilgili kararlar alınırken, her sanayi kuruluşunun muhtaçlıklarının farklı olduğu göz önünde bulundurulmalı. Kimi işletmelerde üretim planlaması yapılarak kısıtlama uygulanabilir olsa da üretim prosesleri gereği haddane, ark ocağı, ergitme fırınları üzere daima güç muhtaçlığı olan sanayi tesislerinde kısıtlama olmamalı. Sanayi kuruluşlarımızın kapasite ve üretim ivmelerini yavaşlatacak bu karar, ihracatımızı da olumsuz etkileyecektir. Bu sebeplerle arz kanallarından kaynaklanan bu sıkıntıların en kısa müddette tahlile kavuşturularak, üreticilerimizin kaygılarının giderilmesini umuyorum” diye konuştu.
YAYAN: UMARIZ GELECEKTE DE YAŞANMAZ
● Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan da en çok elektrik kullanan bölümlerin başında geldiklerini belirterek, “Kesintinin her saniyesi maddi kayıp, manasına geliyor. Umarız gelecekte de yaşanmaz. Kesim için olağanüstü, önemli bir eza yaratıyor. Türkiye’nin külfetli anı en kısa vakitte aşmasını temenni ediyoruz. Her saniyesi maddi ziyan doğuruyor fakat şöyleki bir şey var: Yalnızca çelik dalı olarak hayatıyoruz bu zorluğu, bütün sanayi kısmı, Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı bir ezayı paylaşıyoruz. Bu sıkıntıdan ders alınması, emsal durumlarla gelecek senelerda karşılaşmamayı temenni ediyoruz” dedi.
KEÇECİ: KISITLAMALAR SANAYİCİYİ MAKUS VURDU
● Denizli Sanayi Odası Lideri Müjdat Keçeci, “Aylardan beri aşikâr bir fedakarlığa katlanan sanayicilerimizin artık de arz cephesinde bir sıkıntıyla karşı karşıya kalması verimliliği, üretimi, kalite sorununu, bilhassa ihracatı olumsuz etkileyecek” dedi. Denizli’deki fabrikalara 26 Ocak Çarşamba gecesi 00:00 ile Cuma gecesi 24:00 saatleri içinde kesinti uygulanacağını anımsatan Keçeci, “Bir yandan ihracata dayalı bir büyümeyi hedefl erken öteki yandan üretimin her şeyi güç maliyetlerini artırarak sanayi üretimini aksatmak, sanayiciye muhtaçlık duyduğu enerjiyi verememek endüstrici için dayanılır bir durum değil. Son vakit içinderda finansmana erişimde zorlanarak fahiş fiyatlara gelen hammaddesini bulmak ve satın almak için, ne değerine olursa olsun ihracat pazarlarını ve müşterilerini kaybetmemek için her şeyini ortaya koyan sanayicimizi güçsüz bırakmak, sanayiciyi kendi bahtına terk etmektir. Bu durum hem endüstrimiz ve tıpkı vakitte ülkemiz açısından telafisi imkansız sonuçları ortaya çıkaracaktır” dedi. Keçeci, “Sanayici şaşkın, yılgın, moralsiz. Tahlil nerede ve ne vakit bilen de söyleyen de yok. Bu düşünce sahiden kalıcı mı süreksiz mi meçhul. Bizim cezalara değil, üretmeye gereksinimimiz var. Bu niçinle oluşan güç ıstırabının faturasının sanayiciye kesilmesinden bir an evvel vazgeçilmesini ve öbür tahlil yollarına gidilmesini biz üretmek zorunda olan endüstriciler olarak ısrarla talep etmekteyiz” açıklamasını yaptı.
KAYA: SON DAKİKA HABER VERİLDİ, HERKES PANİKTE
● Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, şu an tüm sanayicilerin gündeminin güç kesintileri olduğunu belirtti. Kaya, “Fabrikaların dur kalk yapması hem performans kaybına yol açacak tıpkı vakitte terminsel açıdan badireleri birlikteinde getirecek. Şu an kimse stoka çalışmıyor. vakit içinde yarışıyoruz. Bunu keşke daha evvelde haber verselerdi. Üreticiler de sanayi kuruluşları da müşterilerine haber verir, ona nazaran tedbir alırlardı. Son dakika oldu. Herkes panik. Bu durum süreksiz mi kısa vadeli mi? Herkes bununla ilgili bir açıklama bekliyor. Biz de ilgili bakanlıklara yazı göndereceğiz ve karşılık isteyeceğiz” dedi.
KÜÇÜKKAYALAR: RÜZGAR VE GÜNEŞ GÜCÜNE YÜK VERİLMELİ
● Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD) Lideri Buğra Küçükkayalar, “Her sert geçen kışta, İran ya da Rusya tarafınca vanalar kapatılır mı, her sıcak geçen yazda elektrik sunumu kâfi olacak mı üzere korkuları artık yaşamamalıyız! Doğalgazda depolama kapasitemiz fazlaca evvelde artırılmalı, makul aralıklarla yaşadığımız bu üzere durumlar için bir B planımız kesinlikle olmalıydı” dedi. Küçükkayalar: “Bu durumun ihracat taahhütlerini gerçekleştirme noktasında iş insanlarını sıkıntı durumda bırakacağı, orta vadede ülkemiz endüstrisinin risk endeksinin artmasına niye olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerek. Daha fazla güneş ve rüzgâr güç sistemlerinin kurulması gerekmektedir” halinde konuştu.
YORGANCILAR: 50 MİLYON EURO’LUK CAM FIRINLARI RİSK ALTINDA
● Güç kesintilerinin en büyük risk teşkil ettiği kesimlerden biri cam sanayii. Bölümün kıymetli isimlerinden Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar, cam endüstrisinin yapısı gereği elektrik ve doğalgaz başta olmak üzere güç kesintilerine muhakkak tahammülü olmadığına dikkat çekerek, cam fabrikalarında yedekleme sistemleri olsa da en çok 48 saatlik bir müddetyi kurtarabileceğini aktardı. Birtakım dalların 3 gün, birtakım dalların bir haftalık güç kesintilerini kaldırabileceğini, lakin kimi kesimlerin 7/24 çalışması gerektiğini bildiren Yorgancılar, burada hükümetin bundan öncelik sırası belirleyip kesintileri buna nazaran gerçekleştirmesi gerektiğini vurguladı. Yorgancılar, “Bunları kâr korkusuyla söylemiyorum. Bilhassa demirçelik ve cam sanayilerinin hassasiyeti için söylüyorum” dedi. Cam fırınlarının kâfi güç olmadığı için soğuması halinde önemli bir maliyet ve kullanılamayan kapasite tehdidi ile karşı karşıya kalındığını tabir eden Yorgancılar, “Enerji yetersizliği niçiniyle cam fırınları için kâfi ısıyı sağlayamazsanız cam fırınınız soğur. Soğursa da likit cam fırına yapışır. Bu durumda soğuk bakım gerekir ki bunun müddeti en az 4-5 ay… Bir cam fırını 40-50 milyon Euro civarında. Hem yatırım maliyeti birebir vakitte kaybolan kapasite açısından bu durum bizi badireye sokar” sözlerini kullandı.
ZEYDAN: YENİLENEBİLİR YATIRIMLAR ÖZENDİRİLMELİ
● Eskişehir Ticaret Borsası Lideri Ömer Zeydan da tamda üretim ve ihracatın ivmelendiği bir periyotta bu durumun yol açabileceği olumsuz sonuçlara karşı alınacak süreksiz tahlillerde üretim süreçleri ve bölümlerin dikkate alınması gerektiğine dikkat çekti. Zeydan, “Yakın vadede yenilenebilir alternatif güç yatırımları özendirilmeli ve özel kesimin elektrik üretimindeki fiyatlamaları güncellenerek yıl bazlı mahsuplaşmaya imkan sağlanmalıdır” dedi.
SEYHAN: DAĞITIM ŞİRKETLERİ KORUNUYOR CEZA SANAYİCİYE YANSITILIYOR
● Eskişehir Müteşebbis İşadamları Derneği (ESMİAD) Lideri Şamil Seyhan da, “OSB’lerde 3 gün boyunca; kamera, güvenlik, bilgisayar ve bilgi sistemleri ile etraf aydınlatmaları için elektrik gücü tüketimi yapılması, dışında elektriğin büsbütün kesileceği, devamında da dağıtım şirketlerine uygulanacak olan müeyyidelerin sanayicilere yansıtılacağı bilgisi verildi. Bu kabul edilebilir bir durum değil. Dağıtım şirketleri muhafaza altına alınırken biz sanayicilerin; yapılan ticaret kontratları, ihracat beklentileri ve üretim aksamalarından kaynaklanacak kayıplarını kim nasıl telafi edecek? Çok acil tedbir alınıp durumun olağana dönmesi, biz endüstriciler için elzem. Her hususta sanayicilerin yanında olan devletimizden bu mevzuda da dayanak beklemekteyiz” formunda konuştu.
ŞARMAN: MUAFİYET İÇİN BAKANLIĞA YAZI YAZDIK
● Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu Lideri Demir Şarman da, 28 üye derneği altındaki 2000’den çok firmayı temsil ettiğini belirterek, Güç Bakanlığı’na bir mektup kaleme aldıklarını bildirdi. Şarman, şunları söylemiş oldu: “Kesintiler kesimimizde başta besin güvenliği olmak üzere telafisi mümkün olmayan ekonomik kayıplara sebep olabileceği üzere besin hiperenfl asyonuna da yol açacaktır. “Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde onaylı ve kayıtlı işletmelerin” uygulanacağı açıklanan doğalgaz ve elektrik tüketim kısıtlamasından muaf tutulması tarafında talebimizi sunduk.”
Güç krizi 15 Mart’a kadar yinelayabilir
GazDay Güç Genel Müdürü Mehmet Doğan, Türkiye tarihinde birinci kez tüm endüstrinin gücünün birebir anda birebir müddetle kesilmeye çalışıldığını söylerken, asıl sorunun İran’dan doğalgazın alınamaması değil, arz güvenliğinin sağlanamaması olduğunu savundu. Yazın değerli denilerek gaz alınmayıp depolardaki gazın kullanıldığını lisana getiren Doğan, depolardaki gaz bitip de hayli soğuk geçen ardışık günler niçiniyle krizin patlak verdiğini kaydetti. Doğan, 15 Mart’a kadar güç krizinin yinelayabileceği ikazında bulundu.
Güç kriziyle ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan Doğan, Türkiye’nin günlük doğalgaz kullanım oranının ortalama sıcaklıklara göre belirlendiğini, bu prosedürün yanlışlı olduğunu belirterek, “Türkiye’nin günlük doğalgaz kullanması 300 milyon metreküp olduğu iddia ediliyor. Pekala bu 300 milyon metreküp neye bakılırsa belirleniyor? Bu işleri ortalama sıcaklıklara bakılırsa alır yaparsanız yanılgı olur. Geçen yıl ocakta 6 milyar metreküp tükettik bu bize kâfi, diye düşünürseniz yanılgı yaparsınız. Bütün kaynaklardan akış sağlanırken, talep kestirimini gerçek yapmak gerekir. Kaynak kesildiğinde ne yapılması gerektiğini öncesinden hesaplamak gerekir” dedi. Yeni yıla girerken aslında ‘Krizin ben geliyorum’ söylemiş olduğini, Türkiye’nin İran ya da öbür bir kaynaktan gaz gelmemesi halinde bunu tolore edemeyeceğinin ortada olduğunu lisana getiren Doğan, “aslına bakarsanız gaz yetmeyecek biçimde yeni yıla girdik. Depolardaki gazlar yazın bitti. Gaz fiyatları yaz aylarında fazlaca arttığı için yüksek fiyattan gaz almamak ismine depolardaki gazlar tüketildi, yani bir manada artırım yapılmamak için stoklar kullanıldı.” sözlerini kullandı. Doğan, “Türkiye’de iş yapan yabancı müşterilerimiz arıyor, ‘Ne yapacağız artık, bu biçimde bir şey görmedik daha önce’ diyorlar.” diye konuştu. Öte yandan sanayicilerin başında birtakım soru işaretleri olduğunu da belirten Doğan, gazı kesilmeyeceğini fakat firmaların özetlemek gerekirseğını, fakat yüzde 60’ın aşılması durumunda cezanın ne olacağının açıklanmamasının da kaygılara niye olduğunu, kimi sanayicilerin ‘acaba rakibim özetlemek gerekirsek mı’ tasalarını taşıdığını bildirdi. Doğan, “KAB yani kesinti aşım bedeli uygulayacak deniyor fakat onun da ne kadar olacağı aşikâr değil” dedi. Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) Lideri Yaşar Arslan da, “Önümüzdeki bir haftalık dönemde kimi ek önlemlerin alınması gerekliliği ortaya çıkabilir.” tabirlerini kullandı.
“İhracatçı Çin’den Türkiye’ye gelen alıcıları kaybeder”
İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lideri Mustafa Gültepe: Dala panik havası hakim. 18 binden çok hazır giysi ihracatçısını ve 20 milyar doları aşkın ihracatı temsil ediyorum. Biz süratli üretip, süratli teslim eden ve bu özelliğimiz ile de dünyada tercih edilen bir ülkeyiz. Güç kesintileri sebebi ile önümüzdeki günlerde teslimatlarda bir aksama olacak. Jeneratörler ile çalışmaya çalışacağız lakin ne kadar faydalı, üretken olacak bilemiyoruz. Onda da maliyetler yüksek. Kesintilerin hazır giysi ihracatına haftalık maliyeti 250 milyon doları bulabilir. Bundan da öte müşteri kaybedeceğiz. Vaktinde bu sebeple Çin’den Türkiye’ye gelen alıcıları kaybetme riskimiz var. Umuyoruz bu hafta ile hudutlu olur uygulama. İhracat gayesini artırdığımız bu vakitte hepimiz şoktayız.
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lider Yardımcısı Çetin Tecdelioğlu: Bu durum bizleri olumsuz manada etkileyecek. Pandemiden dolayı tedarik zinciri Türkiye’ye kaymıştı. Bunda da en değerli tesir süratli teslimattı. Bizlerin bu fırsatı kaybetmemesi lazım. Elektrik kesintisi endüstrinin durması demek. Umarım kısa periyodik, süreksiz bir durum olur.
TİM Dallar Kurulu Maden Dalı Lideri Rüstem Çetinkaya: İmalat yapamazsak ihracat da duracak. Bu durum bizleri olumsuz etkileyecek. Siparişlerin ağır olduğu bu vakitte üretimin durması ihracatın da yavaşlaması manasına gelecek.
Mesken ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Lideri Talha Özger: Kesintilerin yaratacağı üretimdeki aksamalar ihracatı olumsuz etkileyecek. İhracat taahhütlerini yerine getiremememiz halinde birtakım cezai koşullar var. Bunu yabancı müşterilerimize anlatmakta zorlanırız. İhracatta büyüme gösteriyoruz. Pandemi kurallarında bile endüstrinin çarklarını durdurmadık, bir daha durmamasını ümit ediyoruz.
İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Lider Adayı Kazım Taycı: Şu anda hayli önemli manada gemisi, konteynırı hazırlanmış siparişler var. Bu durum plan dışı kesinti olması sebebiyle taahhütleşmelerimizde önemli düşüncelere yol açacaktır. Bilhassa bu ay ihracatımızı olumsuz etkileyecektir.
ARMATÜR Derneği İdare Heyeti Lideri Gökhan Turhan: Bu sorunun kısa periyodik olması sanayimizi ve ihracatımızı fazlaca etkilemese de yaratacağı olumsuz durum gelecek planlarında endüstrideki kuvvetli algımızı olumsuz tarafta etkileyecektir. Umarız bu sorun en kısa müddette tahlile kavuşacak, ihracat ve üretimi durduran bu durum ortadan kalkacaktır.
“Enerji şirketleri kontrat iptallerine hazırlanıyor” argümanı
DOĞALGAZ arzındaki kısıt üzerine güç dağıtım şirketlerinin mukaveleleri iptal edip yeni kontrat yoluna gidecekleri belirtiliyor. Tez sahibi endüstriciler, güç şirketlerinin telefonla arayarak elektrik mukavelelerinde iptal hazırlıklarını duyurduklarını söylerken, çabucak hemen ocak ayı başında yeni yapılmış mukaveleleri iptal ederek, bakanlığın ‘geçici bir durum’ diyerek nitelediği durumu kalıcı bir artırıma çevirmek istemelerini eleştiriyor. Sanayicilere ulaşan güç şirketlerinin temsilcilerinin mart-nisan üzere kontratların yenilenebileceğini, artırımı kabul etmeyen sanayicilerin öbür şirketlerle çalışması gerektiğini söylemiş oldukleri tez ediliyor. TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, güç şirketleriyle mukavelelerin ocak ayında yapıldığını, bu biçimdece endüstricinin bu yılın maliyetlerini hesaplarken bunu baz aldığını, lakin artık güç şirketlerinin bunu iptal hazırlığı ortasında olduklarını duymuş olmaktan dolayı huzursuz olduklarını tabir etti. Dış kaynaklı güç tedarikinde yaşanan sorunu endüstriciler olarak gördüklerini ve anladıklarını vurgulayan Eroğlu, “Burada güç şirketlerinin kalıcı bir fiyat artışına dönmesini gerektirecek bir durum yok. esasen kamu da sorunun giderilmesi için çalışıldığını ve varsayımı 10 gün ortasında çözüleceğini belirtiyor. Kalıcı bir durum olacaksa esasen artırımı anlarız. Lakin durum buyken ocak ayında daha taze yapılmış kontratları iptal etmek üzere bir mazeret olamaz. Bu durum imalat sanayiinin rekabetçiliğini olumsuz etkiler” formunda konuştu.
Paniği artırıyor Konut ve Mutfak Sanayicileri ve İhracatçıları Birliği (EVSİD) Kontrol Şurası Üyesi Burak Lider, çabucak bir panik havası ile kontratların iptal edilmek istenmesine yönelik duyumlar aldıklarını belirterek, bu yaklaşımın endüstrideki panik havasını daha da artırdığını tabir etti. Pandemi periyodunda toplumun tüm kesitlerinin epeyce farklı zorlukları deneyim ettiklerini vurgulayan Lider, “Süreç bize evvela sıhhat olarak yüzünü gösterse de çabucak ardından ham husustan güce, lojistikten tedarik zincirine farklı konularda farklı sorunları yaşadık. Evet pandemi sürecinde dünyada kimi ıstıraplar yaşanıyor, lakin bu badireyi bir tarafı ile fırsata çevirmeye çalışan güç odakları da oluyor ve sorundan menfaat elde etmeye çalışıyorlar. Bunu hammadde ve lojistik üzere yaşadığımız tüm düşünceli süreçlerde gördük. Bugün bu bahiste duyumlar aldık. Daha birinci-ikinci günde çabucak bir panik havası ile ya da panik havası yaratılarak kontratlar iptal ediliyor ya da artırım isteniyor. Biz bilhassa elektrik satan özel şirketlerde bunu daha evvelki vakit içinderda da deneyim ettik. esasen bu süreçte endüstrici kesitinde bir ceylan ürkekliği var. Bu yaklaşımın yanlışsız olmadığını, sanayi kesiminde paniği daha artırdığını düşünüyorum.
OSB’lerde “yeniden yaşanır mı” korkusu
KÜTÜKCÜ: SANAYİCİYİ ZORLAMAYA DEVAM EDİYOR
● Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Lideri Memiş Kütükcü, kesintileri kıymetlendirerek, “Üretimin ve ihracatın artış ivmesi gösterdiği bir periyotta OSB’lerde yaşanan elektrik kesintileri sanayicileri zorlamaya devam ediyor. Mevzuyu yakından takip ediyoruz. Kimi yetkililer İran’a sorunu çözmeye gitti. OSB’lerimiz şu anda bu süreci yönetmek, sanayicilerimizin üretim kayıplarını minimumda tutmak için olağanüstü uğraş gösteriyor. Lakin buna karşın şunu biliyoruz ki, kesinlikle olumsuz bir yansıması olacak” biçiminde konuştu.
AYDIN: YAZILI TALİMAT GEREKLİ, BEKLİYORUZ
● OSTİM Lideri Orhan Aydın, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, kelamlı bir talimatla kesintinin bildirildiğini ve hazırlıklı olmak için kesinti planlarını sanayicilerle görüşerek hazırladıklarını söylemiş oldu. Buna karşılık, resmi bir yazı da beklediklerini ve bu yazının gönderilmesinin değerli olduğunu söyleyen Aydın, “Biz hazırlığımızı yaptık. OSBÜK ortasındaki haberleşmelerimizde de anladığımız kadarıyla resmi yazı çabucak hemen kimseye gelmemiş. Biz de yazılı bir metin bekliyoruz. Bugün kesintilere başlayacağız fakat resmi bildirim olmadan kesinti yapamayız. Kelamlı bir söz elektrikleri kesmeye yetmez. Mühürlü bir yazının gelmesi lazım. OSTİM’de üretimin arttığı bir dönemdeydik. Her ay elektrik talebi artıyordu, bu da üretim artışı manasına gelir natürel. Umarım kısa müddette atlatırız” dedi.
BAHAR: KARTOPU ÜZERE YUVARLANDI, ÇIĞA DÖNÜŞÜYOR
● Antalya Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Lideri Ali Bahar, güç alanında yaşanan meselelerin kartopu üzere yuvarlanarak çığa dönüştüğünü belirtti. Bahar, “Ülkemizde bir güç krizi yaşanıyor ise bu sorunu toplumun tüm bölümlerinin ortak bir biçimde sırtlamalı. Sorunu fabrikalardan bir bariyer ile durdurmaya kalkmak tüm ülkenin çığ altında kalmasına niye olmaktan diğer bir işe yaramayacaktır. OSB’lerimizde üretimini 7/24 sürdürmek zorunda olan, en ufak bir aksaklıkta üretimi uzun mühlet duracak, stoku çöp olacak fabrikalarımız var. Ülke imalatının 3 gün müddetle durdurulması hayal bile edilmemesi gereken müthiş bir şeyken, bunun harekete geçirilmesi fazlaca daha müthiş ve tehlikelidir” dedi.
SÖZDİNLER: CEZAİ MÜEYYİDELERİ KABUL EDİP ÜRETİM YAPANLAR VAR
● Çerkezköy OSB İdare Konseyi Lideri Eyüp Sözdinler, şunluın söylemiş oldu: “BOTAŞ’tan gelen yazıyı sanayicilerimize ilettik. Kesintinin yapıldığı günlerde kullanım yapan sanayicilerin ise mevcut tarifelerinin yüzde 50 oranında cezalandırılacağını belirttik” diyerek, şunları söylemiş oldu: “Gözlemlediğimiz kadarıyla endüstrici buna uymaya çalışıyor. Vardiyayı azaltma yoluna giden firmalarımız var lakin sanayicilerimiz sıkıntı durumda. BOTAŞ yazısından ikinci bir duyuruya kadar ibaresine yer veriyor yani kesintinin mühleti de tam net değil. Buna ek olarak gaz kesintisini kabul etmişken öbür yandan da TEİAŞ kesintiye gideceğini deklare etti. Bu kapsamda endüstricilerden iki gün boyunca kademeli bir biçimde güç kullanmasını azaltmasını daha sonraki iki günde de hiç elektrik kullanmaması istenirken daha sonraki gün olağana dönebileceğimiz aktarıldı. Eldeki müşterileri tutmak ve siparişleri yetiştirmek ismine bölgemizdeki birtakım endüstriciler, cezai müeyyideleri kabul edip üretim devam ediyor.”
ÖZLEYEN: TEİAŞ KESİNTİYE GİDEBİLİR, KONTRATLARDA VAR
● İkitelli OSB Bölge Müdürü İhsan Özleyen, “OSB’lerin hangi saatlerde ne kadar yük çekeceği konusunda programlar verildi. Bize yarı yarıya yük düşümü önerildi. Bu program her sanayi bölgesi için farklılık arz edebilir. Kış olması niçiniyle sanayi tesislerimizde güç kullanımları azamî seviyede. Bunun haricinde kimi OSB’ler elektriği TEİAŞ’tan almıyor. Bu bölgeler üretime olağan koşullarda devam ediyor. Başka yandan TEİAŞ rastgele bir resmi bildirim yapmadan kesintiye gidebilir. Bu durum kontratlarda net olarak yazıyor. Türkiye’deki güç kullanımları ikili kontratlarla dağıtılıyor. Sonuç prestijiyle evvelinde yapılan duyurular var” açıklamalarında bulundu.
KARABULUT: TOPU ENDÜSTRİCİNİN KUCAĞINA BIRAKTILAR
● Isparta Süleyman Demirel OSB Lideri Mustafa Karabulut da, TEİAŞ Antalya Tansiyon Takip Müdürlüğü tarafınca OSB’de güçten sorumlu elektrik mühendisinin telefonla arandığını ve Salı, Çarşamba ve Cuma günü olmak üzere toplam 72 saat elektrik kısıtlaması yapılmasının talep edildiğini söylemiş oldu. Karabulut, şunları kaydetti: “TEİAŞ ve CK yetkilileri telefonlarımıza çıkmıyor. Uygulama nasıl olacak. Bölgemizde 75 fabrika var. İletim sınırlarında güç olacak. Fakat bize ‘kesintiyi sen yap’ diyorlar. Topu endüstricinin kucağına bıraktılar. Yazılı bir açıklama yapmıyor, yalnızca telefonla bilgi veriyorlar”
SİLAHTAROĞLU: KALICI TAHLİL İÇİN OSB’LERDE DEPOLAR KURULMALI
● Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Lideri Sedat Silahtaroğlu, “Biz var olan güç kapasitemizi yüzde 50 azaltarak, sanayicimize güç vermeye çalışacağız. İdari binalarımız çalışacak lakin üretim olması mümkün değil. Bu karar tüm Türkiye’de uygulanacak. İhracatçı için endüstrici için epeyce güç. En kısa vakitte tahlile kavuşturmak lazım, bir an evvel kısa vadede siyasi ve ticari meseleler çözülmeli. Kalıcı tahlil olarak da OSB’ler de doğalgaz depoları bulunmalı. Bizim şu an yapabileceklerimiz; üretimleri telafi edilebilecek kadar azaltalım, jeneratörleri hazır tutalım, üretimimizi gece vardiyasına ve tatil günlerine kaydıralım” diye konuştu.
TOKKAN: SKALA SİSTEMİ OLMAYAN OSB’LER BÜSBÜTÜN KESİNTİYE GİTTİ
● İMES OSB Lideri Ahmet Tokkan da “Var olan güç kapasitemizi yüzde 80 azaltarak, sanayicimize güç vermeye çalışacağız. İdari binalarımız çalışacak ancak üretim olması mümkün değil. Bizde bir skala sistemi olduğu için bölgemize gelen kısıtlı enerjiyi, kısıtlı biçimde dağıtabiliyoruz. Lakin skala sistemi olmayan OSB’ler ise enerjiyi sistem üzerinden ayarlayamadıkları için büsbütün elektrik kesintisine gitti. En kısa vakitte tahlile kavuşur” açıklamalarında bulundu.
ÖZSOY: UMUDUMUZ EN AZ HASARLA ATLATILMASI
● Demirtaş OSB Lideri Ersan Özsoy ise “DOSAB olarak geçtiğimiz haftada günlük olarak tarihi seviyede yüksek elektrik tüketim sayılarını gördük. Yüklü olarak ihracat yapan otomotiv ana ve yan sanayi ile dokuma dalı firmalarından oluşan bölgemizde, üretimin tepede olduğu bir devirde olan doğalgaz ve elektrikte kısıntı/ kesintiler bizleri çok sıkıntı durumda bıraktı” dedi. Özsoy, “Bazı firmalarda üretim planlaması yaparak orta vermek mümkün lakin, prosesi gereği daima güce muhtaçlığı olan işletmeler için durum daha makus. Umudumuz, bu sürecin en kısa vakitte ve üretimimize en az hasar verecek biçimde atlatılması. Fakat güç arz güvenliği konusunun fazlaca önemli olarak masamızda olması şart” dedi.
ŞAHİN: 3 GÜNDen çok KESİNTİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL
● İnegöl OSB Lideri Zeki Şahin, “Sanayicinin bir gün bile çalışmaması maliyetini artırır” diyerek, şunları kaydetti: “Bursa’da en çok güç tüketen OSB’yiz. Geçen yıl elektrik tüketimimiz 684 milyon KWH oldu. Son aylarda aylık 65 milyon KWH tüketimimiz oldu. Yıllık ortalamamız ise 57 milyon KWH. 2020 yılına bakılırsa yüzde 15 güç tüketimimiz arttı. Doğalgazda da 90 milyon metreküp kullanımla bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 5 artış kaydettik. Tüketimler arttı. Endüstrimiz yüksek kapasite ile çalışıyor. Bu tempoda bu duruşlar maliyetleri, terminleri, üretimleri olumsuz etkileyecek. Bunun bir an evvel olağana dönmesini bekliyoruz. Kesintinin 2 -3 günden çoksı katlanılabilir ve sürdürülebilir değil.”
GÜLMEZ: HAFTASONLARI ÇALIŞARAK KAYBI TELAFİ EDERİZ
● Nilüfer OSB Lideri Erol Gülmez ise “72 saat üretim duracak, hayat duracak. Kimsenin varsayım edebileceği ve dilek ettiği bir durum değil. Ancak yapacak bir şey de yok. Bölgemizde otomotiv sanayi yükte. Umarız ki bundan daha sonraki günlerde benzeri bir sorun yaşanmaz ve haftasonları da çalışarak yaşanacak kaybı telafi ederiz” diye konuştu.
KORUN: ANİ GELİŞMELERE NASIL AYAK UYDURACAĞIZ?
● Hasanağa OSB Lideri Ömer Faruk Korun, “Son haftada endüstriciler olarak, doğalgaz başta güçte artırımlar, tarife değişimleri, yüzde 40 kısıntı uygulamaları üzere gelişmelerle adeta başımız döndü. Son olarak, elektrik kısıntı ve kesintileri konusu önümüze geldi. Üretime, ihracata mı odaklanacağız yoksa bu ani gelişmelere mi ayak uyduracağız, planlama yapacağız inanın şaşırmış durumdayız. En kısa müddette arz sorununun sona ermesi, üreticilerimizin kaygılarının giderilmesini umuyoruz” dedi.
ÇEVİKEL: GÜÇ ARZI DERTLERİNİ GÖREREK, DAVET YAPMIŞTIK
● Demirtaş OSB Endüstrici ve İş İnsanları Derneği Lideri Nilüfer Çevikel de “Bu durum, her kaidede üretime odaklanan sanayicilerimizin motivasyonunu olumsuz etkileyecek. Dünya genelinde kuvvetli bir imtihan verilmesine sebep olan güç krizinin arzı karşılama açısından sorun yaratacağı tarafındaki sinyalleri nazaranrek tedbir davetlerimizi daha evvel de yapmıştık. Güçte dışa bağımlılığımız sürdükçe üretim gücümüzü sekteye uğratan krizlerden daha fazla etkilenmek durumunda kalabiliriz. Yeşil gücün ve güçte bağımsız olmanın değerini acı deneyimlerle öğrendiğimiz bugünlerde; iktisat idaresinin, sanayiciyi mağdur etmemek ismine atacağı adımların hızlanmasını talep ediyoruz” diye konuştu.
ESKİOĞLU: SÜRECE ENDÜSTRİCİ OLARAK TAKVİYE VERİYORUZ
● Kütahya 1.OSB Lideri Tolga Eskioğlu “Kesintiler niçiniyle üretim duracak. Üretimi saatlerini kesintilerin haricindeki saatlere kaydırarak çalışmalar devam edilecek. Firmalar vardiyalarda değişiklik yapıyorlar. Önlemlerimizi aldık. Mecburilik niçiniyle yaşanacak bu süreci sanayicilerimiz, ihracatçılarımız telafi edebilir. Bu sürece endüstrici olarak takviye vereceğiz. Cam ve seramik bölümünde faaliyet gösteren kimi firmalarımız, fırın çeşitlerine nazaran ya üretimi durdurarak 3 günlük mola verecek ya da jeneratörleri devreye alacak. Başta Çin olmak üzere güç tüm dünyanın sorunu oldu. Kış koşullarında üretimin nispeten azaldığı bir periyotta sanayicilerimiz bu süreci telafi edebilir lakin daima olması durumunda sorun yaşanacaktır” açıklamalarını yaptı.
YEŞİLAY: DEVAMININ GELMESİ EZA YARATIR
● Afyonkarahisar OSB Lideri Bekir Yeşilay da, “Resmi yazılı bir evrak bize ulaşmadı fakat şifahen bilgilendirme yapıldı. Sanayicilerimize ilettik. Kesintiler gerekli önlemleri alıyorlar. Birkaç günlük kesintilere firmalar uyacaktır fakat devamının gelmesi halinde zahmetler yaşanır. OSB’mizde fazlaca sayıda et kombineleri ve soğuk hava depoları bulunuyor. Jeneratörlerle, vardiyalı sisteme geçerek ve birtakım çalışanlarına da yıllık müsaadelerini kullandırarak kesintileri telafi etmeye çalışacaklar” dedi.
Besinde fiyatları artırır kesim muaf tutulsun
Ali Ekber YILDIRIM
Güçte yaşanan kriz, besin dalını tehdit ediyor. Ülke genelinde organize sanayi bölgelerinde 3 gün müddetle uygulanacak elektrik kesintisi besin üretimini tehdit ederken fiyatları da artıracağı kaygısı yaşanıyor. Bu niçinle besin dalının kesintilerden muaf tutulması isteniyor. Mutfak Eserleri ve Margarin Sanayicileri Derneği (MÜMSAD) Lideri Ebru Akdağ, besin güvenliğini ve teminatını riske atmaması için gereken tedbirlerin alınması gerektiğini ve güç kesintisinin besin sanayiine uygulanması durumunda bunun, hem sofralarımızda önemli bir besin güvenliği riski doğuracağını tıpkı vakitte besin sanayiinde telafi edilemez ekonomik kayıplara niye olacağını söylemiş oldu. Akdağ, “Gıda endüstrisi, doğalgaz ve elektrik kesintilerinden muaf tutulmalı” dedi. Doğalgaz ve elektrik kısıtlamalarının bilhassa besin bölümünde faaliyet gösteren kuruluşlar için fazlaca önemli kayıplar manasına geleceğini vurgulayan Akdağ, şu değerlendirmeyi yaptı: “Gıda üretiminde kullanılan hammaddelerin tarladan soframıza kadar uzanan tüm kademeleri titizlikle yönetilmek durumunda. Besinlerin rastgele bir sıhhat riski taşımadan ve israf olmadan tüketicilere, yani sofralarımıza ulaşabilmesi için uygulanması gereken hammadde tedariki, besin sürece, depolama, nakliye ve sunuş formları büyük kıymet taşımaktadır. Bu süreçte uygulanması gereken ısıl süreçler, üretimdeki kritik denetim noktalarının gözetilmesi, soğuk hava depolarında uygun şartların sağlanması üzere güç kesintilerine tahammülü olmayan adımlar bulunmaktadır. Muhtemel güç kısıtlaması evvela besin güvenliği riski doğuracak olup, önemli boyutlarda besin israfına da niye olacak. Doğalgaz ve elektrik kısıtlamalarından besin endüstrimiz muaf tutulmalı.” Birfazlaca bölümü durma noktasına getiren pandemi devrindeki kısıtlamalarda besin dalının bu kısıtlamalardan muaf tutulduğunu ve bölümün bu periyodu muvaffakiyetle geçtiğini vurgulayan Akdağ,“Pandemi sürecinde besin kesimi çalışmasına devam etmesine imkan sağlayan muafiyetler yardımıyla rafl arın boş kalmamasını sağlayarak kıymetli bir imtihandan takdirle geçmiştir. Bugün de gibisi bir muafiyetle besin garantisini sağlayabilmeliyiz” dedi.
Zincir koparsa sonuçları öngörülemez
Öte yandan Şekerli Mamul Sanayicileri Derneği (ŞEMAD) İdare Şurası Lideri Şemsi Kopuz bir açıklama yaparak, besin tedarik zincirinin rastgele bir halkasında güç kesintisi yapılmasının zincirin kopmasına niye olacağını, bunun sonuçlarının ise öngörülemez boyutlarda olduğunu tabir etti. Kopuz bu öngörüler doğrultusunda, üretimde aksama yaşanmaması ismine Türk besin ve içecek sanayiinin doğal gaz ve elektrik tüketim kısıtlamasından muaf tutulmasını talep ettiklerini söz etti. Kopuz, bu bahiste ilgili kurumlara resmi müracaatta bulunduklarını söylemiş oldu.
Çiğ süt üreticisini de vuracak
Endüstrideki elektrik kesintileri çiğ süt üreticisini vuracak. Çiftçiden günlük süt alarak işleyen süt fabrikaları elektrik kesintisi uygulanacağı için sütü işleyemeyecek. Süt fabrikaları elektrik kesintisi niçiniyle süt işleyemeyecekleri için üreticiden süt alamayacak. Süt sanayicileri, elektrik kesintisinde kendilerine olumlu ayrımcılık yapılmasını belirterek, “Elektrik kesintisi ile fabrikalarda üretim dursa bile, ineğin göğsünü kapatamazsınız. Üretici sağıma devam edecek. Fabrikalar alamayınca sütler dökülecek. Üretici mağdur olacak. Üreticiden süt alabilmemiz için fabrikayı çalıştırmamız gerekir. Bu niçinle süt fabrikalarının bu kapsamın haricinde tutulması binlerce süt üreticisi için büyük kıymet taşıyor. Yetkililer bu mevzuda hassaslık gösterip süt fabrikalarını kesintinin haricinde tutmasını bekliyoruz” görüşünü lisana getirdi.
Güçte mevcut kesinti planı ‘şimdilik’ yürürlükte kalacak
Mehmet KAYA
Soğuyan hava kaideleriyle bir arada İran’dan gelen gazın kesilmesiyle yaşanan doğalgaz krizi elektriği de vurdu. DÜNYA’nın edindiği bilgilere nazaran, İran gazının gelmesi haricinde kısa vadeli mevcut sıkıntıya bir alternatif bulunmuyor. İran tarafına kesintinin tamiri için davet yapıldığı açıklandı. Bu ortada, İran’ın düşük ölçülü gaz sevkiyatının başladığı BOTAŞ tarafınca da teyit edildi lakin bu girişin arz-talep istikrarını sağlayacak düzeyde olmadığı belirtiliyor. İran’dan gelen gazın süratle artmasıyla 3 günlük olarak planlanan elektrik kesintisinin devamını engelleyecek, bir tahlil olabileceği kaydedildi. Doğalgazdaki eza, hidroelektrik santrallerinde su azlığı kaynaklı üretim düşüşü ve soğuk havada niçiniyle konut talebin karşılanması maksadıyla doğalgaz çevrim santrallerine gaz verilememesi niçiniyle elektrikte de kısıtlamaya gidilmesine yol açmıştı. Mevcut elektrik kesinti ve gaz kullanması sınırlaması arz-talep dengeleninceye kadar devam edecek. Bilgi veren kaynaklar, Türkiye’nin depolama ve FSRU (sıvılaştırılmış doğalgazın depolandığı ve muhtaçlık olması halinde gaza dönüştürülerek mevcut şebekeye verilebilmesini sağlayan gemi-tesisler) yatırımına karşın teknik bu sorunun yaşandığının altını çizerek, bunda hayli süratli ve yüksek talep artışına gaz kesintisinin ek olmasıyla bir dengesizliğin rol oynadığını vurguladılar. Kaynaklar, Bakanlığın teknik altyapı yatırım muhtaçlığının farkında olunduğunun altını çizdiler. Fakat bunlar tamamlanamadan mevcut krizin yaşandığı, 2022 ortasında süratle sistemi çapraz olarak besleyecek, depo ve FSRU takviyeli sistemin yatırımlarının yapılmasının kararlaştırıldığını kaydettiler. Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı’nın bu yatırımları planladığı, hali hazırda nazaranli olarak krizlere müdahale yeteneğinin de bulunduğunu fakat İran gazı kesilmesiyle beklenmedik ölçüde yüksek ve süratli bir talep artışının istikrarları bozduğu vurgulandı.
DÜNYA’nın görüştüğü çeşitli uzmanlar, yaşanan sorunun arz-talep dengesizliği yanında sistemin olağanüstü hallerde kullanılacak arz emniyeti altyapılarının çabucak hemen tamamlanmamasından da kaynaklandığını vurguladılar. Buna nazaran, İran’dan Türkiye’nin yıllık mutabakatı 9,6 milyar metreküp seviyesinde bulunuyor. Türkiye’nin doğu bölgelerinde bu çizgiden gelen gaz dağıtılıyor. Ayrıyeten, bir daha doğu bölgesini destekleyen Azerbaycan’dan gelen Şahdeniz1 alanı gazına ait düşük kapasiteli bir muahedenin yıl ortasında yapıldığı belirtilmişti. Bu çizgiden gelen gaza ait net bilgi bulunmuyor. Yüksek kapasiteli çizgilerden TANAP, ihracat yüklü bir yapıda tasarlandığı için mevcut sorunu çözecek biçimde doğu şebekesine bağlanan bir çıkışı bulunmuyor. bir daha Tuz gölü depoları ile Dörtyol’da konuşlu FSRU gemisinin yedekleme hizmeti doğuyu besleyecek biçimde altyapılarının yapılmadığı, mevcut boru sisteminin de çabucak hemen kriz periyotlarında kullanılması için gerekli teknolojik yatırımların tam manasıyla devreye girmediği vurgulanıyor. Bu niçinle, Türkiye’de oluşan olağanüstü hava kuralları ile İran’dan gelen gazın devreden çıkmasıyla oluşan arz açığının olabildiğince mevcut şebeke sistemi üzerinden dengelenmeye çalışıldığı ve alternatifl erin devreye alınamadığı, arzın nispî olarak yüksek olduğu bölgelerdeki gazların da arz açığı olan yerlere süratle alınamadığı kaydedildi.
Okumaya devam et...
Geçen hafta sonu BOTAŞ’ın doğalgaz kısıtlamasını duyurmasının çabucak akabinde Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) de sanayiciye elektrik kısıtlaması uygulayabileceğini açıklamıştı. Cumartesi günü uygulamanın birinci adımı sanayi bölgelerinin tek tek TEİAŞ tarafınca aranmasıyla atıldı. Sanayiciye yazılı bir evrak yollanmazken, 72 saatlik kesintiye uymayacaklar için “cezai müeyyidesi olacak” denildi. Birtakım sanayi bölgeleri kesintinin ardışık günlerde yapılması ve bu günlerde personellerinin yıllık müsaade kullanımını sağlarken, güç ağır dallar fırınlarını durdurmamak için muafiyet istedi. Bir muafiyet pazarlığı da besin işletmelerinden geldi. Pandemide bile çarkları durdurmadığını belirten besin kesimi, sütlerin heba olacağını, depolardaki etlerin bozulacağını, tedarik zincirinin kırılacağını belirttiler. Ayrıyeten kimi sanayi bölgeleri sistemden çekebilecekleri güç için de pazarlık halinde. Artan hammadde fiyatları, kur dalgalanmaları, güç artırımlarının akabinde kesintilerin uygulanacak olmasını endüstriciler “Moralsiziz, yılgınız. Bu hafta personelimi fabrikaya getirsem mi bilmiyorum” kelamlarıyla pahalandırıyor.
Aydınlatma ve ısıtma için güce müsaade
Alınan kararla tüm OSB’lerde aydınlatma ve ısınma maksatlı kullanılabilecek kadar güç çekimine müsaade verildi. Belirlenen günlerde belirlenen sayının üzerinde güç çeken bölgelerin gücü TEİAŞ tarafınca kesilecek ve cezai yaptırım uygulanacak.
3 saatlik kritik tepe
Güç kesintileri niçiniyle Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, OSB liderleri, TOBB dal meclis liderleri, oda liderleri, ASKON, MÜSİAD, TİM Genel Liderleri, BOTAŞ ve TEİAŞ’ın üst seviye yöneticilerinin katıldığı online toplantı düzenledi.
Dün akşam 3 saati aşan online görüşmede seramikten cama, süt mamüllerinden sıhhate kadar birfazlaca dal temsilcisi müspet ayrımcılık talebinde bulundu ve kesintilerin ne kadar süreceği ve takvim ile ilgili bilgi talep etti.
DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre kesintilerin ne kadar süreceği ile ilgili belirsizlik devam ederken kritik kesimlere ise sonlu ölçüde güç verilebileceği lakin her hangi bir dala müspet bir ayrımcılık uygulanamayacağı açıklandı. İran tarafı ile görüşmelerin ağır bir biçimde devam ettiği belirtilirken, hali hazırda stok ölçüsünün ise kullanmasın yüzde 20’si kadar olduğu lakin bu ölçünün devreye alınmasının ise bir kadro gaz irtibatları sebebi ile hayli kolay olmadığı tabir edildi.
Endüstrici ne diyor?
- Birinci kere bu kadar kapsamlı bir kesintiyle karşılaşıyoruz. Şoktayız.
- Hammadde fiyatlarındaki artış, döviz kurları, güç artırımları derken kesintiler geldi. Endüstrici olarak darbe üstüne darbe yiyoruz.
- Üretim ve ihracatın geleceği için güç arz güvenliği bir an evvel sağlanmalı.
- Sanki rakibim gazını özetlemek gerekirsek mı, nasıl rekabet edeceğim…
- 80 dağıtım şirketi var, onlar OSB’lere nasıl ceza kesecek. Bu cezalar OSB idareleri tarafınca nasıl tesislere bildirilecek.
- Yabancı ortağım huzursuz oluyor, yabancı yatırımcı nasıl gelecek…
ZEYTİNOĞLU: ÜRETİCİLERİMİZİN TASALARI GİDERİLMELİ
● Kocaeli Sanayi Odası Lideri Ayhan Zeytinoğlu, “Enerji ile ilgili kararlar alınırken, her sanayi kuruluşunun muhtaçlıklarının farklı olduğu göz önünde bulundurulmalı. Kimi işletmelerde üretim planlaması yapılarak kısıtlama uygulanabilir olsa da üretim prosesleri gereği haddane, ark ocağı, ergitme fırınları üzere daima güç muhtaçlığı olan sanayi tesislerinde kısıtlama olmamalı. Sanayi kuruluşlarımızın kapasite ve üretim ivmelerini yavaşlatacak bu karar, ihracatımızı da olumsuz etkileyecektir. Bu sebeplerle arz kanallarından kaynaklanan bu sıkıntıların en kısa müddette tahlile kavuşturularak, üreticilerimizin kaygılarının giderilmesini umuyorum” diye konuştu.
YAYAN: UMARIZ GELECEKTE DE YAŞANMAZ
● Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan da en çok elektrik kullanan bölümlerin başında geldiklerini belirterek, “Kesintinin her saniyesi maddi kayıp, manasına geliyor. Umarız gelecekte de yaşanmaz. Kesim için olağanüstü, önemli bir eza yaratıyor. Türkiye’nin külfetli anı en kısa vakitte aşmasını temenni ediyoruz. Her saniyesi maddi ziyan doğuruyor fakat şöyleki bir şey var: Yalnızca çelik dalı olarak hayatıyoruz bu zorluğu, bütün sanayi kısmı, Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı bir ezayı paylaşıyoruz. Bu sıkıntıdan ders alınması, emsal durumlarla gelecek senelerda karşılaşmamayı temenni ediyoruz” dedi.
KEÇECİ: KISITLAMALAR SANAYİCİYİ MAKUS VURDU
● Denizli Sanayi Odası Lideri Müjdat Keçeci, “Aylardan beri aşikâr bir fedakarlığa katlanan sanayicilerimizin artık de arz cephesinde bir sıkıntıyla karşı karşıya kalması verimliliği, üretimi, kalite sorununu, bilhassa ihracatı olumsuz etkileyecek” dedi. Denizli’deki fabrikalara 26 Ocak Çarşamba gecesi 00:00 ile Cuma gecesi 24:00 saatleri içinde kesinti uygulanacağını anımsatan Keçeci, “Bir yandan ihracata dayalı bir büyümeyi hedefl erken öteki yandan üretimin her şeyi güç maliyetlerini artırarak sanayi üretimini aksatmak, sanayiciye muhtaçlık duyduğu enerjiyi verememek endüstrici için dayanılır bir durum değil. Son vakit içinderda finansmana erişimde zorlanarak fahiş fiyatlara gelen hammaddesini bulmak ve satın almak için, ne değerine olursa olsun ihracat pazarlarını ve müşterilerini kaybetmemek için her şeyini ortaya koyan sanayicimizi güçsüz bırakmak, sanayiciyi kendi bahtına terk etmektir. Bu durum hem endüstrimiz ve tıpkı vakitte ülkemiz açısından telafisi imkansız sonuçları ortaya çıkaracaktır” dedi. Keçeci, “Sanayici şaşkın, yılgın, moralsiz. Tahlil nerede ve ne vakit bilen de söyleyen de yok. Bu düşünce sahiden kalıcı mı süreksiz mi meçhul. Bizim cezalara değil, üretmeye gereksinimimiz var. Bu niçinle oluşan güç ıstırabının faturasının sanayiciye kesilmesinden bir an evvel vazgeçilmesini ve öbür tahlil yollarına gidilmesini biz üretmek zorunda olan endüstriciler olarak ısrarla talep etmekteyiz” açıklamasını yaptı.
KAYA: SON DAKİKA HABER VERİLDİ, HERKES PANİKTE
● Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, şu an tüm sanayicilerin gündeminin güç kesintileri olduğunu belirtti. Kaya, “Fabrikaların dur kalk yapması hem performans kaybına yol açacak tıpkı vakitte terminsel açıdan badireleri birlikteinde getirecek. Şu an kimse stoka çalışmıyor. vakit içinde yarışıyoruz. Bunu keşke daha evvelde haber verselerdi. Üreticiler de sanayi kuruluşları da müşterilerine haber verir, ona nazaran tedbir alırlardı. Son dakika oldu. Herkes panik. Bu durum süreksiz mi kısa vadeli mi? Herkes bununla ilgili bir açıklama bekliyor. Biz de ilgili bakanlıklara yazı göndereceğiz ve karşılık isteyeceğiz” dedi.
KÜÇÜKKAYALAR: RÜZGAR VE GÜNEŞ GÜCÜNE YÜK VERİLMELİ
● Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD) Lideri Buğra Küçükkayalar, “Her sert geçen kışta, İran ya da Rusya tarafınca vanalar kapatılır mı, her sıcak geçen yazda elektrik sunumu kâfi olacak mı üzere korkuları artık yaşamamalıyız! Doğalgazda depolama kapasitemiz fazlaca evvelde artırılmalı, makul aralıklarla yaşadığımız bu üzere durumlar için bir B planımız kesinlikle olmalıydı” dedi. Küçükkayalar: “Bu durumun ihracat taahhütlerini gerçekleştirme noktasında iş insanlarını sıkıntı durumda bırakacağı, orta vadede ülkemiz endüstrisinin risk endeksinin artmasına niye olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerek. Daha fazla güneş ve rüzgâr güç sistemlerinin kurulması gerekmektedir” halinde konuştu.
YORGANCILAR: 50 MİLYON EURO’LUK CAM FIRINLARI RİSK ALTINDA
● Güç kesintilerinin en büyük risk teşkil ettiği kesimlerden biri cam sanayii. Bölümün kıymetli isimlerinden Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar, cam endüstrisinin yapısı gereği elektrik ve doğalgaz başta olmak üzere güç kesintilerine muhakkak tahammülü olmadığına dikkat çekerek, cam fabrikalarında yedekleme sistemleri olsa da en çok 48 saatlik bir müddetyi kurtarabileceğini aktardı. Birtakım dalların 3 gün, birtakım dalların bir haftalık güç kesintilerini kaldırabileceğini, lakin kimi kesimlerin 7/24 çalışması gerektiğini bildiren Yorgancılar, burada hükümetin bundan öncelik sırası belirleyip kesintileri buna nazaran gerçekleştirmesi gerektiğini vurguladı. Yorgancılar, “Bunları kâr korkusuyla söylemiyorum. Bilhassa demirçelik ve cam sanayilerinin hassasiyeti için söylüyorum” dedi. Cam fırınlarının kâfi güç olmadığı için soğuması halinde önemli bir maliyet ve kullanılamayan kapasite tehdidi ile karşı karşıya kalındığını tabir eden Yorgancılar, “Enerji yetersizliği niçiniyle cam fırınları için kâfi ısıyı sağlayamazsanız cam fırınınız soğur. Soğursa da likit cam fırına yapışır. Bu durumda soğuk bakım gerekir ki bunun müddeti en az 4-5 ay… Bir cam fırını 40-50 milyon Euro civarında. Hem yatırım maliyeti birebir vakitte kaybolan kapasite açısından bu durum bizi badireye sokar” sözlerini kullandı.
ZEYDAN: YENİLENEBİLİR YATIRIMLAR ÖZENDİRİLMELİ
● Eskişehir Ticaret Borsası Lideri Ömer Zeydan da tamda üretim ve ihracatın ivmelendiği bir periyotta bu durumun yol açabileceği olumsuz sonuçlara karşı alınacak süreksiz tahlillerde üretim süreçleri ve bölümlerin dikkate alınması gerektiğine dikkat çekti. Zeydan, “Yakın vadede yenilenebilir alternatif güç yatırımları özendirilmeli ve özel kesimin elektrik üretimindeki fiyatlamaları güncellenerek yıl bazlı mahsuplaşmaya imkan sağlanmalıdır” dedi.
SEYHAN: DAĞITIM ŞİRKETLERİ KORUNUYOR CEZA SANAYİCİYE YANSITILIYOR
● Eskişehir Müteşebbis İşadamları Derneği (ESMİAD) Lideri Şamil Seyhan da, “OSB’lerde 3 gün boyunca; kamera, güvenlik, bilgisayar ve bilgi sistemleri ile etraf aydınlatmaları için elektrik gücü tüketimi yapılması, dışında elektriğin büsbütün kesileceği, devamında da dağıtım şirketlerine uygulanacak olan müeyyidelerin sanayicilere yansıtılacağı bilgisi verildi. Bu kabul edilebilir bir durum değil. Dağıtım şirketleri muhafaza altına alınırken biz sanayicilerin; yapılan ticaret kontratları, ihracat beklentileri ve üretim aksamalarından kaynaklanacak kayıplarını kim nasıl telafi edecek? Çok acil tedbir alınıp durumun olağana dönmesi, biz endüstriciler için elzem. Her hususta sanayicilerin yanında olan devletimizden bu mevzuda da dayanak beklemekteyiz” formunda konuştu.
ŞARMAN: MUAFİYET İÇİN BAKANLIĞA YAZI YAZDIK
● Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu Lideri Demir Şarman da, 28 üye derneği altındaki 2000’den çok firmayı temsil ettiğini belirterek, Güç Bakanlığı’na bir mektup kaleme aldıklarını bildirdi. Şarman, şunları söylemiş oldu: “Kesintiler kesimimizde başta besin güvenliği olmak üzere telafisi mümkün olmayan ekonomik kayıplara sebep olabileceği üzere besin hiperenfl asyonuna da yol açacaktır. “Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde onaylı ve kayıtlı işletmelerin” uygulanacağı açıklanan doğalgaz ve elektrik tüketim kısıtlamasından muaf tutulması tarafında talebimizi sunduk.”
Güç krizi 15 Mart’a kadar yinelayabilir
GazDay Güç Genel Müdürü Mehmet Doğan, Türkiye tarihinde birinci kez tüm endüstrinin gücünün birebir anda birebir müddetle kesilmeye çalışıldığını söylerken, asıl sorunun İran’dan doğalgazın alınamaması değil, arz güvenliğinin sağlanamaması olduğunu savundu. Yazın değerli denilerek gaz alınmayıp depolardaki gazın kullanıldığını lisana getiren Doğan, depolardaki gaz bitip de hayli soğuk geçen ardışık günler niçiniyle krizin patlak verdiğini kaydetti. Doğan, 15 Mart’a kadar güç krizinin yinelayabileceği ikazında bulundu.
Güç kriziyle ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan Doğan, Türkiye’nin günlük doğalgaz kullanım oranının ortalama sıcaklıklara göre belirlendiğini, bu prosedürün yanlışlı olduğunu belirterek, “Türkiye’nin günlük doğalgaz kullanması 300 milyon metreküp olduğu iddia ediliyor. Pekala bu 300 milyon metreküp neye bakılırsa belirleniyor? Bu işleri ortalama sıcaklıklara bakılırsa alır yaparsanız yanılgı olur. Geçen yıl ocakta 6 milyar metreküp tükettik bu bize kâfi, diye düşünürseniz yanılgı yaparsınız. Bütün kaynaklardan akış sağlanırken, talep kestirimini gerçek yapmak gerekir. Kaynak kesildiğinde ne yapılması gerektiğini öncesinden hesaplamak gerekir” dedi. Yeni yıla girerken aslında ‘Krizin ben geliyorum’ söylemiş olduğini, Türkiye’nin İran ya da öbür bir kaynaktan gaz gelmemesi halinde bunu tolore edemeyeceğinin ortada olduğunu lisana getiren Doğan, “aslına bakarsanız gaz yetmeyecek biçimde yeni yıla girdik. Depolardaki gazlar yazın bitti. Gaz fiyatları yaz aylarında fazlaca arttığı için yüksek fiyattan gaz almamak ismine depolardaki gazlar tüketildi, yani bir manada artırım yapılmamak için stoklar kullanıldı.” sözlerini kullandı. Doğan, “Türkiye’de iş yapan yabancı müşterilerimiz arıyor, ‘Ne yapacağız artık, bu biçimde bir şey görmedik daha önce’ diyorlar.” diye konuştu. Öte yandan sanayicilerin başında birtakım soru işaretleri olduğunu da belirten Doğan, gazı kesilmeyeceğini fakat firmaların özetlemek gerekirseğını, fakat yüzde 60’ın aşılması durumunda cezanın ne olacağının açıklanmamasının da kaygılara niye olduğunu, kimi sanayicilerin ‘acaba rakibim özetlemek gerekirsek mı’ tasalarını taşıdığını bildirdi. Doğan, “KAB yani kesinti aşım bedeli uygulayacak deniyor fakat onun da ne kadar olacağı aşikâr değil” dedi. Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) Lideri Yaşar Arslan da, “Önümüzdeki bir haftalık dönemde kimi ek önlemlerin alınması gerekliliği ortaya çıkabilir.” tabirlerini kullandı.
“İhracatçı Çin’den Türkiye’ye gelen alıcıları kaybeder”
“Enerji şirketleri kontrat iptallerine hazırlanıyor” argümanı
DOĞALGAZ arzındaki kısıt üzerine güç dağıtım şirketlerinin mukaveleleri iptal edip yeni kontrat yoluna gidecekleri belirtiliyor. Tez sahibi endüstriciler, güç şirketlerinin telefonla arayarak elektrik mukavelelerinde iptal hazırlıklarını duyurduklarını söylerken, çabucak hemen ocak ayı başında yeni yapılmış mukaveleleri iptal ederek, bakanlığın ‘geçici bir durum’ diyerek nitelediği durumu kalıcı bir artırıma çevirmek istemelerini eleştiriyor. Sanayicilere ulaşan güç şirketlerinin temsilcilerinin mart-nisan üzere kontratların yenilenebileceğini, artırımı kabul etmeyen sanayicilerin öbür şirketlerle çalışması gerektiğini söylemiş oldukleri tez ediliyor. TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, güç şirketleriyle mukavelelerin ocak ayında yapıldığını, bu biçimdece endüstricinin bu yılın maliyetlerini hesaplarken bunu baz aldığını, lakin artık güç şirketlerinin bunu iptal hazırlığı ortasında olduklarını duymuş olmaktan dolayı huzursuz olduklarını tabir etti. Dış kaynaklı güç tedarikinde yaşanan sorunu endüstriciler olarak gördüklerini ve anladıklarını vurgulayan Eroğlu, “Burada güç şirketlerinin kalıcı bir fiyat artışına dönmesini gerektirecek bir durum yok. esasen kamu da sorunun giderilmesi için çalışıldığını ve varsayımı 10 gün ortasında çözüleceğini belirtiyor. Kalıcı bir durum olacaksa esasen artırımı anlarız. Lakin durum buyken ocak ayında daha taze yapılmış kontratları iptal etmek üzere bir mazeret olamaz. Bu durum imalat sanayiinin rekabetçiliğini olumsuz etkiler” formunda konuştu.
Paniği artırıyor Konut ve Mutfak Sanayicileri ve İhracatçıları Birliği (EVSİD) Kontrol Şurası Üyesi Burak Lider, çabucak bir panik havası ile kontratların iptal edilmek istenmesine yönelik duyumlar aldıklarını belirterek, bu yaklaşımın endüstrideki panik havasını daha da artırdığını tabir etti. Pandemi periyodunda toplumun tüm kesitlerinin epeyce farklı zorlukları deneyim ettiklerini vurgulayan Lider, “Süreç bize evvela sıhhat olarak yüzünü gösterse de çabucak ardından ham husustan güce, lojistikten tedarik zincirine farklı konularda farklı sorunları yaşadık. Evet pandemi sürecinde dünyada kimi ıstıraplar yaşanıyor, lakin bu badireyi bir tarafı ile fırsata çevirmeye çalışan güç odakları da oluyor ve sorundan menfaat elde etmeye çalışıyorlar. Bunu hammadde ve lojistik üzere yaşadığımız tüm düşünceli süreçlerde gördük. Bugün bu bahiste duyumlar aldık. Daha birinci-ikinci günde çabucak bir panik havası ile ya da panik havası yaratılarak kontratlar iptal ediliyor ya da artırım isteniyor. Biz bilhassa elektrik satan özel şirketlerde bunu daha evvelki vakit içinderda da deneyim ettik. esasen bu süreçte endüstrici kesitinde bir ceylan ürkekliği var. Bu yaklaşımın yanlışsız olmadığını, sanayi kesiminde paniği daha artırdığını düşünüyorum.
OSB’lerde “yeniden yaşanır mı” korkusu
KÜTÜKCÜ: SANAYİCİYİ ZORLAMAYA DEVAM EDİYOR
● Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Lideri Memiş Kütükcü, kesintileri kıymetlendirerek, “Üretimin ve ihracatın artış ivmesi gösterdiği bir periyotta OSB’lerde yaşanan elektrik kesintileri sanayicileri zorlamaya devam ediyor. Mevzuyu yakından takip ediyoruz. Kimi yetkililer İran’a sorunu çözmeye gitti. OSB’lerimiz şu anda bu süreci yönetmek, sanayicilerimizin üretim kayıplarını minimumda tutmak için olağanüstü uğraş gösteriyor. Lakin buna karşın şunu biliyoruz ki, kesinlikle olumsuz bir yansıması olacak” biçiminde konuştu.
AYDIN: YAZILI TALİMAT GEREKLİ, BEKLİYORUZ
● OSTİM Lideri Orhan Aydın, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, kelamlı bir talimatla kesintinin bildirildiğini ve hazırlıklı olmak için kesinti planlarını sanayicilerle görüşerek hazırladıklarını söylemiş oldu. Buna karşılık, resmi bir yazı da beklediklerini ve bu yazının gönderilmesinin değerli olduğunu söyleyen Aydın, “Biz hazırlığımızı yaptık. OSBÜK ortasındaki haberleşmelerimizde de anladığımız kadarıyla resmi yazı çabucak hemen kimseye gelmemiş. Biz de yazılı bir metin bekliyoruz. Bugün kesintilere başlayacağız fakat resmi bildirim olmadan kesinti yapamayız. Kelamlı bir söz elektrikleri kesmeye yetmez. Mühürlü bir yazının gelmesi lazım. OSTİM’de üretimin arttığı bir dönemdeydik. Her ay elektrik talebi artıyordu, bu da üretim artışı manasına gelir natürel. Umarım kısa müddette atlatırız” dedi.
BAHAR: KARTOPU ÜZERE YUVARLANDI, ÇIĞA DÖNÜŞÜYOR
● Antalya Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Lideri Ali Bahar, güç alanında yaşanan meselelerin kartopu üzere yuvarlanarak çığa dönüştüğünü belirtti. Bahar, “Ülkemizde bir güç krizi yaşanıyor ise bu sorunu toplumun tüm bölümlerinin ortak bir biçimde sırtlamalı. Sorunu fabrikalardan bir bariyer ile durdurmaya kalkmak tüm ülkenin çığ altında kalmasına niye olmaktan diğer bir işe yaramayacaktır. OSB’lerimizde üretimini 7/24 sürdürmek zorunda olan, en ufak bir aksaklıkta üretimi uzun mühlet duracak, stoku çöp olacak fabrikalarımız var. Ülke imalatının 3 gün müddetle durdurulması hayal bile edilmemesi gereken müthiş bir şeyken, bunun harekete geçirilmesi fazlaca daha müthiş ve tehlikelidir” dedi.
SÖZDİNLER: CEZAİ MÜEYYİDELERİ KABUL EDİP ÜRETİM YAPANLAR VAR
● Çerkezköy OSB İdare Konseyi Lideri Eyüp Sözdinler, şunluın söylemiş oldu: “BOTAŞ’tan gelen yazıyı sanayicilerimize ilettik. Kesintinin yapıldığı günlerde kullanım yapan sanayicilerin ise mevcut tarifelerinin yüzde 50 oranında cezalandırılacağını belirttik” diyerek, şunları söylemiş oldu: “Gözlemlediğimiz kadarıyla endüstrici buna uymaya çalışıyor. Vardiyayı azaltma yoluna giden firmalarımız var lakin sanayicilerimiz sıkıntı durumda. BOTAŞ yazısından ikinci bir duyuruya kadar ibaresine yer veriyor yani kesintinin mühleti de tam net değil. Buna ek olarak gaz kesintisini kabul etmişken öbür yandan da TEİAŞ kesintiye gideceğini deklare etti. Bu kapsamda endüstricilerden iki gün boyunca kademeli bir biçimde güç kullanmasını azaltmasını daha sonraki iki günde de hiç elektrik kullanmaması istenirken daha sonraki gün olağana dönebileceğimiz aktarıldı. Eldeki müşterileri tutmak ve siparişleri yetiştirmek ismine bölgemizdeki birtakım endüstriciler, cezai müeyyideleri kabul edip üretim devam ediyor.”
ÖZLEYEN: TEİAŞ KESİNTİYE GİDEBİLİR, KONTRATLARDA VAR
● İkitelli OSB Bölge Müdürü İhsan Özleyen, “OSB’lerin hangi saatlerde ne kadar yük çekeceği konusunda programlar verildi. Bize yarı yarıya yük düşümü önerildi. Bu program her sanayi bölgesi için farklılık arz edebilir. Kış olması niçiniyle sanayi tesislerimizde güç kullanımları azamî seviyede. Bunun haricinde kimi OSB’ler elektriği TEİAŞ’tan almıyor. Bu bölgeler üretime olağan koşullarda devam ediyor. Başka yandan TEİAŞ rastgele bir resmi bildirim yapmadan kesintiye gidebilir. Bu durum kontratlarda net olarak yazıyor. Türkiye’deki güç kullanımları ikili kontratlarla dağıtılıyor. Sonuç prestijiyle evvelinde yapılan duyurular var” açıklamalarında bulundu.
KARABULUT: TOPU ENDÜSTRİCİNİN KUCAĞINA BIRAKTILAR
● Isparta Süleyman Demirel OSB Lideri Mustafa Karabulut da, TEİAŞ Antalya Tansiyon Takip Müdürlüğü tarafınca OSB’de güçten sorumlu elektrik mühendisinin telefonla arandığını ve Salı, Çarşamba ve Cuma günü olmak üzere toplam 72 saat elektrik kısıtlaması yapılmasının talep edildiğini söylemiş oldu. Karabulut, şunları kaydetti: “TEİAŞ ve CK yetkilileri telefonlarımıza çıkmıyor. Uygulama nasıl olacak. Bölgemizde 75 fabrika var. İletim sınırlarında güç olacak. Fakat bize ‘kesintiyi sen yap’ diyorlar. Topu endüstricinin kucağına bıraktılar. Yazılı bir açıklama yapmıyor, yalnızca telefonla bilgi veriyorlar”
SİLAHTAROĞLU: KALICI TAHLİL İÇİN OSB’LERDE DEPOLAR KURULMALI
● Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Lideri Sedat Silahtaroğlu, “Biz var olan güç kapasitemizi yüzde 50 azaltarak, sanayicimize güç vermeye çalışacağız. İdari binalarımız çalışacak lakin üretim olması mümkün değil. Bu karar tüm Türkiye’de uygulanacak. İhracatçı için endüstrici için epeyce güç. En kısa vakitte tahlile kavuşturmak lazım, bir an evvel kısa vadede siyasi ve ticari meseleler çözülmeli. Kalıcı tahlil olarak da OSB’ler de doğalgaz depoları bulunmalı. Bizim şu an yapabileceklerimiz; üretimleri telafi edilebilecek kadar azaltalım, jeneratörleri hazır tutalım, üretimimizi gece vardiyasına ve tatil günlerine kaydıralım” diye konuştu.
TOKKAN: SKALA SİSTEMİ OLMAYAN OSB’LER BÜSBÜTÜN KESİNTİYE GİTTİ
● İMES OSB Lideri Ahmet Tokkan da “Var olan güç kapasitemizi yüzde 80 azaltarak, sanayicimize güç vermeye çalışacağız. İdari binalarımız çalışacak ancak üretim olması mümkün değil. Bizde bir skala sistemi olduğu için bölgemize gelen kısıtlı enerjiyi, kısıtlı biçimde dağıtabiliyoruz. Lakin skala sistemi olmayan OSB’ler ise enerjiyi sistem üzerinden ayarlayamadıkları için büsbütün elektrik kesintisine gitti. En kısa vakitte tahlile kavuşur” açıklamalarında bulundu.
ÖZSOY: UMUDUMUZ EN AZ HASARLA ATLATILMASI
● Demirtaş OSB Lideri Ersan Özsoy ise “DOSAB olarak geçtiğimiz haftada günlük olarak tarihi seviyede yüksek elektrik tüketim sayılarını gördük. Yüklü olarak ihracat yapan otomotiv ana ve yan sanayi ile dokuma dalı firmalarından oluşan bölgemizde, üretimin tepede olduğu bir devirde olan doğalgaz ve elektrikte kısıntı/ kesintiler bizleri çok sıkıntı durumda bıraktı” dedi. Özsoy, “Bazı firmalarda üretim planlaması yaparak orta vermek mümkün lakin, prosesi gereği daima güce muhtaçlığı olan işletmeler için durum daha makus. Umudumuz, bu sürecin en kısa vakitte ve üretimimize en az hasar verecek biçimde atlatılması. Fakat güç arz güvenliği konusunun fazlaca önemli olarak masamızda olması şart” dedi.
ŞAHİN: 3 GÜNDen çok KESİNTİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL
● İnegöl OSB Lideri Zeki Şahin, “Sanayicinin bir gün bile çalışmaması maliyetini artırır” diyerek, şunları kaydetti: “Bursa’da en çok güç tüketen OSB’yiz. Geçen yıl elektrik tüketimimiz 684 milyon KWH oldu. Son aylarda aylık 65 milyon KWH tüketimimiz oldu. Yıllık ortalamamız ise 57 milyon KWH. 2020 yılına bakılırsa yüzde 15 güç tüketimimiz arttı. Doğalgazda da 90 milyon metreküp kullanımla bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 5 artış kaydettik. Tüketimler arttı. Endüstrimiz yüksek kapasite ile çalışıyor. Bu tempoda bu duruşlar maliyetleri, terminleri, üretimleri olumsuz etkileyecek. Bunun bir an evvel olağana dönmesini bekliyoruz. Kesintinin 2 -3 günden çoksı katlanılabilir ve sürdürülebilir değil.”
GÜLMEZ: HAFTASONLARI ÇALIŞARAK KAYBI TELAFİ EDERİZ
● Nilüfer OSB Lideri Erol Gülmez ise “72 saat üretim duracak, hayat duracak. Kimsenin varsayım edebileceği ve dilek ettiği bir durum değil. Ancak yapacak bir şey de yok. Bölgemizde otomotiv sanayi yükte. Umarız ki bundan daha sonraki günlerde benzeri bir sorun yaşanmaz ve haftasonları da çalışarak yaşanacak kaybı telafi ederiz” diye konuştu.
KORUN: ANİ GELİŞMELERE NASIL AYAK UYDURACAĞIZ?
● Hasanağa OSB Lideri Ömer Faruk Korun, “Son haftada endüstriciler olarak, doğalgaz başta güçte artırımlar, tarife değişimleri, yüzde 40 kısıntı uygulamaları üzere gelişmelerle adeta başımız döndü. Son olarak, elektrik kısıntı ve kesintileri konusu önümüze geldi. Üretime, ihracata mı odaklanacağız yoksa bu ani gelişmelere mi ayak uyduracağız, planlama yapacağız inanın şaşırmış durumdayız. En kısa müddette arz sorununun sona ermesi, üreticilerimizin kaygılarının giderilmesini umuyoruz” dedi.
ÇEVİKEL: GÜÇ ARZI DERTLERİNİ GÖREREK, DAVET YAPMIŞTIK
● Demirtaş OSB Endüstrici ve İş İnsanları Derneği Lideri Nilüfer Çevikel de “Bu durum, her kaidede üretime odaklanan sanayicilerimizin motivasyonunu olumsuz etkileyecek. Dünya genelinde kuvvetli bir imtihan verilmesine sebep olan güç krizinin arzı karşılama açısından sorun yaratacağı tarafındaki sinyalleri nazaranrek tedbir davetlerimizi daha evvel de yapmıştık. Güçte dışa bağımlılığımız sürdükçe üretim gücümüzü sekteye uğratan krizlerden daha fazla etkilenmek durumunda kalabiliriz. Yeşil gücün ve güçte bağımsız olmanın değerini acı deneyimlerle öğrendiğimiz bugünlerde; iktisat idaresinin, sanayiciyi mağdur etmemek ismine atacağı adımların hızlanmasını talep ediyoruz” diye konuştu.
ESKİOĞLU: SÜRECE ENDÜSTRİCİ OLARAK TAKVİYE VERİYORUZ
● Kütahya 1.OSB Lideri Tolga Eskioğlu “Kesintiler niçiniyle üretim duracak. Üretimi saatlerini kesintilerin haricindeki saatlere kaydırarak çalışmalar devam edilecek. Firmalar vardiyalarda değişiklik yapıyorlar. Önlemlerimizi aldık. Mecburilik niçiniyle yaşanacak bu süreci sanayicilerimiz, ihracatçılarımız telafi edebilir. Bu sürece endüstrici olarak takviye vereceğiz. Cam ve seramik bölümünde faaliyet gösteren kimi firmalarımız, fırın çeşitlerine nazaran ya üretimi durdurarak 3 günlük mola verecek ya da jeneratörleri devreye alacak. Başta Çin olmak üzere güç tüm dünyanın sorunu oldu. Kış koşullarında üretimin nispeten azaldığı bir periyotta sanayicilerimiz bu süreci telafi edebilir lakin daima olması durumunda sorun yaşanacaktır” açıklamalarını yaptı.
YEŞİLAY: DEVAMININ GELMESİ EZA YARATIR
● Afyonkarahisar OSB Lideri Bekir Yeşilay da, “Resmi yazılı bir evrak bize ulaşmadı fakat şifahen bilgilendirme yapıldı. Sanayicilerimize ilettik. Kesintiler gerekli önlemleri alıyorlar. Birkaç günlük kesintilere firmalar uyacaktır fakat devamının gelmesi halinde zahmetler yaşanır. OSB’mizde fazlaca sayıda et kombineleri ve soğuk hava depoları bulunuyor. Jeneratörlerle, vardiyalı sisteme geçerek ve birtakım çalışanlarına da yıllık müsaadelerini kullandırarak kesintileri telafi etmeye çalışacaklar” dedi.
Besinde fiyatları artırır kesim muaf tutulsun
Ali Ekber YILDIRIM
Güçte yaşanan kriz, besin dalını tehdit ediyor. Ülke genelinde organize sanayi bölgelerinde 3 gün müddetle uygulanacak elektrik kesintisi besin üretimini tehdit ederken fiyatları da artıracağı kaygısı yaşanıyor. Bu niçinle besin dalının kesintilerden muaf tutulması isteniyor. Mutfak Eserleri ve Margarin Sanayicileri Derneği (MÜMSAD) Lideri Ebru Akdağ, besin güvenliğini ve teminatını riske atmaması için gereken tedbirlerin alınması gerektiğini ve güç kesintisinin besin sanayiine uygulanması durumunda bunun, hem sofralarımızda önemli bir besin güvenliği riski doğuracağını tıpkı vakitte besin sanayiinde telafi edilemez ekonomik kayıplara niye olacağını söylemiş oldu. Akdağ, “Gıda endüstrisi, doğalgaz ve elektrik kesintilerinden muaf tutulmalı” dedi. Doğalgaz ve elektrik kısıtlamalarının bilhassa besin bölümünde faaliyet gösteren kuruluşlar için fazlaca önemli kayıplar manasına geleceğini vurgulayan Akdağ, şu değerlendirmeyi yaptı: “Gıda üretiminde kullanılan hammaddelerin tarladan soframıza kadar uzanan tüm kademeleri titizlikle yönetilmek durumunda. Besinlerin rastgele bir sıhhat riski taşımadan ve israf olmadan tüketicilere, yani sofralarımıza ulaşabilmesi için uygulanması gereken hammadde tedariki, besin sürece, depolama, nakliye ve sunuş formları büyük kıymet taşımaktadır. Bu süreçte uygulanması gereken ısıl süreçler, üretimdeki kritik denetim noktalarının gözetilmesi, soğuk hava depolarında uygun şartların sağlanması üzere güç kesintilerine tahammülü olmayan adımlar bulunmaktadır. Muhtemel güç kısıtlaması evvela besin güvenliği riski doğuracak olup, önemli boyutlarda besin israfına da niye olacak. Doğalgaz ve elektrik kısıtlamalarından besin endüstrimiz muaf tutulmalı.” Birfazlaca bölümü durma noktasına getiren pandemi devrindeki kısıtlamalarda besin dalının bu kısıtlamalardan muaf tutulduğunu ve bölümün bu periyodu muvaffakiyetle geçtiğini vurgulayan Akdağ,“Pandemi sürecinde besin kesimi çalışmasına devam etmesine imkan sağlayan muafiyetler yardımıyla rafl arın boş kalmamasını sağlayarak kıymetli bir imtihandan takdirle geçmiştir. Bugün de gibisi bir muafiyetle besin garantisini sağlayabilmeliyiz” dedi.
Zincir koparsa sonuçları öngörülemez
Öte yandan Şekerli Mamul Sanayicileri Derneği (ŞEMAD) İdare Şurası Lideri Şemsi Kopuz bir açıklama yaparak, besin tedarik zincirinin rastgele bir halkasında güç kesintisi yapılmasının zincirin kopmasına niye olacağını, bunun sonuçlarının ise öngörülemez boyutlarda olduğunu tabir etti. Kopuz bu öngörüler doğrultusunda, üretimde aksama yaşanmaması ismine Türk besin ve içecek sanayiinin doğal gaz ve elektrik tüketim kısıtlamasından muaf tutulmasını talep ettiklerini söz etti. Kopuz, bu bahiste ilgili kurumlara resmi müracaatta bulunduklarını söylemiş oldu.
Çiğ süt üreticisini de vuracak
Endüstrideki elektrik kesintileri çiğ süt üreticisini vuracak. Çiftçiden günlük süt alarak işleyen süt fabrikaları elektrik kesintisi uygulanacağı için sütü işleyemeyecek. Süt fabrikaları elektrik kesintisi niçiniyle süt işleyemeyecekleri için üreticiden süt alamayacak. Süt sanayicileri, elektrik kesintisinde kendilerine olumlu ayrımcılık yapılmasını belirterek, “Elektrik kesintisi ile fabrikalarda üretim dursa bile, ineğin göğsünü kapatamazsınız. Üretici sağıma devam edecek. Fabrikalar alamayınca sütler dökülecek. Üretici mağdur olacak. Üreticiden süt alabilmemiz için fabrikayı çalıştırmamız gerekir. Bu niçinle süt fabrikalarının bu kapsamın haricinde tutulması binlerce süt üreticisi için büyük kıymet taşıyor. Yetkililer bu mevzuda hassaslık gösterip süt fabrikalarını kesintinin haricinde tutmasını bekliyoruz” görüşünü lisana getirdi.
Güçte mevcut kesinti planı ‘şimdilik’ yürürlükte kalacak
Mehmet KAYA
Soğuyan hava kaideleriyle bir arada İran’dan gelen gazın kesilmesiyle yaşanan doğalgaz krizi elektriği de vurdu. DÜNYA’nın edindiği bilgilere nazaran, İran gazının gelmesi haricinde kısa vadeli mevcut sıkıntıya bir alternatif bulunmuyor. İran tarafına kesintinin tamiri için davet yapıldığı açıklandı. Bu ortada, İran’ın düşük ölçülü gaz sevkiyatının başladığı BOTAŞ tarafınca da teyit edildi lakin bu girişin arz-talep istikrarını sağlayacak düzeyde olmadığı belirtiliyor. İran’dan gelen gazın süratle artmasıyla 3 günlük olarak planlanan elektrik kesintisinin devamını engelleyecek, bir tahlil olabileceği kaydedildi. Doğalgazdaki eza, hidroelektrik santrallerinde su azlığı kaynaklı üretim düşüşü ve soğuk havada niçiniyle konut talebin karşılanması maksadıyla doğalgaz çevrim santrallerine gaz verilememesi niçiniyle elektrikte de kısıtlamaya gidilmesine yol açmıştı. Mevcut elektrik kesinti ve gaz kullanması sınırlaması arz-talep dengeleninceye kadar devam edecek. Bilgi veren kaynaklar, Türkiye’nin depolama ve FSRU (sıvılaştırılmış doğalgazın depolandığı ve muhtaçlık olması halinde gaza dönüştürülerek mevcut şebekeye verilebilmesini sağlayan gemi-tesisler) yatırımına karşın teknik bu sorunun yaşandığının altını çizerek, bunda hayli süratli ve yüksek talep artışına gaz kesintisinin ek olmasıyla bir dengesizliğin rol oynadığını vurguladılar. Kaynaklar, Bakanlığın teknik altyapı yatırım muhtaçlığının farkında olunduğunun altını çizdiler. Fakat bunlar tamamlanamadan mevcut krizin yaşandığı, 2022 ortasında süratle sistemi çapraz olarak besleyecek, depo ve FSRU takviyeli sistemin yatırımlarının yapılmasının kararlaştırıldığını kaydettiler. Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı’nın bu yatırımları planladığı, hali hazırda nazaranli olarak krizlere müdahale yeteneğinin de bulunduğunu fakat İran gazı kesilmesiyle beklenmedik ölçüde yüksek ve süratli bir talep artışının istikrarları bozduğu vurgulandı.
DÜNYA’nın görüştüğü çeşitli uzmanlar, yaşanan sorunun arz-talep dengesizliği yanında sistemin olağanüstü hallerde kullanılacak arz emniyeti altyapılarının çabucak hemen tamamlanmamasından da kaynaklandığını vurguladılar. Buna nazaran, İran’dan Türkiye’nin yıllık mutabakatı 9,6 milyar metreküp seviyesinde bulunuyor. Türkiye’nin doğu bölgelerinde bu çizgiden gelen gaz dağıtılıyor. Ayrıyeten, bir daha doğu bölgesini destekleyen Azerbaycan’dan gelen Şahdeniz1 alanı gazına ait düşük kapasiteli bir muahedenin yıl ortasında yapıldığı belirtilmişti. Bu çizgiden gelen gaza ait net bilgi bulunmuyor. Yüksek kapasiteli çizgilerden TANAP, ihracat yüklü bir yapıda tasarlandığı için mevcut sorunu çözecek biçimde doğu şebekesine bağlanan bir çıkışı bulunmuyor. bir daha Tuz gölü depoları ile Dörtyol’da konuşlu FSRU gemisinin yedekleme hizmeti doğuyu besleyecek biçimde altyapılarının yapılmadığı, mevcut boru sisteminin de çabucak hemen kriz periyotlarında kullanılması için gerekli teknolojik yatırımların tam manasıyla devreye girmediği vurgulanıyor. Bu niçinle, Türkiye’de oluşan olağanüstü hava kuralları ile İran’dan gelen gazın devreden çıkmasıyla oluşan arz açığının olabildiğince mevcut şebeke sistemi üzerinden dengelenmeye çalışıldığı ve alternatifl erin devreye alınamadığı, arzın nispî olarak yüksek olduğu bölgelerdeki gazların da arz açığı olan yerlere süratle alınamadığı kaydedildi.
Okumaya devam et...