Güldağ: Kur Muhafazalı Mevduat eseriyle bir arada piyasa geçen hafta kısmen sakinleşti demiştik. Lakin döviz kurlarında üst taraflı bir hareketlenme görüyoruz. Dolar bir daha 13 lira düzeylerine geldi. 2022’ye yansıması ne olur?
Ağaoğlu: Yeni eser gelmemiş olsaydı hayatımız daha güç olurdu. Basketbol maçındaki molalar üzere durup düşünmek için bir fırsat yarattı. Fakat art tarafı yeterli hazırlanmış biçimde çıkmadı. Artık piyasada iki eser var. TL’den bu modele geçenler için muhatap Hazine oldu. Dövizden TL’ye dönenler için de muhatap Merkez Bankası. Art tarafta güzelleştirmeye gereksinim var. ‘Ne tesir yaptı’ diye sorarsan dövizden TL’ye geçen çok olmadı. Hatta tam zıddı 200- 300 milyon dolar artışlardan bahsediliyor.
Güldağ: Kur muhafazalı mevduatlarda bankalarca uygulanacak azami faiz oranı minimum faiz oranının en çok 300 baz puan üstünde belirlenebiliyor. Döviz hesaplarında hudut yok ancak, bir daha de pek dönen olmadı.
Ağaoğlu: Eserler ortasında en sondakini birinci evvel deklare ettik. Her ikisi için de yüzde 17 faiz geçerli. Bugün siyaset faizi 14; mevduat faizi aylık 22-24’lere çıkarken, kredi tarafında 38’lere ulaşan faizden kelam ediyoruz. Lakin iş goren yani piyasa faizleri önemli yükseldi. Ne gerek vardı bu yükselişe. Piyasanın temelinde her vakit inanç yatar. Bu itimadı oluşturacak adımları arka arda atmak yerine, itimadı parayla satın alabileceğimizi düşündük. İkna için vakit gerekiyor. Hazine ve Maliye Bakanı deklare etti; 58 milyar Türk Lirası bu sisteme teveccüh etmiş. 4 milyar dolar bir sayıdan kelam ediyoruz, az bir sayı değil. Ancak olmasaydı daha makus olurdu. Evet daha yeterli tasarlanabilirdi, düzeltebiliriz. Problem ardışık itimat adımlarının atılması.
Güldağ: Kurda özelikle son iki günlük hareket ne anlatıyor bize?
Ağaoğlu: Bilhassa perşembe günkü kur hareketine bakarsak; dolar 13.45 düzeyinden 12.40’a düştü. Tam merkez bankasının günlük döviz alım kurunu açıklayacağı sırada geri gelen kur, daha sonra tekrar 13.45’lere yükseldi. Kur, kamu tarafınca yönlendirilir hale geldi. Kamunun ne istikamette yılı kapatma isteği olduğunu yahut önermeyi ne biçimde yapacağını kestirmemizin sıkıntı olduğu günler. Şu anda 24 saat evvelce bile kur hareketinin ne olacağını bilmiyoruz. 24 saat öncesinde kur hareketini görmekte zorlandığımız piyasada, muhtemel arka niyeti, güç birikimlerini nasıl yöneteceğiz? İpuçlarına gereksinimimiz var. 31 Aralık kuru gösterge noktasıdır, kritiktir. 31 Aralık düzeyinin, bilançolar dahil biroldukça yansıması var. TL’den dövize geçen olur mu, olmaz mı bilmiyorum lakin Türkiye’nin kredi değerlendirmesi için risk oluştu. Kur Muhafazalı Mevduat, tıpkı kamu-özel işbirliğindeki yükümlülükler üzere Hazine’nin yükü olarak bilmediğimiz, meçhullüğü artıran bir öge oldu. Türkiye risklerinin düşmesini engelleyecek bir öge haline geldi. 2021’nin 2022’ye bıraktığı miras oldu.
Güldağ: Bana iki şey kıymetli olacak üzere geliyor. Olgunlaşmamış, ismine model dediğimiz uygulamayla karşı karşıyayız. Bunun bu biçimde olması da maalesef istenilen etkiyi yaratmadı. Arsa futbolu oynuyorsak bunun bile kuralları muhakkaktır: 3 korner bir penaltıdır. Lakin bunda kuralları daima değiştiriyoruz. Sen bütün vadelere birebir faiz uygulanıyor dedin. Benim bilgim de DTH’dan dönenlere biraz daha yüksek faiz uygulandığı, sonda uygulanmadığı istikametinde. Döviz artışına karşı evet ancak kur muhafazalı mevduat enfl asyona karşı koruyor diyemeyiz.
Ağaoğlu: Tam korumuyor olabilir, haklısın.
Güldağ: Zira gelinecek yer aşikâr. Yüzde 17’lerde kur artışıyla yüzde 20 aldınız lakin enfl asyon yüzde 30-35’lerde hatta 38’e gidiyor. Gazetemizin muharriri Alaattin Aktaş’ın hesaplamalarına bakılırsa aralık ayı yüzde 15’te olacak.
Ağaoğlu: Enflasyonun çift haneye devam edeceği kesin.
Güldağ: Nereye gitsek enfl asyon konuşuyoruz. Antalya’daki çiftçiler bile ‘gübrenin fiyatının yükselmesi niçiniyle gübre atamadık’ diyor. İç Anadolu’da da o denli. Besin fiyatlarındaki yükselişlerle enflasyonun gündemde kalacağını görüyoruz. Bu bir biçimde istikrarları bozabilir. Dünyada da besine dayalı enfl asyon artışları 2022’de devam edecek üzere görünüyor. Besin meblağları son 5 yıldır artıyor. Güç fiyatları da kolay aşağı inecek üzere görünmüyor. Doğalgaz meblağları bakımından Avrupa önemli kriz yaşıyor. Dengesizlikler 2022’ye de miras kalacak. Dünyada 2021’de yüzde 4.5 üzeri büyüme görünüyor. Türkiye de Hindistan’dan daha sonra dünyada ikinci olacak üzere, çift hane gorebiliriz.
Ağaoğlu: Çift hane büyümede hem fikiriz.
Güldağ: 2022’de büyüme konusunda ne düşünüyorsun? Dünya iktisadı için 4,5 büyüme beklentisi var.
Ağaoğlu: ‘COVID-19 varyantları ekonomileri yavaşlatır’ diye düşünürken petrol o denli düşündürmedi. Brent 78 dolarlara yine geldi. Petrolün gevşememesi piyasalara coşku verebilir. Dünya tarafında büyüme coşkulu olmayacak. Bence 4,5’un altında olma ihtimali var. Birinci 6 ayda 2021’den gelen ertelenmiş talebinin yarattığı bir dopingle olması beklenenden biraz fazla büyüme gelebilir. daha sonra ortalamalara yaklaşmış, olağan patikaya geldiği bir büyüme periyodu bekliyorum. Lakin, 4,5 büyüme optimist bir senaryo bence.
Güldağ: Türkiye’nin 2022 büyüme performansı için ne düşünüyorsun?
Ağaoğlu: Türkiye’de de bu yıldan aldığımız olumsuz miraslar faiz, kur enflasyon tesirli olacak. Yılbaşındaki maaş artırımları kaç ayda tesirlerini yitirecek ona bakacağız. Şubat ayı enfl asyonu ile eriyebilir. Belirsizliklerin artması ile yatırımların durduğu bir periyot yaşıyor olacağız. Birinci üç çeyrekte zorlukların yaşanabileceğini düşünüyorum. Bu zorlukları da seçim sonucunın etkileyeceğini düşünüyorum. Ben 2022’de erken seçim bekliyorum. Erken seçim şayet olmazsa da sancılı süreç olacak. Yılın birinci yarısında zorlukların, kararsızlıkların fazla olacağı bir müddetç yaşayabiliriz.
Güldağ: Ben 2022’de erken seçim beklemiyorum. Mahallî seçimle genel seçimin birleştirildiği bir formülün arayışında olunacağını düşünüyorum. Lakin erkenden girilen bir seçim havası var. Bence büyümeyi üste taşıyacak açılımları birlikteinde getirmesi mümkün. Büyüme yüzde 5’ler civarında olabilir. Kredi genişlemesinin olup olmayacağı da kritik. Kredi genişlemesi konusunda büyük bir atılım olursa, seçim geliyor derim.
Ağaoğlu: Bence kredi genişlemesi olacak. Kamu bankalarının sermayelerinin artırılması kredi imkanı geliştiriyorsunuz demektir. Bu işaret bence.
Güldağ: Herkes bekliyor, iş dünyasında önemli muhtaçlık var. İhracatçılar, Eximbank tarafında sorunlardan kelam ediyor. Eximbank kendi kaynaklarından günlük 20-25 milyon sayı piyasaya verdiği tabir ediliyor. Finansmana erişim zahmeti iki haftadır dillendirilir hale geldi.
Ağaoğlu: Bunu genele yaymak hakikat değil. Ardışık farklı kararlar geldi bunlardan biri de kredilerin döviz alımında kullanılmayacağı sonucu. Bu iki haftadan hareketle ‘finansmana erişimin zorlaştı’ yargısında bulunmak yanlışsız değil.
Altın, kriptonun gölgesinden çıkabilecek mi?
Güldağ: Altın, gümüş tarafına bakınca büyük ölçüde 2021’de kripto piyasasına yenildi üzere duruyor. 2022’de bu trend devam eder mi sence?
Ağaoğlu: Bedelli metallerin kriptoya yenilme kıssasında global olarak mercek değişikliğine bakmamız lazım. Şimdilik radikal bir mercek değişikliği yok. Kripto paralar aşağı inecek. Genel düşüşle altına yine dönüş olursa altın ve gümüş bu yıl daha düzgün performans bahtına sahip olur Güldağ: Hangi düzeyler takip edilmeli?
Ağaoğlu: Altının onsu 1835 doları kırarsa yeni rekor bile gelebilir. Lakin o düzeyde birkaç hafta hatta bir ay kalması gerekiyor. Piyasanın ikna olması lazım. Altının onsu 2 bin dolarları bile geçebilir, zira enfl asyondan hissesini hiç almadı.
Güldağ: Pekala aşağı taraflı bakarsak?
Ağaoğlu: Altının onsu bin 650 doların altına gidecek olursa hiç düşünmeden, yeni dünyanın dijital kripto piyasanın klasik altın gümüş dünyasını yendiğini düşünmeye başlayacağım.
Emtianın seyri açısından ocak ayı kritik
Güldağ: Emtia tarafında kıymetli birkaç dinamik var. En değerlisi Çin; üretimini geri çekti. İhracat ünite fiyatını artırmak için yaptığı söyleniyor. Aralık ayında dünyada 55 merkez bankasından 40’ı faiz oranlarını sabit tuttu, 14’ü artırdı. İndiren bir tek biz varız. Enfl asyon tehdidi karşısında paranın sıkılaştırılacağı bir dünya doların kuvvetli olması emtiayı baskılar mı?
Ağaoğlu: Genel olarak emtia fiyatlarının aşağı istikametli olacağını düşünüyorum. Fed’in nakdî genişlemeyi daraltması ve faiz artışları emtia fiyatlarındaki köpüğü azaltır. Ben Fed’den üçüncü çeyrekte de faiz artışı bekliyorum. Çin’de beklediğim yavaşlama olursa emtia fiyatlarında yatay düşük düzey hakim olur. Ocak ayı sonunda 2022 emtiaları net görür hale geliriz.
Okumaya devam et...
Ağaoğlu: Yeni eser gelmemiş olsaydı hayatımız daha güç olurdu. Basketbol maçındaki molalar üzere durup düşünmek için bir fırsat yarattı. Fakat art tarafı yeterli hazırlanmış biçimde çıkmadı. Artık piyasada iki eser var. TL’den bu modele geçenler için muhatap Hazine oldu. Dövizden TL’ye dönenler için de muhatap Merkez Bankası. Art tarafta güzelleştirmeye gereksinim var. ‘Ne tesir yaptı’ diye sorarsan dövizden TL’ye geçen çok olmadı. Hatta tam zıddı 200- 300 milyon dolar artışlardan bahsediliyor.
Güldağ: Kur muhafazalı mevduatlarda bankalarca uygulanacak azami faiz oranı minimum faiz oranının en çok 300 baz puan üstünde belirlenebiliyor. Döviz hesaplarında hudut yok ancak, bir daha de pek dönen olmadı.
Ağaoğlu: Eserler ortasında en sondakini birinci evvel deklare ettik. Her ikisi için de yüzde 17 faiz geçerli. Bugün siyaset faizi 14; mevduat faizi aylık 22-24’lere çıkarken, kredi tarafında 38’lere ulaşan faizden kelam ediyoruz. Lakin iş goren yani piyasa faizleri önemli yükseldi. Ne gerek vardı bu yükselişe. Piyasanın temelinde her vakit inanç yatar. Bu itimadı oluşturacak adımları arka arda atmak yerine, itimadı parayla satın alabileceğimizi düşündük. İkna için vakit gerekiyor. Hazine ve Maliye Bakanı deklare etti; 58 milyar Türk Lirası bu sisteme teveccüh etmiş. 4 milyar dolar bir sayıdan kelam ediyoruz, az bir sayı değil. Ancak olmasaydı daha makus olurdu. Evet daha yeterli tasarlanabilirdi, düzeltebiliriz. Problem ardışık itimat adımlarının atılması.
Güldağ: Kurda özelikle son iki günlük hareket ne anlatıyor bize?
Ağaoğlu: Bilhassa perşembe günkü kur hareketine bakarsak; dolar 13.45 düzeyinden 12.40’a düştü. Tam merkez bankasının günlük döviz alım kurunu açıklayacağı sırada geri gelen kur, daha sonra tekrar 13.45’lere yükseldi. Kur, kamu tarafınca yönlendirilir hale geldi. Kamunun ne istikamette yılı kapatma isteği olduğunu yahut önermeyi ne biçimde yapacağını kestirmemizin sıkıntı olduğu günler. Şu anda 24 saat evvelce bile kur hareketinin ne olacağını bilmiyoruz. 24 saat öncesinde kur hareketini görmekte zorlandığımız piyasada, muhtemel arka niyeti, güç birikimlerini nasıl yöneteceğiz? İpuçlarına gereksinimimiz var. 31 Aralık kuru gösterge noktasıdır, kritiktir. 31 Aralık düzeyinin, bilançolar dahil biroldukça yansıması var. TL’den dövize geçen olur mu, olmaz mı bilmiyorum lakin Türkiye’nin kredi değerlendirmesi için risk oluştu. Kur Muhafazalı Mevduat, tıpkı kamu-özel işbirliğindeki yükümlülükler üzere Hazine’nin yükü olarak bilmediğimiz, meçhullüğü artıran bir öge oldu. Türkiye risklerinin düşmesini engelleyecek bir öge haline geldi. 2021’nin 2022’ye bıraktığı miras oldu.
Güldağ: Bana iki şey kıymetli olacak üzere geliyor. Olgunlaşmamış, ismine model dediğimiz uygulamayla karşı karşıyayız. Bunun bu biçimde olması da maalesef istenilen etkiyi yaratmadı. Arsa futbolu oynuyorsak bunun bile kuralları muhakkaktır: 3 korner bir penaltıdır. Lakin bunda kuralları daima değiştiriyoruz. Sen bütün vadelere birebir faiz uygulanıyor dedin. Benim bilgim de DTH’dan dönenlere biraz daha yüksek faiz uygulandığı, sonda uygulanmadığı istikametinde. Döviz artışına karşı evet ancak kur muhafazalı mevduat enfl asyona karşı koruyor diyemeyiz.
Ağaoğlu: Tam korumuyor olabilir, haklısın.
Güldağ: Zira gelinecek yer aşikâr. Yüzde 17’lerde kur artışıyla yüzde 20 aldınız lakin enfl asyon yüzde 30-35’lerde hatta 38’e gidiyor. Gazetemizin muharriri Alaattin Aktaş’ın hesaplamalarına bakılırsa aralık ayı yüzde 15’te olacak.
Ağaoğlu: Enflasyonun çift haneye devam edeceği kesin.
Güldağ: Nereye gitsek enfl asyon konuşuyoruz. Antalya’daki çiftçiler bile ‘gübrenin fiyatının yükselmesi niçiniyle gübre atamadık’ diyor. İç Anadolu’da da o denli. Besin fiyatlarındaki yükselişlerle enflasyonun gündemde kalacağını görüyoruz. Bu bir biçimde istikrarları bozabilir. Dünyada da besine dayalı enfl asyon artışları 2022’de devam edecek üzere görünüyor. Besin meblağları son 5 yıldır artıyor. Güç fiyatları da kolay aşağı inecek üzere görünmüyor. Doğalgaz meblağları bakımından Avrupa önemli kriz yaşıyor. Dengesizlikler 2022’ye de miras kalacak. Dünyada 2021’de yüzde 4.5 üzeri büyüme görünüyor. Türkiye de Hindistan’dan daha sonra dünyada ikinci olacak üzere, çift hane gorebiliriz.
Ağaoğlu: Çift hane büyümede hem fikiriz.
Güldağ: 2022’de büyüme konusunda ne düşünüyorsun? Dünya iktisadı için 4,5 büyüme beklentisi var.
Ağaoğlu: ‘COVID-19 varyantları ekonomileri yavaşlatır’ diye düşünürken petrol o denli düşündürmedi. Brent 78 dolarlara yine geldi. Petrolün gevşememesi piyasalara coşku verebilir. Dünya tarafında büyüme coşkulu olmayacak. Bence 4,5’un altında olma ihtimali var. Birinci 6 ayda 2021’den gelen ertelenmiş talebinin yarattığı bir dopingle olması beklenenden biraz fazla büyüme gelebilir. daha sonra ortalamalara yaklaşmış, olağan patikaya geldiği bir büyüme periyodu bekliyorum. Lakin, 4,5 büyüme optimist bir senaryo bence.
Güldağ: Türkiye’nin 2022 büyüme performansı için ne düşünüyorsun?
Ağaoğlu: Türkiye’de de bu yıldan aldığımız olumsuz miraslar faiz, kur enflasyon tesirli olacak. Yılbaşındaki maaş artırımları kaç ayda tesirlerini yitirecek ona bakacağız. Şubat ayı enfl asyonu ile eriyebilir. Belirsizliklerin artması ile yatırımların durduğu bir periyot yaşıyor olacağız. Birinci üç çeyrekte zorlukların yaşanabileceğini düşünüyorum. Bu zorlukları da seçim sonucunın etkileyeceğini düşünüyorum. Ben 2022’de erken seçim bekliyorum. Erken seçim şayet olmazsa da sancılı süreç olacak. Yılın birinci yarısında zorlukların, kararsızlıkların fazla olacağı bir müddetç yaşayabiliriz.
Güldağ: Ben 2022’de erken seçim beklemiyorum. Mahallî seçimle genel seçimin birleştirildiği bir formülün arayışında olunacağını düşünüyorum. Lakin erkenden girilen bir seçim havası var. Bence büyümeyi üste taşıyacak açılımları birlikteinde getirmesi mümkün. Büyüme yüzde 5’ler civarında olabilir. Kredi genişlemesinin olup olmayacağı da kritik. Kredi genişlemesi konusunda büyük bir atılım olursa, seçim geliyor derim.
Ağaoğlu: Bence kredi genişlemesi olacak. Kamu bankalarının sermayelerinin artırılması kredi imkanı geliştiriyorsunuz demektir. Bu işaret bence.
Güldağ: Herkes bekliyor, iş dünyasında önemli muhtaçlık var. İhracatçılar, Eximbank tarafında sorunlardan kelam ediyor. Eximbank kendi kaynaklarından günlük 20-25 milyon sayı piyasaya verdiği tabir ediliyor. Finansmana erişim zahmeti iki haftadır dillendirilir hale geldi.
Ağaoğlu: Bunu genele yaymak hakikat değil. Ardışık farklı kararlar geldi bunlardan biri de kredilerin döviz alımında kullanılmayacağı sonucu. Bu iki haftadan hareketle ‘finansmana erişimin zorlaştı’ yargısında bulunmak yanlışsız değil.
Altın, kriptonun gölgesinden çıkabilecek mi?
Güldağ: Altın, gümüş tarafına bakınca büyük ölçüde 2021’de kripto piyasasına yenildi üzere duruyor. 2022’de bu trend devam eder mi sence?
Ağaoğlu: Bedelli metallerin kriptoya yenilme kıssasında global olarak mercek değişikliğine bakmamız lazım. Şimdilik radikal bir mercek değişikliği yok. Kripto paralar aşağı inecek. Genel düşüşle altına yine dönüş olursa altın ve gümüş bu yıl daha düzgün performans bahtına sahip olur Güldağ: Hangi düzeyler takip edilmeli?
Ağaoğlu: Altının onsu 1835 doları kırarsa yeni rekor bile gelebilir. Lakin o düzeyde birkaç hafta hatta bir ay kalması gerekiyor. Piyasanın ikna olması lazım. Altının onsu 2 bin dolarları bile geçebilir, zira enfl asyondan hissesini hiç almadı.
Güldağ: Pekala aşağı taraflı bakarsak?
Ağaoğlu: Altının onsu bin 650 doların altına gidecek olursa hiç düşünmeden, yeni dünyanın dijital kripto piyasanın klasik altın gümüş dünyasını yendiğini düşünmeye başlayacağım.
Emtianın seyri açısından ocak ayı kritik
Güldağ: Emtia tarafında kıymetli birkaç dinamik var. En değerlisi Çin; üretimini geri çekti. İhracat ünite fiyatını artırmak için yaptığı söyleniyor. Aralık ayında dünyada 55 merkez bankasından 40’ı faiz oranlarını sabit tuttu, 14’ü artırdı. İndiren bir tek biz varız. Enfl asyon tehdidi karşısında paranın sıkılaştırılacağı bir dünya doların kuvvetli olması emtiayı baskılar mı?
Ağaoğlu: Genel olarak emtia fiyatlarının aşağı istikametli olacağını düşünüyorum. Fed’in nakdî genişlemeyi daraltması ve faiz artışları emtia fiyatlarındaki köpüğü azaltır. Ben Fed’den üçüncü çeyrekte de faiz artışı bekliyorum. Çin’de beklediğim yavaşlama olursa emtia fiyatlarında yatay düşük düzey hakim olur. Ocak ayı sonunda 2022 emtiaları net görür hale geliriz.
Okumaya devam et...