semaver
Active member
1930-1936 senelerında Yunus Nadi’den asmalı köprü proje tartışmaları Yunus Nadi’nin 1930-36 senelerında öncülük yaptığı İstanbul’a asmalı köprü tartışmaları..
“İstanbul’da asma köprü” başlığı ile Cumhuriyet’in 1. sayfasında yayımlanan 7 Ocak tarihindeki köşe yazısı ile başlatılan tartışmalarda, inşaat mühendisleri yüklü bir dizi proje üretiliyor.
7 Şubat 1936 tarihindeki köşe yazısı ile de periyot tartışmalarına “Laf kıtlığında asmalar budayayım!” eleştirici yazısıyla periyot katkısını tamamlıyor.
Cumhuriyet, sağduyulu tenkide açık kimliği ile ileride yıkma mecburiliği doğabilecek inşaatlarla kentin tıkanmaması, ortada kent planı olmadan yola çıkılmaması, Atatürk ismi verilmesi teklifli asma köprü projesinden vazgeçilmemesi ikazlarını benimsemiş olarak “Delik büyük, yama küçük” başlıklı uzmanlık yazısı, 10 Şubat 1936 tarihi ile süreksiz nokta koyuyor.
1930-36 senelerında Yunus Nadi’nin önderliğinde yaşanan “İstanbul’a asma köprü” tartışmalarının değerlendirmesini, günümüzde köprü deyince birinci akla gelen isim Prof. Altok Kurşun, İstanbul İnşaat Mühendisleri Odası Lideri Nusret Suna, inşaat mühendisliğinin şube ve merkez oda liderlerinden duayen Mete Akalın, Cumhuriyet Arşivi, evvela kupür arşivlerinden sorumlu Gülsev Toksöz ile masaya yatırdık. Asma köprülerin çağımızın da en vazgeçilmezi olduğu gerçeğinde buluşuldu. Dönemsel karşı çıkışların, İstanbul Nazım Planı eksikliği, kentin fonksiyonuna ait tartışmaların çarpıklıkları üzerinden gündeme geldiği gerçeğinin altı çizildi.
Nusret Suna, Mete Akalın, Altok Kurşun, Şükran Soner, Gülsev Toksöz
Cumhuriyet’in kupür arşivlerinde geçmişe dönük taramalar bitecek üzere değil. Arkadaşımız Gülsev Toksöz, yeni keşiflerinin coşkusuyla elinde kocaman bir zarf, içi dolu kupürlerle karşımda. Yeni Türkçe ile yayımlanmış eski gazetelerin lisanı günümüzden biraz uzakta. 7 Ocak 1930 tarihini taşıyan Cumhuriyet’in manşetinde, “Türk-Yunan müzakeratı akamete hakikat gidiyor” başlığı var.
Yunus Nadi ise manşetin altında yer alan köşe yazısına direkt “İstanbul’da asma köprü” başlığını atmış. “Asma köprü biraz değerliye mal olabilir amma, bize değer biçilemeyecek bir liman da vermiş olabilir” öngörüsünü eklemiş. “Cumhuriyet idaresine büyük bir onur, hizmet olabileceği” sonuç görüşüyle imzasını atmış. Yunus Nadi’nin Mustafa Kemal’in önerisi ile İstanbul’daki mandacı basına karşı, Cumhuriyet’in sesi olabilmesi emeliyle, Cumhuriyet gazetesini İstanbul’a Cağaloğlu’na taşıdığı, yayın hayatını sürdürdüğü gerçeği de gözetilince, “İstanbul’a asma köprü”nün bununla birlikte Mustafa Kemal’in de düşü olduğu kararı çıkarılabilir.
Çabucak gerisinden 10 Ocak 1930 tarihindeki 1. sayfada yayımlanan köşesinde “Müstakbel İstanbul” başlığı altında İstanbul’un evvela kusursuz bir plana gereksinimi olduğunun altını çiziyor. İstanbul üzere bir kentin sırf bir istasyonu olamayacağını sorguluyor. Şimendiferlerin (demiryolarının) Yedikule’dilk evvel ve daha sonra izleyecekleri bir sınır ile kente yapılacak asma köprüye dahil edilerek hem Beyoğlu birebir vakitte asma köprü üzerinden Boğaz’ı da atlayarak Anadolu’ya geçmelerinin yolunun bulunmasının bir düş olmadığının altını çiziyor. Gazi’nin ismine yaraşacak bir asma köprünün yapılmasına ait kanılarını pekiştiriyor..
11 Ocak tarihindeki Cumhuriyet’in 3. sayfasında Yunus Nadi ile yapılmış bir söyleşi üzerinden yayımlanan kıymetlendirme yazısında, bir daha “İstanbul’da asma köprü” başlığı altında görüşleri özetlenirken “Eskiden cihan siyasetinin anahtarı olan İstanbul artık de cihan ticareti ve iktisadının anahtarı olabilir” saptamasına yer verilir. Dünyanın en hoş kentlerinden biri olarak kültürel kıymetlerinin korunması, geliştirilmesi yanında, Avrupa ve Asya’yı birbirine bağlayan fonksiyonunun ehemmiyeti üzerinde duruluyor.
Bütün cihanın (dünyanın) bu en hoş kentinin yabancıları da fazlaca etkilemiş kültürel geçmişinden örnekleri paylaşılıyor. Pierre Loti’yi de içine alan, tarihin geçmişinden bir fazlaca yabancının İstanbul aşkı, kültürüne katkılarından örneklerin en mühimleri sıralanıyor. Marmara ile Karadeniz içinde uzanan bir kentin, Avrupa ile Asya içindeki bağlarının da güçlendirilmesi yolunda evvelar sıralamasının yapılması gereği üzerinde duruluyor. Kültürel hoşluklar katmaya dönük Venedik gondollarından da örnek veriliyor.
Karadan demiryolları ile yeşillerinin korunması yüklü projelerden kelam açılıyor.
ATATÜRK İSMİ VERİLEBİLECEK ASMA KÖPRÜNÜN GÖRSELİ
Periyodun Boğaz için simge olmuş asma köprüsü Sarayburnu’ndan Üsküdar’a uzanıyor, üstünden tren geçebilecek raylı sistemin kurulmuş olmasını da getiriyordu. 9 Ocak 1936 tarihindeki Cumhuriyet’ten. Bugünkü Marmaray’ın yeraltı geçiş sınırı üzere de fonksiyon görmesi beklenmiş, öngörülmüştü. Artık görseli Marmaray sınırlarını gösteren trenler üzerine İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin arşivinden yerleştirilmiş olmalı.
Altok Kurşun’un arşivinden bizimle paylaşmayı seçtiği Boğaz’ın iki yakasını sembolik birleştiren kayıkların fotoğrafı. Görseli net olmasa da kendisi için inşaatının başında olduğu 2. köprüyü simgeliyor olmalı.
Köprü, hele de asma köprüler deyince günümüzde birinci akla gelen isim Prof. Altok Kurşun, Yunus Nadi’nin öncülüğündeki 1930-36 tartışmalarında en epey “asma köprü” teriminin kullanılmasından etkilenmiş. O tarihlerdeki büyük kalkınma düşüne hayranlığını paylaşıyor..
‘BOĞAZA ASMA KÖPRÜ TAM İSABET’
Köprülerin günümüzün en büyük ustalarından, köprülerin hükümdarı olarak bilinen Prof. Altok Kurşun’un gözüyle Ender Nadi’nin öncülüğünde asma köprü tartışmalarının kıymetlendirilmesi..
Gündemimizin haricinde kaldığı için günümüzde sayısız köprüler, en epey da asma köprüler inşaatlarıyla ünlü Prof. Altok Kurşun’un 2. Boğaz köprüsü de ortasında, ülkemize yüklü asma köprüler olmak üzere, sayısız köprü inşaatının sorumlusu olduğunun altını çizmekle yetiniyoruz. Prof. Altok Kurşun, 1930’lu yılların teknolojik şartlarının bir genel değerlendirmesi ile kelama giriyor:
“Yıl 1930, köprücülük dünyasının bugün bize epey olağan gelen imal biçimlerinin, kullandığımız yüksek kaliteli gereçlerin, özel makine ve ekipmanlarının neredeyse hiç birisinin olmadığı bir devir. Köprü deyince akla büyük usta Mimar Sinan’ın taş kemer köprüleri geliyor fazlacalukla. Bugünün köprücülük dünyasının vazgeçilmez elemanlarından ‘öngerilmeli beton’ çabucak hemen keşfedilmemiş. Dünyada birinci ünlü ustaların fikirleri 1930’larda yeni ortaya atılmış. Yüksek dirençli çelik, yüksek dirençli beton hayal bile edilemez.”
Kurşun Hoca, devrin var olan İstanbul köprülerinin değerlendirmesini de yaptıktan daha sonra:
“Savaştan yeni çıkmış bir ülke. Artık sıra kalkınma atılımlarında. İstanbul’un Haliç üzere doğal bir limanı var, bu limanı dünyaya açmak, ülkü bir ticaret limanı yapmak, üstündeki mahzurlardan kurtulmak gerek. O devirde fazlaca az sayıda olsa da dünyada asma köprü uygulamaları var. İki yakayı su içerisinde ayak yapmadan geçmenin tek yolu ise oraya bir asma köprü yapmak. aslında asma köprüler asırlardır büyük açıklıkları geçmenin tek yolu. Bunun Cumhuriyet gazetesi muharrirleri tarafınca o tarihlerde önerilmesi, ayrıyeten takdire şayan ve epeyce dikkate bedel.
Asma köprü yapmak, kâfi düşey gabari sağlanarak devamlı kesintisiz bir yaya ve araç trafiğinin sağlanmasının tek yolu. bir daha o tarihlerde Boğaz’a asma köprü yapılması fikri ise ‘tam isabet’. Boğaz’a yapılacak bir asma köprünün ayaklarını karada inşa etmek ise şayet olmazsa olmaz bir kaide. Boğaz geçişi için köprü üzerinde bulunması önerilen ‘şimendifer’ koşulu ise günümüzden 90 yıl öncesinde metropoller için tek tahlilin ‘toplu taşım’ olmasından diğer bir şey değildir. Hakikaten tebrikler.”
YARIN: Yunus Nadi’den bugüne asma köprü tartışmalarında palavralar ve gerçekler
“İstanbul’da asma köprü” başlığı ile Cumhuriyet’in 1. sayfasında yayımlanan 7 Ocak tarihindeki köşe yazısı ile başlatılan tartışmalarda, inşaat mühendisleri yüklü bir dizi proje üretiliyor.
7 Şubat 1936 tarihindeki köşe yazısı ile de periyot tartışmalarına “Laf kıtlığında asmalar budayayım!” eleştirici yazısıyla periyot katkısını tamamlıyor.
Cumhuriyet, sağduyulu tenkide açık kimliği ile ileride yıkma mecburiliği doğabilecek inşaatlarla kentin tıkanmaması, ortada kent planı olmadan yola çıkılmaması, Atatürk ismi verilmesi teklifli asma köprü projesinden vazgeçilmemesi ikazlarını benimsemiş olarak “Delik büyük, yama küçük” başlıklı uzmanlık yazısı, 10 Şubat 1936 tarihi ile süreksiz nokta koyuyor.
1930-36 senelerında Yunus Nadi’nin önderliğinde yaşanan “İstanbul’a asma köprü” tartışmalarının değerlendirmesini, günümüzde köprü deyince birinci akla gelen isim Prof. Altok Kurşun, İstanbul İnşaat Mühendisleri Odası Lideri Nusret Suna, inşaat mühendisliğinin şube ve merkez oda liderlerinden duayen Mete Akalın, Cumhuriyet Arşivi, evvela kupür arşivlerinden sorumlu Gülsev Toksöz ile masaya yatırdık. Asma köprülerin çağımızın da en vazgeçilmezi olduğu gerçeğinde buluşuldu. Dönemsel karşı çıkışların, İstanbul Nazım Planı eksikliği, kentin fonksiyonuna ait tartışmaların çarpıklıkları üzerinden gündeme geldiği gerçeğinin altı çizildi.
Nusret Suna, Mete Akalın, Altok Kurşun, Şükran Soner, Gülsev Toksöz
Cumhuriyet’in kupür arşivlerinde geçmişe dönük taramalar bitecek üzere değil. Arkadaşımız Gülsev Toksöz, yeni keşiflerinin coşkusuyla elinde kocaman bir zarf, içi dolu kupürlerle karşımda. Yeni Türkçe ile yayımlanmış eski gazetelerin lisanı günümüzden biraz uzakta. 7 Ocak 1930 tarihini taşıyan Cumhuriyet’in manşetinde, “Türk-Yunan müzakeratı akamete hakikat gidiyor” başlığı var.
Yunus Nadi ise manşetin altında yer alan köşe yazısına direkt “İstanbul’da asma köprü” başlığını atmış. “Asma köprü biraz değerliye mal olabilir amma, bize değer biçilemeyecek bir liman da vermiş olabilir” öngörüsünü eklemiş. “Cumhuriyet idaresine büyük bir onur, hizmet olabileceği” sonuç görüşüyle imzasını atmış. Yunus Nadi’nin Mustafa Kemal’in önerisi ile İstanbul’daki mandacı basına karşı, Cumhuriyet’in sesi olabilmesi emeliyle, Cumhuriyet gazetesini İstanbul’a Cağaloğlu’na taşıdığı, yayın hayatını sürdürdüğü gerçeği de gözetilince, “İstanbul’a asma köprü”nün bununla birlikte Mustafa Kemal’in de düşü olduğu kararı çıkarılabilir.
Çabucak gerisinden 10 Ocak 1930 tarihindeki 1. sayfada yayımlanan köşesinde “Müstakbel İstanbul” başlığı altında İstanbul’un evvela kusursuz bir plana gereksinimi olduğunun altını çiziyor. İstanbul üzere bir kentin sırf bir istasyonu olamayacağını sorguluyor. Şimendiferlerin (demiryolarının) Yedikule’dilk evvel ve daha sonra izleyecekleri bir sınır ile kente yapılacak asma köprüye dahil edilerek hem Beyoğlu birebir vakitte asma köprü üzerinden Boğaz’ı da atlayarak Anadolu’ya geçmelerinin yolunun bulunmasının bir düş olmadığının altını çiziyor. Gazi’nin ismine yaraşacak bir asma köprünün yapılmasına ait kanılarını pekiştiriyor..
11 Ocak tarihindeki Cumhuriyet’in 3. sayfasında Yunus Nadi ile yapılmış bir söyleşi üzerinden yayımlanan kıymetlendirme yazısında, bir daha “İstanbul’da asma köprü” başlığı altında görüşleri özetlenirken “Eskiden cihan siyasetinin anahtarı olan İstanbul artık de cihan ticareti ve iktisadının anahtarı olabilir” saptamasına yer verilir. Dünyanın en hoş kentlerinden biri olarak kültürel kıymetlerinin korunması, geliştirilmesi yanında, Avrupa ve Asya’yı birbirine bağlayan fonksiyonunun ehemmiyeti üzerinde duruluyor.
Bütün cihanın (dünyanın) bu en hoş kentinin yabancıları da fazlaca etkilemiş kültürel geçmişinden örnekleri paylaşılıyor. Pierre Loti’yi de içine alan, tarihin geçmişinden bir fazlaca yabancının İstanbul aşkı, kültürüne katkılarından örneklerin en mühimleri sıralanıyor. Marmara ile Karadeniz içinde uzanan bir kentin, Avrupa ile Asya içindeki bağlarının da güçlendirilmesi yolunda evvelar sıralamasının yapılması gereği üzerinde duruluyor. Kültürel hoşluklar katmaya dönük Venedik gondollarından da örnek veriliyor.
Karadan demiryolları ile yeşillerinin korunması yüklü projelerden kelam açılıyor.
ATATÜRK İSMİ VERİLEBİLECEK ASMA KÖPRÜNÜN GÖRSELİ
Periyodun Boğaz için simge olmuş asma köprüsü Sarayburnu’ndan Üsküdar’a uzanıyor, üstünden tren geçebilecek raylı sistemin kurulmuş olmasını da getiriyordu. 9 Ocak 1936 tarihindeki Cumhuriyet’ten. Bugünkü Marmaray’ın yeraltı geçiş sınırı üzere de fonksiyon görmesi beklenmiş, öngörülmüştü. Artık görseli Marmaray sınırlarını gösteren trenler üzerine İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin arşivinden yerleştirilmiş olmalı.
Altok Kurşun’un arşivinden bizimle paylaşmayı seçtiği Boğaz’ın iki yakasını sembolik birleştiren kayıkların fotoğrafı. Görseli net olmasa da kendisi için inşaatının başında olduğu 2. köprüyü simgeliyor olmalı.
Köprü, hele de asma köprüler deyince günümüzde birinci akla gelen isim Prof. Altok Kurşun, Yunus Nadi’nin öncülüğündeki 1930-36 tartışmalarında en epey “asma köprü” teriminin kullanılmasından etkilenmiş. O tarihlerdeki büyük kalkınma düşüne hayranlığını paylaşıyor..
‘BOĞAZA ASMA KÖPRÜ TAM İSABET’
Köprülerin günümüzün en büyük ustalarından, köprülerin hükümdarı olarak bilinen Prof. Altok Kurşun’un gözüyle Ender Nadi’nin öncülüğünde asma köprü tartışmalarının kıymetlendirilmesi..
Gündemimizin haricinde kaldığı için günümüzde sayısız köprüler, en epey da asma köprüler inşaatlarıyla ünlü Prof. Altok Kurşun’un 2. Boğaz köprüsü de ortasında, ülkemize yüklü asma köprüler olmak üzere, sayısız köprü inşaatının sorumlusu olduğunun altını çizmekle yetiniyoruz. Prof. Altok Kurşun, 1930’lu yılların teknolojik şartlarının bir genel değerlendirmesi ile kelama giriyor:
“Yıl 1930, köprücülük dünyasının bugün bize epey olağan gelen imal biçimlerinin, kullandığımız yüksek kaliteli gereçlerin, özel makine ve ekipmanlarının neredeyse hiç birisinin olmadığı bir devir. Köprü deyince akla büyük usta Mimar Sinan’ın taş kemer köprüleri geliyor fazlacalukla. Bugünün köprücülük dünyasının vazgeçilmez elemanlarından ‘öngerilmeli beton’ çabucak hemen keşfedilmemiş. Dünyada birinci ünlü ustaların fikirleri 1930’larda yeni ortaya atılmış. Yüksek dirençli çelik, yüksek dirençli beton hayal bile edilemez.”
Kurşun Hoca, devrin var olan İstanbul köprülerinin değerlendirmesini de yaptıktan daha sonra:
“Savaştan yeni çıkmış bir ülke. Artık sıra kalkınma atılımlarında. İstanbul’un Haliç üzere doğal bir limanı var, bu limanı dünyaya açmak, ülkü bir ticaret limanı yapmak, üstündeki mahzurlardan kurtulmak gerek. O devirde fazlaca az sayıda olsa da dünyada asma köprü uygulamaları var. İki yakayı su içerisinde ayak yapmadan geçmenin tek yolu ise oraya bir asma köprü yapmak. aslında asma köprüler asırlardır büyük açıklıkları geçmenin tek yolu. Bunun Cumhuriyet gazetesi muharrirleri tarafınca o tarihlerde önerilmesi, ayrıyeten takdire şayan ve epeyce dikkate bedel.
Asma köprü yapmak, kâfi düşey gabari sağlanarak devamlı kesintisiz bir yaya ve araç trafiğinin sağlanmasının tek yolu. bir daha o tarihlerde Boğaz’a asma köprü yapılması fikri ise ‘tam isabet’. Boğaz’a yapılacak bir asma köprünün ayaklarını karada inşa etmek ise şayet olmazsa olmaz bir kaide. Boğaz geçişi için köprü üzerinde bulunması önerilen ‘şimendifer’ koşulu ise günümüzden 90 yıl öncesinde metropoller için tek tahlilin ‘toplu taşım’ olmasından diğer bir şey değildir. Hakikaten tebrikler.”
YARIN: Yunus Nadi’den bugüne asma köprü tartışmalarında palavralar ve gerçekler