Merve YİĞİTCAN
Türkiye’nin sanayi devleri, yarattığı katma bedelle iktisadın itici gücü olmaya devam ediyor. İSO’nun deklare ettiğı “Türkiye’nin En Büyük 500 Kuruluşu” ve “Türkiye’nin En Büyük İkinci 500 Kuruluşu” araştırmalarının neticelerina nazaran en büyük 1000 şirketin yarattığı toplam brüt katma kıymet 2020 yılında 373,4 milyar TL oldu. 1000 şirketin yarattığı katma bedelin yarısından fazlası 5 daldan geldi.
Sigara ve akaryakıt önde
Sigara (tütün ürünleri) imalatı, akaryakıt (kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri) imalatı, motorlu kara taşıtları imalatı, ana metal sanayi ile besin eserleri imalatında yer alan 388 kuruluşun yarattığı toplam brüt katma paha 200,5 milyar TL olarak gerçekleşti. En yüksek katma paha, kaynakta yüksek oranlı vergilerin uygulandığı sigara ve akaryakıt mamüllerinden geldi. Birinci 1000’de yer alan sigara imalatından 3 şirket tek başına 51,1 milyar TL katma bedel yaratırken, akaryakıt eserleri imalatında yer alan 4 şirket 46,4 milyar TL; 70 şirketin yer aldığı motorlu kara taşıtları dalı de 39,1 milyar TL’lik brüt katma bedel yarattı. Besin eserleri imalatının katma bedeli 32 milyar TL; ana metal endüstrisinin katma pahası 31,7 milyar TL oldu.
Dokuma liste başı oldu
Listelere farklı ayrı bakıldığında, İSO 500’de tütün, akaryakıt ve motorlu kara taşıtları kesimleri başı çekerken, İkinci 500’de dokumacılık bölümünün listenin başına geçmesi dikkat çekti. İSO 500’ün yarattığı toplam katma bedel 2020’de 322,1 milyar TL olarak hesaplandı. bundan evvelki yıl bu fiyat 255,3 milyar TL olarak hesaplanmıştı. Tütün eserleri imalatı ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol eserleri imalatının yarattığı katma kıymet birinci 1000’deki üzere olurken; İSO 500’deki en yüksek katma kıymet yaratan üçüncü dal 33,7 milyar TL ile motorlu kara taşıtı imalatı oldu. Bu dalı, 27,5 milyar TL’lik brüt katma kıymet yaratan ana metal sanayi ve 26,4 milyar TL’lik brüt katma kıymetiyle besin eserleri imalatı takip ett. İSO 500’de yaratılan katma kıymetin teknoloji yoğunluklarına göre dağılımına bakıldığında; 2020’de düşük teknoloji yoğunluklu endüstriler yüzde 37,3’lük hisse ile birinci sırada yer alsa da bundan evvelki yıla göre 2,7 puanlık bir düşüş sergiledi. Orta- düşük ve orta yüksek sanayi ise hisselerini artırdı. Orta-düşük teknoloji hissesi 1,9 puan artarak yüzde 31,5’e; orta-yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesi 1,3 puan artarak yüzde 24,8’e çıktı. Yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrinin hissesi yüzde 6,4’e geriledi.
KÇÖ, dokuma imalatında performansı artırdı
İSO İkinci 500 araştırmasının çıktılarına bakıldığında, toplamda 51,3 milyar TL’lik katma kıymet yaratıldığı görülüyor. bundan evvelki yıl bu sayı 38,9 milyar TL idi. İkinci 500’de en hayli katma paha bir daha dokuma mamüllerinin imalatından geldi. Dokumacılık imalatındaki 86 KOBİ’nin yarattığı toplam brüt katma kıymet 10,2 milyar dolar olurken; hissesi yüzde 19,9 oldu. 2019 ile kıyaslandığında ise dokuma eserleri imalatının aldığı hisse 0,6 artarken; yarattığı katma kıymetin fiyatında 2,7 milyar TL’lik ek artış sağladığı dikkat çekti. Burada geçen yıl pandemi tedbirleri kapsamında devreye alınan Kısa Çalışma Ödeneği üzere önlemlerinin etkisinin olduğu söylenebilir. İSO İkinci 500’de yer alan besin eserleri imalatındaki 86 kuruluş 5,6 milyar TL’lik brüt katma bedel yaratırken; motorlu kara taşıtları imalatındaki 41 şirket de 5,4 milyar TL’lik katma kıymet yarattı. Kimyasalların ve kimyasal mamüllerin imalatından 4,1 milyar TL’lik katma bedel sağlanırken, bu fiyat ana metal endüstrisinde 4,2 milyar TL olarak gerçekleşti.
Yüksek teknoloji yoğunluklu dönüşüm gereksinimi sürüyor
İkinci 500’de kuruluşların teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katma bedele bakıldığında; düşük teknoloji yoğunluklu endüstrinin hissesi bundan evvelki yıla bakılırsa 2,2 puan azalarak 46,4’e geriledi. Orta-düşük teknoloji yoğunluklu endüstrileri hissesi da 2020’de 1 puan azalarak yüzde 24,1’e geriledi. Araştırmanın çıktılarındaki olumlu gelişme orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin yarattığı katma pahada yaşandı. Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesi 2,7 puan artışla yüzde 26,9’a çıktı. Yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesi ise sonlu da olsa bir artışla da yüzde 2,2’den yüzde 2,6’ya yükseldi. Araştırmada, “Türkiye’de endüstrinin yüksek katma kıymetli ve yüksek teknoloji yoğunluklu dallara dönüşüm muhtaçlığı sürmektedir. İSO İkinci 500 sonuçları hala ölçüm yapılan son sekiz yıldır hala sonlu ilerleme gerçekleştiğini göstermektedir” tabirleri yer aldı.
Okumaya devam et...
Türkiye’nin sanayi devleri, yarattığı katma bedelle iktisadın itici gücü olmaya devam ediyor. İSO’nun deklare ettiğı “Türkiye’nin En Büyük 500 Kuruluşu” ve “Türkiye’nin En Büyük İkinci 500 Kuruluşu” araştırmalarının neticelerina nazaran en büyük 1000 şirketin yarattığı toplam brüt katma kıymet 2020 yılında 373,4 milyar TL oldu. 1000 şirketin yarattığı katma bedelin yarısından fazlası 5 daldan geldi.
Sigara ve akaryakıt önde
Sigara (tütün ürünleri) imalatı, akaryakıt (kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri) imalatı, motorlu kara taşıtları imalatı, ana metal sanayi ile besin eserleri imalatında yer alan 388 kuruluşun yarattığı toplam brüt katma paha 200,5 milyar TL olarak gerçekleşti. En yüksek katma paha, kaynakta yüksek oranlı vergilerin uygulandığı sigara ve akaryakıt mamüllerinden geldi. Birinci 1000’de yer alan sigara imalatından 3 şirket tek başına 51,1 milyar TL katma bedel yaratırken, akaryakıt eserleri imalatında yer alan 4 şirket 46,4 milyar TL; 70 şirketin yer aldığı motorlu kara taşıtları dalı de 39,1 milyar TL’lik brüt katma bedel yarattı. Besin eserleri imalatının katma bedeli 32 milyar TL; ana metal endüstrisinin katma pahası 31,7 milyar TL oldu.
Dokuma liste başı oldu
Listelere farklı ayrı bakıldığında, İSO 500’de tütün, akaryakıt ve motorlu kara taşıtları kesimleri başı çekerken, İkinci 500’de dokumacılık bölümünün listenin başına geçmesi dikkat çekti. İSO 500’ün yarattığı toplam katma bedel 2020’de 322,1 milyar TL olarak hesaplandı. bundan evvelki yıl bu fiyat 255,3 milyar TL olarak hesaplanmıştı. Tütün eserleri imalatı ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol eserleri imalatının yarattığı katma kıymet birinci 1000’deki üzere olurken; İSO 500’deki en yüksek katma kıymet yaratan üçüncü dal 33,7 milyar TL ile motorlu kara taşıtı imalatı oldu. Bu dalı, 27,5 milyar TL’lik brüt katma kıymet yaratan ana metal sanayi ve 26,4 milyar TL’lik brüt katma kıymetiyle besin eserleri imalatı takip ett. İSO 500’de yaratılan katma kıymetin teknoloji yoğunluklarına göre dağılımına bakıldığında; 2020’de düşük teknoloji yoğunluklu endüstriler yüzde 37,3’lük hisse ile birinci sırada yer alsa da bundan evvelki yıla göre 2,7 puanlık bir düşüş sergiledi. Orta- düşük ve orta yüksek sanayi ise hisselerini artırdı. Orta-düşük teknoloji hissesi 1,9 puan artarak yüzde 31,5’e; orta-yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesi 1,3 puan artarak yüzde 24,8’e çıktı. Yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrinin hissesi yüzde 6,4’e geriledi.
KÇÖ, dokuma imalatında performansı artırdı
İSO İkinci 500 araştırmasının çıktılarına bakıldığında, toplamda 51,3 milyar TL’lik katma kıymet yaratıldığı görülüyor. bundan evvelki yıl bu sayı 38,9 milyar TL idi. İkinci 500’de en hayli katma paha bir daha dokuma mamüllerinin imalatından geldi. Dokumacılık imalatındaki 86 KOBİ’nin yarattığı toplam brüt katma kıymet 10,2 milyar dolar olurken; hissesi yüzde 19,9 oldu. 2019 ile kıyaslandığında ise dokuma eserleri imalatının aldığı hisse 0,6 artarken; yarattığı katma kıymetin fiyatında 2,7 milyar TL’lik ek artış sağladığı dikkat çekti. Burada geçen yıl pandemi tedbirleri kapsamında devreye alınan Kısa Çalışma Ödeneği üzere önlemlerinin etkisinin olduğu söylenebilir. İSO İkinci 500’de yer alan besin eserleri imalatındaki 86 kuruluş 5,6 milyar TL’lik brüt katma bedel yaratırken; motorlu kara taşıtları imalatındaki 41 şirket de 5,4 milyar TL’lik katma kıymet yarattı. Kimyasalların ve kimyasal mamüllerin imalatından 4,1 milyar TL’lik katma bedel sağlanırken, bu fiyat ana metal endüstrisinde 4,2 milyar TL olarak gerçekleşti.
Yüksek teknoloji yoğunluklu dönüşüm gereksinimi sürüyor
İkinci 500’de kuruluşların teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katma bedele bakıldığında; düşük teknoloji yoğunluklu endüstrinin hissesi bundan evvelki yıla bakılırsa 2,2 puan azalarak 46,4’e geriledi. Orta-düşük teknoloji yoğunluklu endüstrileri hissesi da 2020’de 1 puan azalarak yüzde 24,1’e geriledi. Araştırmanın çıktılarındaki olumlu gelişme orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin yarattığı katma pahada yaşandı. Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesi 2,7 puan artışla yüzde 26,9’a çıktı. Yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesi ise sonlu da olsa bir artışla da yüzde 2,2’den yüzde 2,6’ya yükseldi. Araştırmada, “Türkiye’de endüstrinin yüksek katma kıymetli ve yüksek teknoloji yoğunluklu dallara dönüşüm muhtaçlığı sürmektedir. İSO İkinci 500 sonuçları hala ölçüm yapılan son sekiz yıldır hala sonlu ilerleme gerçekleştiğini göstermektedir” tabirleri yer aldı.
Okumaya devam et...